چهارشنبه سورى از آداب و رسوم نوروزی در تبریز
آتش افروزی در چهارشنبه سوری نشان‌دهنده عدد چهار است که در فرهنگ ما اهمیت ویژه‌ای دارد. عدد چهار به طبیعت و عناصر آن اشاره دارد. این چهار عنصر شامل آتش، آب، خاک و باد است. این آتش بازی‌ها با آمدن بهار و تجدید حیات طبیعت ارتباط دارد.
در مراسم چهارشنبه سوری، عدد چهار به چهار جنبه مختلف طبیعت اشاره می‌کند. این چهارشنبه‌ها به چهار عنصر طبیعی اختصاص دارد؛ یعنی اولین چهارشنبه به باد، دومی به خاک، سومی به آتش و چهارمی به آب مربوط می‌شود. در این ایام، با شروع بهار، یخ و سرما کم شده و زمین دوباره جان می‌گیرد.
صبح آخرین چهارشنبه مردم به سمت آب می‌روند و از روی آن می‌پرند و با این شعر دعا می‌کنند :
آتیل ماتیل چرشنبه ( عاطل و باطل شود چهارشنبه )
بختیم آچیل چرشنبه ( بختم باز شود چهارشنبه )
آخرین چهارشنبه سال نشان‌دهنده باروری طبیعت است. در روستاها به این روز “چرشنبه خاتون” می‌گویند و زنان با آرد شکل زنی زیبا درست می‌کنند و زیر آن یک آینه و شانه می‌گذارند تا وقتی چرشنبه خاتون می‌آید، سرش را شانه بزند.
این رسم به بارور شدن زمین در آخرین روزهای سال تاکید دارد. در آذربایجان شرقی هر چهارشنبه نام خاصی دارد.
مراسم کامل آخرین چهارشنبه سوری شامل پخت برنج سفید و گذاشتن آن همراه با آجیل و شیرینی بر سفره است. پسران جوان شالی برمی‌دارند و آن را از روی دودی که از بالای خانه خارج می‌شود، پایین می‌اندازند.
صاحب‌خانه نیز مقداری آجیل و شیرینی در گوشه‌ای می‌گذارد تا پسر آن را بالا بکشد. اگر پسر به دختر خانواده علاقه‌مند باشد، شال را بالا نمی‌کشد.
اگر خانواده دختر موافق باشند، نشانه‌ای به شال می‌بندند. مراسم شال انداختن هنوز در برخی روستاهای آذربایجان شرقی مرسوم است.
صبح آخرین چهارشنبه سال، زنان به چشمه می‌روند و کوزه‌ها را پر می‌کنند و از روی آب می‌پرند. گاهی دام‌ها را هم از آب عبور می‌دهند. از آب چشمه برای روشن کردن سماور، خمیر کردن نان یا پختن غذا استفاده می‌کنند.
فرستادن خوانچه عروس از آداب و رسوم نوروزی در تبریز
فرستادن خوانچه‌ای از میوه و شیرینی برای عروس خانواده در این روز یکی از سنت‌های دیگر چهارشنبه سوری است. همچنین خوردن هفت نوع خوراکی شیرین، از جمله روغنی و شیرینی، نیز در این روز معمول است.
نوروز خوانی از آداب و رسوم نوروزی در تبریز
نوروزخوانی‌ها بیشتر توسط ‘سایاچی‌ها’ اجرا می‌شدند که در روستاها و بین روستاها و شهرها به استقبال بهار می‌رفتند.
خانه تکانی و سمنو پزی از آداب و رسوم نوروزی در تبریز
از اوایل اسفند، خانه تکانی شروع می‌شود. در تبریز هم مانند دیگر شهرهای ایران، رسم خانه تکانی و تمیز کردن محیط منزل و پاک کردن گرد و غبار سال گذشته انجام می‌شود.
علاوه بر خانه تکانی، می‌توان به سمنو پزی، سفره هفت‌سین، آب چهل یاسین، دید و بازدید و سیزده به در اشاره کرد. در تمام این مراسم، آب و سبزه به‌عنوان دو نماد اصلی حضور دارند که با نشانه‌های دیگری همراه می‌شوند.
سمنو را زنان با وضو می‌پزند و یک شب بیرون می‌گذارند تا حضرت فاطمه (س) نقش پنجه‌اش را بر آن اندازد و آن را تبرک کنند.
سفره نوروز از رسم‌های نوروزی در تبریز
در سفره نوروز، به ویژه در گذشته، غذاهای خاصی مانند ماست، برنج سفید پخته یا خام، گوشت و غذاهایی که نشانه برکت و محصول خوب هستند، قرار می‌دهند.
علاوه بر این‌ها، نمادهایی مثل آینه، تخم‌مرغ، سمنو، سبزه، شیرینی و آب چهل یاسین نیز در کنار این خوراکی‌ها گذاشته می‌شود که نشان‌دهنده برکت و باروری است.
آب تبرک از رسم‌های نوروزی در تبریز
در برخی مناطق آذربایجان شرقی، مردم آب را در یک کوزه یا کاسه به روحانی محلی می‌برند، و او روی آن چهل بار سوره یاسین می‌خواند و دم می‌کند.
این آب تبرک را بر گوشه و کنار خانه، به‌ویژه بر دارایی‌ها و محصولات ریخته و به بچه‌ها می‌دهند تا برکت و باروری را افزایش دهد و به آن‌ها شفا دهد.
سبز کردن غلات از رسم‌های نوروزی در تبریز
غلاتی مانند گندم و جو یا حبوبات را چند روز قبل از عید سبز می‌کنند و بر سر سفره می‌گذارند. در دید و بازدیدها، ابتدا فرزندان کوچکتر به دیدن بزرگترها می‌روند و این دیدارها تا سیزدهم نوروز ادامه دارد.
در روز سیزده همه به صحرا می‌روند و سبزه‌ها را به آب می‌اندازند و جشن می‌گیرند. دخترها نیز با آرزوی ازدواج، سبزه‌ها را گره می‌زنند.
زیارت اهل قبور از رسم‌های نوروزی در تبریز
پس از تحویل سال، مردم ابتدا به زیارت اهل قبور می‌روند و سپس به دیدن افرادی که عزیزان خود را تازگی از دست داده‌اند، می‌روند.
عیدی گرفتن از رسم‌های نوروزی در تبریز
رسم بر این است که کودکان صبح روز عید یک کیسه کوچک به دست می‌گیرند و به خانه‌های بستگان می‌روند. صاحب‌خانه‌ها نیز چیزهایی مثل تخم‌مرغ‌های رنگی، گردو، شیرینی و گاهی پول و جوراب به آن‌ها می‌دهند.
خوانچه‌های عیدیانه از رسم‌های نوروزی در تبریز
چند روز بعد از عید، خوانچه‌های عیدیانه آماده می‌شود. هر خوانچه شامل مواردی مانند پارچه، کفش، جوراب، شیرینی، برنج خام و … است که برای عروس خانواده یا دختر تازه‌عروسی که به تازگی ازدواج کرده است، فرستاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: