معرفی گیاه اناریجه
اناریجه یک گیاه محلی بسیار مفید و ضد سرطان است که در فصل بهار در مراتع استان گلستان می‌روید و به خاطر بوی خوشش، طرفداران زیادی دارد.
این سبزی وحشی در تهیه انواع غذاهای محلی مثل آش خمیر، آش شوربا، آش دوغ، آش ماستی، کوکو سبزی و به ویژه مرغ شکم پر و ماهی شکم پر استفاده می‌شود.
اناریجه یا انارجی (نام علمی: Froriepia subpinnata) جزو خانواده چتریان است و در استان‌های گیلان، گلستان و مازندران می‌روید. این گیاه فقط یک نوع در ایران دارد. اناریجه سبزی خوشبویی است که یک‌ساله و بدون کرک است و ساقه‌ای به ارتفاع ۱۸۰ سانتیمتر و قطر ۵/۲ تا ۵/۳ سانتیمتر دارد. گونه مشابه آن در گیلان به نام گیجاواش (با نام علمی Pimpinella saxifraga) شناخته می‌شود.
گستردگی جغرافیایی اناریجه
اناریجه در روستای مان ایمن آباد، کروکلا و مناطق دیگر مازندران در زمین‌های باز و کنار رودخانه‌ها رشد می‌کند و توسط روستائیان و شهرنشینان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در سال‌های نه چندان دور، اناریجه به صورت خودرو و به وفور در روستای مان مشاهده می‌شد، به ویژه در کنار رودخانه‌ها و شالیزارها. اما اکنون باید تخم آن را تهیه کرده و در باغچه‌ها کشت کرد. برای رشد اناریجه به رطوبت و آب زیادی نیاز است.
گیاه شناسی اناریجه
قسمت پایینی این گیاه قهوه‌ای و قسمت بالایی آن سبز کلمی و شیاردار است و شاخه‌های بلندی دارد. برگ‌های آن دارای قاعده‌ای خطی، تخم‌مرغی و دندانه‌دار هستند. فصل گل‌دهی و میوه‌دهی اناریجه در اواخر تابستان است. این گیاه در اراضی دشت مازندران و همچنین نقاط باز جنگلی رشد می‌کند و مورد توجه روستائیان و شهرنشینان است. طبق تحقیقاتی که انجام شده، ۳۹ نوع اسانس در این گیاه شناسایی شده که برخی از ترکیبات آن خاصیت ضد سرطانی دارند.
اناریجه‌ای که رنگ سبز روشن دارد، تازه‌تر است و رنگ سبز تیره آن نشان‌دهنده کهنگی و ارزش غذایی کمتر آن است. این گیاه در مراتع و نواحی باز جنگلی گالیکش گلستان رشد می‌کند و به ویژه توسط روستائیان استفاده می‌شود.
شرایط محیط رشد اناریجه
این گیاه در ارمنستان در ارتفاعات ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ متری از سطح دریا رشد می‌کند و همچنین در حاشیه جنگل‌ها و اطراف جاده‌ها و زمین‌های کمی مرطوب نیز مشاهده می‌شود.
روش تکثیر اناریجه
تکثیر این گیاه به دو صورت انجام می‌شود: از طریق تقسیم بوته و همچنین کشت بذرهای آن.
خواص اناریجه
طبق نظر کارشناسان، تحقیقات نشان می‌دهند که ۳۹ نوع اسانس در این گیاه شناسایی شده است که برخی از این ترکیبات خاصیت ضد سرطانی دارند.
اناریجه سبزی‌ای است که در انتهای فصل اسفند و اوایل بهار می‌روید و تا اواخر اردیبهشت می‌توان از آن بهره‌برداری کرد. فصل گل‌دهی و میوه‌دهی آن نیز اواخر تابستان است. اوایل بهار بهترین زمان برای برداشت جوانه‌های تازه اناریجه است.
چگونه گیاه اناریجه را مصرف کنیم
- می‌توانید گیاه اناریجه را خشک کرده و از آن در نوشیدنی‌ها استفاده کنید. برخی افراد همچنین این گیاه خشک شده را به کوکو و ماست اضافه می‌کنند.
- همچنین می‌توانید اناریجه را به صورت دمنوش یا جوشانده تهیه کنید و اگر دوست دارید، به خاطر عطر تند آن کمی عسل به آن اضافه کنید.
- در استان‌های شمالی از اناریجه برای تهیه غذا استفاده می‌شود و این غذاها بسیار خوشمزه هستند. برخی از غذاهای محلی که با اناریجه درست می‌شود شامل آش خمیر، آش شوربا، آش دوغ، آش ماستی، کوکو سبزی و به خصوص مرغ شکم پر و ماهی شکم پر است (برای این کار، برگ‌های تازه این گیاه که در اوایل زمستان جمع آوری شده به همراه سایر گیاهان معطر و سبزیجات باغی مثل جعفری خرد می‌کنند و استفاده می‌نمایند).
احتیاط‌ها و موارد منع مصرف اناریجه
چون تحقیقات درباره خواص و ترکیبات این گیاه هنوز کامل نیست، در مصرف آن دقت کنید و از استفاده بی‌رویه آن که ممکن است ضرر داشته باشد، پرهیز کنید.
بیشتر بخوانید:
