انواع کپسول های آتش نشانی
کپسول آتش‌نشانی یک ابزار برای خاموش کردن آتش است. این ابزار به عنوان یک خاموش کننده قابل حمل شناخته می‌شود و بسته به نوع آتش، مواد مختلفی مانند آب، پودر، یا گاز دی اکسید کربن را با فشار به سمت آتش پخش می‌کند. کپسول‌های آتش‌نشانی معمولاً از فلز ساخته شده‌اند و داخل آن‌ها با آب یا یک ماده خفه‌کننده مانند دی اکسید کربن پر می‌شود. هنگامی که اهرمی که در بالای این کپسول قرار دارد، فشار داده شود، ماده با فشار از کپسول خارج می‌شود. این کپسول‌ها دارای یک لوله هستند که قسمت فشار را به قسمت بالای کپسول متصل می‌کند و یک شیر فنری نیز مسیر خروجی را مسدود می‌کند. در بالای کپسول یک سیلندر کوچک وجود دارد که با گاز فشرده پر شده و یک شیر جلوی خروج گاز را می‌گیرد. برای استفاده از این کپسول، باید ضامن را کنار کشیده و اهرم را فشار دهید. با فشار دادن اهرم، یک میله که شیر فنری را پایین می‌برد و مسیر خروجی را باز می‌کند. گاز فشرده به دلیل فشار آزاد می‌شود و به شدت از مخزن به سمت خروجی منتقل و خارج می‌شود. باید این گاز را مستقیماً روی آتش بپاشید و آن را به خوبی روی تمامی سوخت پخش کنید. این کپسول‌ها در اندازه‌ها و انواع مختلف و با گازهای متفاوت ساخته می‌شوند.
انواع: دی‌اکسید کربن – پودر و گاز – هالوژن – آب و … که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند.
وزن کپسول‌های آتش نشانی پودر و گاز با استاندارد ایران
- کپسول پودر و گاز ۱ کیلوگرمی
- کپسول پودر و گاز ۲ کیلوگرمی
- کپسول پودر و گاز ۳ کیلوگرمی
- کپسول پودر و گاز ۴ کیلوگرمی
- کپسول پودر و گاز ۶ کیلوگرمی
- کپسول پودر و گاز ۱۲ کیلوگرمی
- کپسول پودر و گاز ۲۵ کیلوگرمی
- کپسول پودر و گاز ۵۰ کیلوگرمی
داخل کپسول پودر و گاز معمولاً هوا یا نیتروژن است و فشار آن در زمان شارژ ۱۰ بار (معادل ۱۵۰ PSI) می‌باشد. به خاطر فشاری که دائماً درون کپسول وجود دارد، احتمال کلوخه شدن پودر زیاد است.
بنابراین هر از چند گاهی لازم است کپسول را وارونه کرده و دوباره در جای خود بگذاریم. معمولاً بر روی این کپسول‌ها یک فشارسنج وجود دارد که وضعیت فشار درون سیلندر را نشان می‌دهد. این کپسول‌ها کنترل‌پذیر هستند و در وزنی از ۰.۵ تا ۱۴ کیلوگرم (۱ تا ۳۰ پوند) موجود می‌باشند.
مدت زمان تخلیه به وزن مواد درون کپسول بستگی دارد و بین ۸ تا ۱۴ ثانیه متغیر است و میزان تخلیه حداقل ۸۵٪ در زمان شارژ خواهد بود. قدرت پرتاب این کپسول ۶ متر است و برای خاموش کردن آتش‌های کلاس‌های مختلف استفاده می‌شود. هر ماه یک بار باید به ظاهر کپسول نگاه کنید و فشار درون آن را با فشارسنج کنترل کنید و بدنه و پلمپ را بررسی کنید. در صورت امکان سالی یک بار از کپسول در تمرین‌های آتش‌نشانی استفاده کنید.
خاموش کننده‌های پودر و گاز به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- الف) کارتریج داخل
- ب) کارتریج بیرون
الف) کارتریج داخل :
عامل فشار در این نوع خاموش‌کننده‌ها گاز CO۲ است که درون یک سیلندر کوچک قرار دارد و زیر درپوش، داخل سیلندر خاموش کننده است. در زمان استفاده، با فشار دادن اهرم، مسیر خروج گاز از کارتریج باز و گاز، محتویات داخل سیلندر را تحت فشار قرار داده و به بیرون می‌فرستد.
ب) کارتریج بیرون :
در این نوع، گاز CO۲ خارج از استوانه قرار دارد و خروجی آن به بدنه خاموش‌کننده متصل است. عملکرد آن می‌تواند ضربه‌ای، فلکه‌ای یا اهرمی باشد. کارتریج‌هایی که در خارج بدنه قرار دارند، دارای سوپاپ عملکرد هستند و در صورت نیاز، گاز از آن‌ها خارج می‌شود.
در خاموش‌کننده‌های پودری با کارتریج چنانچه گاز به هر نحوی وارد سیلندر شود و مقداری از پودر آن استفاده شده باشد، نمی‌توان به استفاده مجدد از آن اطمینان کرد. لذا باید گاز موجود در سیلندر را تخلیه کرده و درپوش را باز کرده و کارتریج را تعویض نمایید. جهت تخلیه گاز از سیلندر، کافی است کپسول را وارونه کنید.
و اهرم آن را فشار دهید تا تمام گاز خارج گردد.
روش استفاده از خاموش‌کننده پودر و گاز کارتریج بیرونی
زمانی که در نزدیکی محل آتش‌سوزی قرار دارید، خاموش‌کننده را روی زمین بگذارید و ضامن آن را آزاد کنید. سپس لوله لاستیکی را از گیره جدا کنید و آن را به همراه دستگیره با هم نگه دارید، در حالی که به سمت سوپاپ ایمنی خاموش‌کننده بدن یا صورت خود را نگذارید. شیر گاز را باز کنید (در نوع ضربه‌ای، بر روی آن ضربه بزنید). حالا با یک دست نازل را و با دست دیگر خاموش‌کننده را بگیرید و با فشار بر روی اهرم نازل، پودر را بر روی آتش بپاشید.
روش استفاده از خاموش‌کننده پودر و گاز کارتریج داخلی
در این نوع خاموش‌کننده، کارتریج در داخل بدنه سیلندر و زیر درپوش قرار دارد. وقتی ضامن را بیرون می‌کشید، اهرم را فشار دهید تا گاز از داخل کارتریج به بدنه سیلندر برود؛ سپس با یک دست نازل را نگه دارید و با دست دیگر اهرم را فشار دهید تا پودر روی آتش بریزد.
آزمایش‌های منظم خاموش‌کننده‌های پودر و گاز: هر ماه یک بار درب سیلندر را باز کرده و مطمئن شوید که پودر کلوخه نشده است. بررسی کنید که خروجی سیلندر باز باشد و لوله لاستیکی سالم باشد. کارتریج را وزن کنید تا از شارژ بودن آن مطمئن شوید. اگر بیش از ۱۰٪ از وزن گاز کم شده باشد، باید مجدداً شارژ شود. همچنین، اگر امکان دارد، سالی یک بار از خاموش‌کننده در یک تمرین آتش‌نشانی استفاده کنید و دوباره شارژ کنید. (هر کارتریج با ۱۱۰ گرم گاز CO۲ پر می‌شود.)
کپسول‌های آتش‌نشانی (خاموش‌کننده‌ها) به ۵ دسته تقسیم می‌شوند:
- کپسول‌های آتش‌نشانی آب
- کپسول‌های آتش‌نشانی مواد شیمیایی و مرطوب
- کپسول‌های شیمیایی کف
- کپسول‌های آتش‌نشانی پودر و گاز
- کپسول‌های آتش‌نشانی دی اکسید کربن CO₂
این کپسول‌های آتش‌نشانی باید بر اساس محیط و نوع آتش‌سوزی استفاده شوند (مثلاً، نمی‌توان از کپسول آب و گاز برای خاموش کردن وسایل برقی استفاده کرد و یا از کپسول پودر و گاز برای آتش‌سوزی در داخل منزل).
