خواص دارویی گیاه کوله خاس
گیاه کوله‌خاس در شمال ایران رشد می‌کند و در مناطق مختلف با نام‌های متفاوتی شناخته می‌شود. به عنوان مثال، در مازندران به آن جز-جیز می‌گویند، در لاهیجان کوله‌خاس و در اطراف رشت نیز به همین نام شناخته می‌شود. در آستارا به آن هس می‌گویند و در طوالش به چوشت و چشت معروف است. در کتاب‌های طب سنتی نیز این گیاه با نام آس بری و مورداسفرم ذکر شده است. همچنین، عرب‌ها به آن رند و ریحان القبور می‌گویند.
مشخصات کوله خاس را بدانیم :
کوله‌خاس یک گیاه چندساله و همیشه سبز است که به شکل بوته‌ای رشد می‌کند و بلندی آن بین 50 تا 60 سانتیمتر است. این گیاه شاخه‌های چوبی سبزرنگی دارد و برگ‌هایش کوچک و به شکل مثلثی هستند که نوک تیز و سبز رنگ‌اند. در زبان گیاه‌شناسی به این نوع برگ‌ها کلادود گفته می‌شود. همچنین گل‌های این گیاه کوچک و خوشبو هستند و رنگی سبز کم‌رنگ دارند.
معرفی گیاه کوله‌خاس
میوه این گیاه کوچک و کروی است و رنگ آن قرمز مرجانی است. ساقه و ریشه زیرزمینی آن که به عنوان دارو استفاده می‌شود، بعد از خشک شدن رنگی خاکستری مایل به زرد می‌گیرد و در بازار با قطر چند میلی‌متر عرضه می‌شود.
این گیاه در مناطق مختلفی از انگلیس، فرانسه و دیگر نقاط اروپا و همچنین در ایران منتشر شده است. در ایران، در جنگل‌های شمال و در مناطق مرطوب کنار دریای خزری مانند گرگان، بندر گز، لاهیجان، اطراف رشت، طولاش و آستارا به صورت طبیعی رشد می‌کند.
ترکیبات شیمیایی کوله‌خاس را بشناسیم!
در ریشه و قسمت زیرزمینی این گیاه، آسپاراژین به همراه املاح معدنی و کمی اسانس وجود دارد.
کاربرد و خاصیت کوله‌خاس
طبق نظر حکمای طب سنتی، کوله‌خاس طبیعتی متعادل دارد. برگ و تخم آن کمی سرد است، در حالی که گل آن کمی گرم‌تر است. گفته می‌شود که خوردن میوه و برگ این گیاه به همراه آب انگور برای تقویت معده و کبد و درمان یرقان و اسهال مؤثر است. همچنین این گیاه ادرارآور است و شیر مادران را افزایش می‌دهد؛ بنابراین مادران شیرده می‌توانند از آن بهره‌مند شوند. شیاف این گیاه نیز برای درمان کرم معده مفید است.
علاوه بر این، نوشیدن دم‌کرده یا خیسانده میوه و برگ آن به همراه آب انگور برای درمان سنگ مثانه و مشکلات ادراری مانند ادرار قطره‌قطره ناشی از رطوبت بسیار مفید است. جوشانده ریشه و ساقه زیرزمینی این گیاه نیز به عنوان ادرارآور و اشتهاآور عمل می‌کند و برای درمان آب آوردن بافت‌ها و مشکلات ادراری و کم‌خونی در دختران جوان موثر است. معمولاً جوشانده این گیاه را با آب انگور تهیه کرده و برای تقویت سیستم ایمنی بدن میل می‌کنند.
منبع : عطارک