استفاده‌ها و عوارض جانبی اتینیل استرادیول
اتینیل استرادیول (Ethinyl Estradiol) که با نام تجاری (Estinyl) شناخته می‌شود، نوعی هورمون استروژن است. وظیفه این هورمون، بهبود ویژگی‌ها و عملکرد سیستم‌های مختلف بدن، به‌ویژه سیستم باروری در زنان، است. این هورمون بر روی هورمون‌های خاصی در مغز تأثیر می‌گذارد.
این دارو به همراه لوونورژسترول در قرص‌های ضد بارداری به کار می‌رود؛ زیرا با جلوگیری از آزادسازی تخمک، ضخیم کردن بافت رحم و تغییر در حالت رحم، مانع از بارداری می‌شود.
اتینیل استرادیول همچنین برای درمان مشکلاتی مانند کم‌کاری غدد تناسلی یا نشانه‌های یائسگی به کار می‌رود. همچنین در موارد پیشرفته سرطان سینه یا پروستات که نمی‌توان آنها را جراحی کرد، به درمان کمک می‌کند.
چگونه اتینیل استرادیول کار می‌کند
این دارو با اتصال به گیرنده‌های استروژن درون سلول‌ها، تولید RNA و پروتئین‌های مختلف در بافت مورد نظر را افزایش می‌دهد. این پروتئین‌ها در اثرات درمانی استروژن‌ها نقش مهمی دارند.
چگونگی جذب و دفع اتینیل استرادیول
این دارو وقتی خورده می‌شود، ابتدا در کبد متابولیزه می‌شود و حدود 40 تا 50 درصد آن جذب بدن می‌گردد. زمان اثرگذاری آن بین 13 تا 27 ساعت است و در کبد به فرم‌های غیر فعال تبدیل شده و از طریق ادرار و صفرا از بدن خارج می‌شود.
استفاده از اتینیل استرادیول در بارداری و شیردهی
این داروها می‌توانند به جنین آسیب بزنند و به همین دلیل در دوران بارداری مصرف آنها ممنوع است. به این داروها “داروهای ممنوعه در بارداری” می‌گویند. همچنین استفاده از اتینیل استرادیول در دوران شیردهی نیز توصیه نمی‌شود.
موارد و دوز مصرف اتینیل استرادیول
سرطان سینه (حداقل 5 سال بعد از یائسگی)
بزرگسالان: 1 میلی‌گرم از راه خوراکی، سه بار در روز تجویز می‌شود.
کم‌کاری غدد تناسلی در زنان
بزرگسالان: 0.05 میلی‌گرم یک تا سه بار در روز به مدت دو هفته و سپس دو هفته تحت درمان با پروژسترون قرار می‌گیرند. این درمان را برای 3 تا 6 ماه تکرار می‌کنند تا قاعدگی طبیعی برقرار شود.
علائم یائسگی
بزرگسالان: 0.05 تا 0.02 میلی‌گرم از راه خوراکی به مدت 21 روز تجویز می‌شود و سپس پس از 7 روز قطع درمان، مجدداً این دوره تکرار می‌گردد.
افزایش سایز سینه بعد از زایمان
بزرگسالان: روزانه 0.5 تا 1 میلی‌گرم به مدت 3 روز تجویز می‌شود؛ سپس دوز دارو به تدریج کاهش می‌یابد تا بعد از 7 روز به 0.1 میلی‌گرم در روز برسد و بعد مصرف دارو قطع شود.
سرطان سینه
بزرگسالان: روزانه 0.15 تا 2 میلی‌گرم از راه خوراکی تجویز می‌شود.
کمبود استروژن به علت نارسایی اولیه تخمدان یا تخمدان‌برداری
بزرگسالان: ابتدا 0.05 میلی‌گرم سه بار در روز به مدت چند هفته تجویز شده و سپس دوز به 0.05 میلی‌گرم یک بار در روز کاهش می‌یابد و به روش دوره‌ای یا مداوم ادامه داده می‌شود.
“`html
سرطان پیشرفته و غیرقابل جراحی پروستات
بالغین: به عنوان یک درمان غیرمستقیم، مقدار ۰.۱۵ تا ۳ میلی‌گرم در روز به مدت طولانی تجویز می‌شود.
عوارض جانبی اتینیل استرادیول
هر دارویی ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. همه‌ی این عوارض در یک فرد دیده نمی‌شود، اما اگر هر کدام از موارد زیر برای شما پیش آمد، لازم است با پزشک خود مشورت کنید.
- CNS: سردرد، سرگیجه، افسردگی، تغییر در میل جنسی، احساس خستگی
- CV: لخته‌های خونی، فشار خون بالا، ورم
- Derm: تیره شدن پوست، خارش، آکنه، چربی زیاد پوست، ریزش مو
- EENT: بدتر شدن بینایی، مشکل در تحمل لنز چشمی
- GI: حالت تهوع، استفراغ، درد شکمی، نفخ شکم، اسهال، یبوست، کاهش یا افزایش اشتها
- GU: خونریزی‌های غیرعادی، تغییر در قاعدگی، درد قاعدگی، نامنظم شدن عادت ماهانه، تغییر در ترشحات، بزرگی فیبروم رحم، عفونت قارچی در ناحیه واژن؛ برای مردان: بزرگ شدن سینه، کوچک شدن بیضه‌ها، مشکلات جنسی
- Hepatic: زردی
- Metabolic: قند خون بالا، کلسیم بالا، کمبود ویتامین B9
- Other: تغییرات در سینه (درد، بزرگ شدن، ترشح)، گرفتگی پا
موارد منع مصرف اتینیل استرادیول
این دارو نباید در موارد زیر استفاده شود: وجود سرطان سینه (به جز موارد خاص برای درمان متاستاز)، تومورهای وابسته به هورمون، احتمال وجود آبستنی، خونریزی غیرعادی از دستگاه تناسلی و وجود بیماری‌های حاد کبدی.
موارد احتیاط در رابطه با اتینیل استرادیول
- آسم
- تشنج
- میگرن
- مشکلات قلب، کلیه و کبد
- بیماری فیبروکیستیک سینه
- سابقه خانوادگی سرطان سینه
تداخلات دارویی اتینیل استرادیول
داروهایی مانند ریفامپین و داروهای ضد صرع مانند کاربامازپین، می‌توانند تأثیر این دارو را کاهش دهند. همچنین این دارو می‌تواند اثر داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین را نیز تحت تأثیر قرار دهد و ممکن است اثر داروهای پایین‌آورنده فشار خون را کم کند. همچنین، مصرف این دارو می‌تواند مقدار داروی سیکلوسپورین در خون را افزایش دهد.
هشدارها در رابطه با اتینیل استرادیول
۱. مصرف طولانی‌مدت این دارو می‌تواند خطر ابتلا به سرطان آندومتر (سرطان رحم) را افزایش دهد.
۲. این دارو ممکن است اندازه فیبروئیدهای رحم را بزرگتر کند یا بیماری آندومتریوز را بدتر کند.
۳. در بیماری‌هایی مانند میگرن، فشار خون بالا، آسم، صرع، مشکلات قلبی یا سیروز کبدی باید با احتیاط استفاده شود.
۴. در بیمارانی که قبلاً به سرطان آندومتر مبتلا بوده‌اند، باید با احتیاط تجویز شود.
۵. مشاهده شده که احتمال بروز سنگ‌های صفراوی در زنانی که از استروژن در زمان یائسگی استفاده می‌کنند، افزایش می‌یابد.
“`
این دارو می‌تواند 2 تا 4 برابر تاثیر داشته باشد.
نکات دارویی درباره اتینیل استرادیول
1. این دارو ممکن است باعث تسریع در بسته شدن اپی‌فیزه در کودکان شود، بنابراین اگر رشد آنها هنوز کامل نشده است، باید با احتیاط استفاده شود.
2. ممکن است در طول درمان، التهاب و بزرگ شدن لثه‌ها رخ دهد.
3. اگر مشکلاتی مانند اختلال تنفسی، تغییر در صحبت کردن یا جهت‌یابی، درد در قفسه سینه یا کتف، کاهش بینایی یا سر درد شدید، یا وجود توده‌ای در پستان و زردی در پوست یا چشم‌ها به وجود آمد، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
4. بهتر است دارو را با یا بلافاصله بعد از غذا مصرف کنید تا عوارض گوارشی کمتر شود.
5. اگر دارو را برای مدت طولانی مصرف کردید، باید به طور مرتب معاینات پستان، بیوپسی آندومتر و آزمایش‌های عملکرد کبد انجام دهید.
نکات پزشکی و پرستاری برای مصرف اتینیل استرادیول
- قبل از شروع درمان با اتینیل استرادیول، حتماً بیمار باید معاینه شود. بیمارانی که به مدت طولانی از استروژن استفاده می‌کنند، باید سالانه معاینه شوند. وضعیت‌های چربی خون، فشار خون، وزن بدن و عملکرد کبد را به طور مرتب کنترل کنید.
- برای کاهش عارضه تهوع، بهتر است دارو را همراه یک وعده غذا یا شب قبل از خواب تجویز کنید.
- به دلیل خطر به وجود آمدن خلط خون، باید مصرف استروژن حداقل یک ماه قبل از بی‌حرکتی طولانی‌مدت (مثل جراحی زانو یا لگن) قطع شود.
- تجویز دوره‌ای استروژن‌ها با کمترین دوز موثر و همراه با پروژسترون، احتمال بروز سرطان و بزرگ شدن آندومتر را کاهش می‌دهد.
نکات بیمار و خانواده هنگام مصرف اتینیل استرادیول
- دارو باید طبق دستور مصرف شود و اگر دوزی فراموش شد، به محض یادآوری باید مصرف شود، اما نه درست قبل از دوز بعدی و از دو برابر کردن دوزها پرهیز شود.
- برای جلوگیری از تهوع، دارو را با یا بلافاصله بعد از غذا مصرف کنید.
- تهوع معمولاً 1 تا 2 هفته پس از شروع درمان برطرف می‌شود، به خصوص اگر در صبح رخ دهد.
- اگر تهوع شدت پیدا کرد، خوردن غذاهای خشک و جامد ممکن است کمک کند.
- اگر علائم احتباس مایعات (مانند ورم قوزک پا یا افزایش وزن)، ترومبوآمبولی (درد یا ورم در اندام‌ها، سردرد، درد قفسه سینه، اختلال بینایی)، افسردگی یا مشکلات کبد (مانند زردی پوست یا چشم، خارش، تیرگی ادرار، بی‌رنگی مدفوع) مشاهده کردید، به پزشک اطلاع دهید.
- اگر شک به بارداری دارید، مصرف دارو را متوقف کنید و به پزشک خبر دهید.
- کشیدن سیگار در طول درمان با این دارو می‌تواند خطر عوارض جانبی جدی را، به ویژه در خانم‌های بالای 35 سال، افزایش دهد.
- انجام معاینات فیزیکی منظم، مانند کنترل فشار خون، معاینه پستان، شکم، لگن و پاپ اسمیر هر 6 تا 12 ماه، بسیار مهم است.
شرایط نگهداری اتینیل استرادیول
این دارو باید در جای خشک و خنک نگهداری شود.
