“`html
واقعیت هایی جذاب در رابطه با سیاره عطارد
عطارد یا تیر نزدیکترین سیاره به خورشید در منظومه شمسی است. این سیاره از نظر اندازه، پس از پلوتو کوچکترین سیاره محسوب می‌شود. نزدیکترین فاصله آن از خورشید حدود 45.9 میلیون کیلومتر است و دورترین فاصله‌اش 69.7 میلیون کیلومتر است. به همین خاطر عطارد همیشه در نزدیکی خورشید دیده می‌شود و فقط در زمان‌هایی مثل طلوع و غروب قابل مشاهده است.
عطارد بسیار داغ است؛ در روز دمای آن به 427 درجه سانتی‌گراد و در شب به 173 درجه زیر صفر می‌رسد. این سیاره هر 88 روز یک بار دور خورشید می‌چرخد (به این را دوره تناوب نجومی می‌گویند).
عطارد همچنین در مدت 58.5 روز یک بار به دور خودش می‌چرخد (به این هم حرکت وضعی می‌گویند). این سیاره جو ندارد، اما برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مقدار کمی گاز هلیوم around آن موجود است که به احتمال زیاد از بادهای خورشیدی آمده است. ظاهر عطارد شبیه به کره ماه است و دارای سطحی پُر از حفره‌های بزرگ و کوچک است.
عطارد در نزدیکی خورشید قرار دارد و به همین دلیل جاذبه زیادی دارد. برای اینکه به خورشید نیفتد، عطارد با سرعت بسیار بالایی به دور خورشید می‌چرخد و بنابراین سریع‌ترین سیاره در چرخش به دور خورشید است.
این سرعت چرخش به قدری است که سال عطارد کمتر از سه ماه طول می‌کشد. مدار این سیاره به شکل بیضی است و فاصله‌اش با خورشید میانگین 57.9 میلیون کیلومتر است. این سیاره از زمین هم در دورانی دیده می‌شود، مثلاً بلافاصله بعد از غروب خورشید یا قبل از طلوع آن در افق شرقی.
حداکثر فاصله زاویه‌ای که این سیاره با خورشید دارد حدود 28 درجه است (از دید زمین). وقتی که در زاویه‌ای حدود 10 درجه قرار می‌گیرد، به صورت هلال باریکی از درون تلسکوپ دیده می‌شود. اما زمانی که بخواهد از پشت خورشید عبور کند، نمی‌توانیم آن را ببینیم.
به دلیل انحراف مدار این سیاره، عطارد هر بار در گردش خود از جلوی خورشید عبور نمی‌کند و برخی اوقات از بالای یا پایین خورشید عبور می‌کند. در 100 سال، عطارد فقط دو بار به عنوان یک نقطه سیاه از جلوی خورشید عبور کرده است که به آن «ترانزیت» می‌گویند و آخرین بار آن در سال 1383 بود.
حقایقی در مورد سیاره عطارد
نوسان‌های دمایی شدید
با اینکه عطارد نزدیکترین سیاره به خورشید است، اما دمای سطح آن می‌تواند بسیار سرد باشد. دما در طول روز می‌تواند به 450 درجه سانتی‌گراد برسد، در حالی که در شب می‌تواند به منفی 170 درجه سلسیوس برگردد. این نوسان دمایی بیش از 600 درجه سلسیوس است که بزرگترین نوسان دما میان سیارات است.
کوچکترین سیاره
عطارد کوچکترین سیاره در منظومه شمسی است. قطر این سیاره حدود 4876 کیلومتر است که به اندازه قاره آمریکا می‌باشد و فقط کمی بزرگتر از قمر زمین است. عطارد از «تیتان» قمر زمین و «گانیمد» قمر مشتری کوچکتر است. قبلاً پلوتو به عنوان کوچکترین سیاره شناخته شده بود، اما اکنون به عنوان یک سیاره کوتوله شناخته می‌شود.
عطارد نشانه‌ای از برخورد یک سیارک بزرگ است
دانشمندان معتقدند که یک سیارک بزرگ تقریباً 4 میلیارد سال پیش به عطارد برخورد کرده و گودالی به عمق 1545 کیلومتر به وجود آورده است. این گودال که «حوزه کالوریس» نامیده می‌شود، قادر است کل ایالت تگزاس را در خود جا دهد. محققان تخمین زده‌اند که این سیارک باید حدود 100 کیلومتر اندازه داشته باشد.
مدار عجیب و غریب
“““html
عطارد
عطارد سریع‌تر از هر سیاره دیگری به دور خورشید می‌چرخد. این سیاره با سرعت ۱۸۰ هزار کیلومتر بر ساعت در مسیر بیضی خود در حال حرکت است. عطارد به خورشید نزدیک می‌شود و فاصله‌اش از آن به ۴۷ میلیون کیلومتر می‌رسد، و دورترین فاصله‌اش از خورشید حدود ۷۰ میلیون کیلومتر است.
این سیاره فقط در مدت ۸۸ روز زمینی یک بار دور خورشید می‌چرخد. همچنین، حرکت عطارد در مدار بیضی‌اش به آرامی تغییر می‌کند و به این حالت حرکت تقدیمی می‌گویند. در نظریه نسبیت عام، این تغییرات به کمک گرانش و شکل‌گیری فضا-زمان توضیح داده می‌شوند.
عطارد یخ دارد
دانشمندان معتقدند که در گودال‌های عطارد، یخ وجود دارد. قطب‌های شمال و جنوب عطارد سرد و در سایه قرار دارند؛ بنابراین می‌توانند یخ آب را در خود نگه دارند. ممکن است شهاب‌سنگ‌ها و دنباله‌دارها به این مناطق آمده باشند یا بخار آب از درون عطارد به بیرون آمده و یخ زده باشد.
عطارد هسته آهنیِ بزرگی دارد
هسته آهنی عطارد تقریبا ۷۵ درصد از شعاع این سیاره را تشکیل می‌دهد. این هسته بیشترین مقدار آهن را در مقایسه با دیگر سیاره‌ها در منظومه شمسی دارد. دانشمندان هنوز نمی‌دانند که هسته بزرگ و آهنی عطارد چگونه شکل گرفته، اما احتمال می‌دهند که این موضوع با شکل‌گیری خود سیاره مرتبط باشد. اگر عطارد به سرعت به وجود آمده باشد، باید پوسته نازکی بر روی این هسته بزرگ باقی مانده باشد.
عطارد اتمسفر نازکی دارد
عطارد دارای نازک‌ترین اتمسفر در میان سیاره‌های منظومه شمسی است. اتمسفر این سیاره از هلیم و مقادیر بسیار کمی از هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده و به قدری نازک است که به آن نام اگزوسفر می‌دهند. ماه و دیگر اجرام آسمانی نیز اگزوسفر دارند که ممکن است این نوع اتمسفر رایج‌ترین نوع در منظومه شمسی باشد.
سیاره عطارد دم دارد
دانشمندان متوجه شده‌اند که عطارد دارای جریانی از ذرات است که از سطح آن منتشر می‌شود. هنوز هم مشخص نیست که چه چیزی باعث ایجاد این دُم‌ها می‌شود، اما تصور می‌شود که آنها باید با میدان مغناطیسی عطارد و بادهای خورشیدی مرتبط باشند.
عارضه‌های سطحی عطارد
دانشمندان هنوز نمی‌دانند که فعالیت‌های آتشفشانی این سیاره چقدر طول کشیده است. در واقع می‌توان سن دشت‌های گدازه‌ای آن را به دوره‌ای به نام «بمباران سهمگین» نسبت داد که حدود ۴ میلیارد سال پیش رخ داده است.
در این زمان، شهاب‌سنگ‌های بزرگ به عطارد برخورد کردند و پس از کاهش این برخوردها، گدازه در سطح عطارد جاری شد و باعث شکل‌گیری عارضه‌های نرم و مسطح گردید.
میدان مغناطیسی عطارد
در سال 1974 میلادی (1353 شمسی)، سفینه فضایی مارینر 10 از کنار عطارد عبور کرد و یک میدان مغناطیسی ضعیف سیاره‌ای را با شدت حدود 220nT مشاهده کرد. اگرچه این مقدار کوچک است، اما برای تأثیرگذاری بر بادهای خورشیدی کافی است. میدان مغناطیسی، ذرات باردار (اکثراً پروتون‌ها) را از بادهای خورشیدی ای که به دور سیاره می‌چرخند منحرف می‌کند.
به نظر می‌رسد که میدان مغناطیسی عطارد به شکل دوقطبی است و تقریباً با محور چرخش سیاره هم‌راستا می‌باشد. به این ترتیب، میدان مغناطیسی عطارد شباهت به میدان مغناطیسی زمین دارد، اما ضعیف‌تر از آن است.
حضور یک میدان مغناطیسی و چگالی بالا می‌تواند نشان دهد که عطارد مانند…
“`
زمین یک هسته فلزی دارد که عمدتاً از آهن و نیکل تشکیل شده است. به نظر می‌رسد که این سیاره مانند یک آهنربای دائمی عمل می‌کند و میدان مغناطیسی زمین از میدان مغناطیسی عطارد صد برابر قوی‌تر است.
گودال‌های عطارد
سطح سیاره عطارد پر از گودال‌های شهاب‌سنگی است که حدود 3.5 میلیارد سال پیش به خاطر برخورد شهاب‌سنگ‌ها ایجاد شده‌اند. اندازه این گودال‌ها از چند متر تا 1000 کیلومتر (600 مایل) متفاوت است.
گودال‌های بزرگتر به نام حوزه شناخته می‌شوند. این گودال‌ها دارای ویژگی‌هایی نظیر قله‌ها و حلقه‌های کوهستانی، دیوارهای تراس‌دار و خطوط درخشان از موادی که در اثر برخورد شهاب‌سنگ به بیرون پرتاب می‌شوند، هستند. ویژگیهای یک گودال بستگی به اندازه، سرعت و جهت شهاب‌سنگی دارد که آن را ایجاد کرده است.
تحول سطح عطارد
چون ماه و عطارد هر دو جو قابل توجهی ندارند، آب و هوا نمی‌تواند سطح آنها را فرسوده کند. هر دو این سیارات کوچکتر از زمین هستند و ناحیه داخلی آنها سردتر است.
فعلاً هیچ آتشفشانی در این دو سیاره فعال نیست و سطح آنها تغییرات دائمی همانند زمین ندارد. عدم وجود جو و زمان کم برای تغییرات سطحی به اندازه کوچک ماه و عطارد مربوط می‌شود که باعث می‌شود جو آنها به خوبی حفظ نشود.
همچنین، جرم کوچک آنها نشان می‌دهد که حرارت داخلی آنها به دلیل وجود مواد رادیواکتیو کمتر از زمین است و گرما به سرعت به بیرون منتقل می‌شود، به همین دلیل هر دو جسم به سرعت سرد می‌شوند.
داخل زمین داغ است و انتقال گرما از درون به سوی بیرون موجب ایجاد جریانات در گوشته پلاستیکی می‌شود که این جریانات تحول سطح زمین را ایجاد می‌کنند. اما ماه و عطارد این ترکیب داخلی داغ و گوشته پلاستیکی را ندارند.
هلال عطارد
رصد کردن سیاره عطارد کار آسانی نیست. نزدیک بودن مدار آن به خورشید، این باعث می‌شود که هرگز بیشتر از ۲۷ درجه از خورشید دورتر دیده نشود. بنابراین، تنها می‌توان آن را قبل از طلوع و بعد از غروب آفتاب در نزدیکی افق دید. سرعت حرکت عطارد حول خورشید نیز زیاد است و به همین خاطر، زمان مشاهده آن در هر چرخش خیلی محدود است.
عطارد همچنین مانند ماه دوره هلالی دارد. از آنجا که هلال‌های عطارد تنها با تلسکوپ قابل مشاهده هستند، اگر می‌خواهید آن را با تلسکوپ مشاهده کنید، باید مراقب باشید تا به سمت خورشید نشانه نروید.
بیشتر بخوانید:
