میازیس نوعی بیماری است که از طریق لارو و مگس‌ها انتقال می‌یابد. این بیماری می‌تواند از طریق نشستن مگس بر روی زخم‌ها و خراش‌ها یا ورود به راه‌های تنفسی مانند دهان، گوش، چشم و اندام‌های تناسلی ایجاد شود و موجب بیماری فرد گردد.
میازیس چیست؟
زمانی که مگس‌ها برخی از بافت‌های بدن انسان‌ها و حیوانات را آلوده می‌کنند، بیماری میازیس به وجود می‌آید. این بیماری بنا به محلی که آلوده می‌شود و نوع تماس افراد با آن، به انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شود؛ مانند میاز پوستی، زیرپوستی، بینی‌ای، حلقی، روده‌ای، داخلی، ادراری و تناسلی. از نظر بیولوژیکی این بیماری بر اساس نوع تعامل میزبان و انگل نیز تقسیم‌بندی می‌شود. به این صورت که میازیس به انواع اجباری، اختیاری و تصادفی تقسیم می‌شود.
در نوع اجباری، انگل برای طی کردن مراحل زندگی خود به یک موجود زنده مانند انسان یا حیوان نیاز دارد. در نوع اختیاری نیز، انگل می‌تواند در بدن موجودی زنده یا حتی مرده رشد و توسعه یابد.
میازیس اختیاری
میازیس اختیاری به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. در نوع اولیه، انگل در خارج از بدن حیوان زندگی می‌کند و به صورت سازمان‌یافته تخم‌گذاری می‌کند. همچنین در شرایط خاص می‌تواند در مواد آلی تجزیه شونده زندگی کند. در نوع ثانویه، انگل خارج از بدن زندگی می‌کند و نمی‌تواند به طور فعال به سراغ فرد یا حیوانی رود، اما در برخی موارد ممکن است به افراد ضعیف حمله کند.
میازیس تصادفی
این نوع میازیس به طور تصادفی رخ می‌دهد و بسیار نادر است. در این حالت، انگل به طور غیرمترقبه با میزبان خود برخورد می‌کند و ممکن است فرد را مبتلا کند، یا اینکه از طریق بلع تصادفی تخم مگس‌ها، فرد به میازیس دچار شود.
معرفی انواعی از بیماری‌های منتقل کننده بیماری
مگس‌های ناقل بیماری میازیس
اکنون که با مفهوم میازیس آشنا شدیم، خوب است با مگس‌های ناقل این بیماری نیز آشنا شویم.
مگس‌های گونه استریده:
این نوع مگس‌ها به نام آن واریل نیز شناخته می‌شوند. اطلاعات کافی در مورد این مگس‌ها تا کنون جمع‌آوری نشده است.
مگس‌های گونه کالیفوریده:
در این گروه مگس‌ها، چهار جنس به نام‌های کالیفورا، لوسیلیا، کرایزومیا و کوکلیومیا در ایجاد بیماری میازیس نقش مهمی دارند. از بین این‌ها، جنس‌های کریزومیا، بزیانا، کوکلیومیا و هومنیوراکس عوامل اصلی در بروز بیماری هستند، در حالی که باقی موارد به نوع اختیاری میازیس تعلق دارند.
مگس‌های گونه سارکوفاژیده
این نوع مگس‌ها بیشتر در فضولات، لاشه و مواد آلی فاسد زندگی می‌کنند و در همانجا تخم‌گذاری می‌کنند. هر دو جنس سارکوفاگا و ولفارتیا ناقل این بیماری هستند و آخری به ویژه در دام‌پزشکی مشاهده می‌شود و به عنوان عامل اصلی آلودگی گوشت‌ها شناخته می‌شود.
کرایزومیا بزیانا:
این نوع مگس در سراسر آفریقا و بیشتر مناطق آسیا از جمله ایران دیده می‌شود. طی دو سال گذشته، این مگس‌ها خسارات زیادی در مناطق جنوبی و غربی کشور ایجاد کرده‌اند. اندازه حشره بالغ این مگس به ۸ الی ۱۲ میلی‌متر می‌رسد و اغلب سبز متالیک و سبز مایل به آبی و بنفش است.
مگس‌های ماده این گونه حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ تخم بر روی سطح‌ها می‌گذارند که در صورت تماس دست‌های آلوده با نواحی مانند چشم‌ها و دستگاه تناسلی، فرد را مبتلا می‌کند. در مواردی، میازیس در نواحی مانند چشم و گوش ممکن است به کوری و کری منجر گردد.
“`html
شود، چراکه به طور مستقیم ساختمان اصلی بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.
لوسیلیا سریکاتا:
این مگس معمولاً به رنگ‌های سبز متالیک و سبز مسی دیده می‌شود و در تمام دنیا وجود دارد. مگس‌های ماده تخم‌های خود را روی چیزهایی مانند گوشت، ماهی، لاشه‌ها و اجساد در حال تجزیه قرار می‌دهند. آن‌ها گاهی اوقات در جاهایی مثل زخم‌ها و جراحات عفونی و بدبو انسان‌ها و حیوانات یا مکان‌هایی که گوشت و گیاه در حال پوسیدگی هستند، تخم‌گذاری می‌کنند. این نوع تخم‌گذاری‌ها در نزدیکی کشتارگاه‌ها و قصابی‌ها بسیار شایع است.
برخی محققان بر این باورند که لاروهای آن‌ها ممکن است زیر پانسمان‌ها و لباس بیماران مبتلا به عفونت حضور داشته باشند. اما به طور کلی، نگران لاروها نباشید؛ زیرا آن‌ها بیشتر از چرک و بافت‌های مرده تغذیه می‌کنند و به عنوان ناقل بیماری محسوب نمی‌شوند.
سارکوفاگا هموروئیدالیس:
این نوع مگس معمولاً خاکستری روشن است و دارای الگوهای شطرنجی بر روی شکم خود می‌باشد. به همین دلیل محققان برای آن نام دیگری به نام شطرنجی گذاشته‌اند. این مگس در سرتاسر جهان پراکنده است و از چرک و بافت‌های مرده تغذیه می‌کند. معمولاً این مگس ضرر زیادی به انسان نمی‌زند، اما در برخی مواقع ممکن است سبب دل‌درد و اختلال در سیستم گوارش شود.
ولفارسیا مگنیفیکا:
این نوع مگس‌ها نیز به رنگ خاکستری هستند و الگوی شطرنجی آن‌ها معمولاً ضعیف است. مگس‌های ماده وقتی تخم‌گذاری می‌کنند، معمولاً ۵۰ تا ۷۰ تخم روی زخم‌های چرکی، نواحی عفونی، خراش‌ها و حتی روی پوست سالم انسان و حیوانات می‌گذارند. این نوع مگس‌ها می‌توانند باعث کوری و کری شوند و در نهایت ممکن است به مرگ فرد منجر شوند.
استروس اویس:
این مگس عمدتاً در حیوانات اهلی و انسان‌ها باعث بروز میازیس می‌شود. این مگس در نقاط مختلف ایران به خصوص در مناطق دامداری بسیار رایج است. مگس‌های ماده در زمان مناسب تخم‌گذاری را روی بینی گوسفندها انجام می‌دهند. این مگس‌ها می‌توانند در نواحی مثل گلو و چشم انسان باعث التهاب شوند و در نهایت ممکن است به کوری منجر شوند. در برخی موارد، این مگس می‌تواند بر روی تارهای صوتی تاثیر بگذارد و باعث مشکل در صحبت کردن و تنفس شود.
هیپودرما بوویس:
به ندرت ممکن است تخم‌های این مگس روی دست و پای انسان بچسبند. لاروها به پوست نفوذ کرده و تونل‌های پرفراز و نشیب ایجاد می‌کنند که در طولانی مدت می‌تواند به فلج موضعی منجر شود.
گاستروفیلوس اینتستینالیس:
این نوع از مگس‌ها نیز به طور کلی در جهان پراکنده‌اند و معمولاً باعث بیماری در اسب‌ها می‌شوند. به ندرت پیش می‌آید که انسان را آلوده کنند، اما در صورتی که آلوده شوند، نشانه‌هایی مشابه هیپودرما بوویس را نشان می‌دهند. بیماری در برخی موارد ممکن است از طریق تماس مستقیم با اسب به فرد منتقل گردد.
روش‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری میازیس
تا به حال توضیح دقیقی درباره میازیس ارائه داده‌ایم و در ادامه به معرفی روش‌های پیشگیری از ابتلا به این بیماری می‌پردازیم.
زخم‌های سطحی خود را به طور مرتب با محلول‌های ضدعفونی‌کننده شستشو دهید و از تماس مکرر با مگس‌ها خودداری کنید.
اگر در نواحی مانند گوش، چشم یا دستگاه ادراری دچار عفونت چرکی شدید، هرچه سریع‌تر به درمان بپردازید.
به افرادی که در مناطق آلوده زندگی می‌کنند توجه بیشتری داشته باشید.
“`
توصیه می‌شود که برای حفظ ایمنی خود از کلاه‌های ایمنی برای سر و صورت و همچنین دستکش استفاده کنید. ایجاد پوشش‌های مناسب برای افراد کم‌سن و سال در مکان‌های آلوده بسیار مهم است تا از ابتلا به بیماری‌های تناسلی و ادراری جلوگیری شود.
روش‌های مبتلا شدن به بیماری میازیس
اگر در سطح زخم‌های پوستی بیماری بروز کند، با استفاده از روغن‌های نفتی مانند پارافین، به طور کامل روی آن را بپوشانید. این کار باعث مسدود شدن مجرای تنفسی لاروها می‌شود و آن‌ها را از زخم خارج می‌کند. در این شرایط، لاروها برای دریافت اکسیژن به تدریج از زخم دور می‌شوند و با شستشو می‌توانید آن‌ها را پاک کنید.
گاهی ممکن است لاروها به چشم و گوش فرد حمله کنند که در این صورت باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. در میازیس حلق و گلو، مصرف روغن‌های گرم و ولرم می‌تواند مواد آلوده را تحریک کند و آن‌ها را از داخل بدن خارج کند.
روش‌های مبارزه و دفع این مگس‌ها
اگر در محلی هستید که این نوع مگس‌ها به راحتی به شما نزدیک می‌شوند، بهتر است علاوه بر رعایت نکات پیشگیری و درمان، فکر روش‌هایی برای دفع آن‌ها هم باشید. شما می‌توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید.
روش‌های دفع حشرات موذی
روش‌های فیزیکی و مکانیکی شامل نصب توری بر روی درها و پنجره‌ها می‌شود. همچنین ایجاد تهویه مناسب و جریان قوی هوا می‌تواند حشرات را از منزل بیرون براند.
بهسازی محیط زیست نیز شامل اقداماتی است که فعالیت حشرات موذی را در اطراف محل زندگی شما کاهش می‌دهد. با استفاده از سم‌های مخصوص، می‌توانید از تخم‌گذاری مگس‌های ماده در اطراف محل زندگی‌تان جلوگیری کنید.
توجه داشته باشید که نمی‌توان به مدت طولانی از سم‌ها استفاده کرد، بلکه بهتر است از شوینده‌ها و رعایت بهداشت فردی برای از بین بردن این حشرات موذی بهره بگیرید.
علاوه بر این، روش‌های شیمیایی جزو مؤثرترین راه‌ها برای دفع مگس‌ها و حشرات آلوده هستند. مگس‌ها و حشرات به مواد شیمیایی حساس هستند و بسیار راحت می‌توان آن‌ها را از بین برد.