آلودگی هوا چیست ؛ راه های مقابله با آلودگی هوا کدامند؟

آلودگی هوا چیست ؟

آلودگی هوا به وجود مواد مضر در هوای آزاد اشاره می‌کند که می‌تواند شامل گازها، بخارها، گرد و غبار، بو، و دودهای غلیظ باشد. این مواد برای زندگی انسان، حیوان و گیاه خطرناک و مضر هستند و می‌توانند از کیفیت زندگی و استفاده از منابع طبیعی کاسته و مشکلاتی ایجاد کنند.

کارشناسان محیط زیست در سرتاسر جهان به این نتیجه رسیده‌اند که باید به حفظ محیط زیست و منابع طبیعی توجه ویژه‌ای کنیم. یکی از راه‌های اصلی و موثر در حفظ زمین، کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی است.

در چند دهه اخیر، به دلیل مشکلاتی که بر اثر انتشار مواد آلوده‌کننده در محیط به وجود آمده، تلاش برای داشتن هوای تمیز به یک واقعیت جهانی تبدیل شده است. این مشکل به ویژه در شهرهای بزرگ و پرجمعیت بیشتر حس می‌شود چون هوای آلوده مرز نمی‌شناسد و هیچ کس در برابر آن ایمن نیست.

به طور خاص در شهری مانند تهران، پاییز با وجود زیبایی‌هایش دیگر جذابیت چندانی ندارد، زیرا به جای لذت بردن از رنگ و برگ درختان و غروب‌های دلنشین، دچار مشکلاتی چون تنفس سخت و کسالت می‌شویم. چرا؟ چون دائما در حال تنفس دود و آلودگی هستیم. هر چه به زمستان نزدیک‌تر می‌شویم، آلودگی هوا بیشتر محسوس می‌شود و دیگر نمی‌توانیم ساختمان‌ها و برج‌ها را به خوبی ببینیم. تنها چیزی که باقی می‌ماند، دود و سرفه است.

برخی از آمارها نشان می‌دهد که پرندگان در فصل‌های پاییز و زمستان از شهرهای آلوده ایران مهاجرت می‌کنند. اما انسان‌ها نمی‌توانند چنین کاری کنند و باید برای بهبود اوضاع محیط زیست تلاش کنند. متأسفانه در ایران به محیط زیست توجه زیادی نمی‌شود.

با وجود انواع بیماری‌ها و مشکلاتی که به خاطر هوای آلوده تجربه می‌کنیم، دانشمندان چینی اخیراً اعلام کرده‌اند که آلودگی هوا به طور مداوم می‌تواند بر توانایی‌های شناختی انسان، از جمله هوش تأثیر منفی بگذارد. آنها همچنین اشاره کرده‌اند که تأثیر منفی آلودگی هوا با افزایش سن بیشتر حس می‌شود و این که مردان بیشتر از زنان تحت تأثیر قرار می‌گیرند.

در این تحقیق، پژوهشگران از دانشگاه‌های پکن و ییل، به مدت چهار سال مهارت‌های ریاضی و کلامی بیست هزار نفر را بررسی کردند. شرکت‌کنندگان از هر دو جنس و بالای ده سال سن داشتند و باید به سوالات ریاضی و تشخیص کلمات پاسخ می‌دادند.

محققان همچنین میزان دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن و ذرات معلق در هوای محل زندگی شرکت‌کنندگان را اندازه‌گیری کردند. گازهای منواکسیدکربن و اوزون در این تحقیق اندازه‌گیری نشدند.

نتایج تحقیق نشان می‌دهد که تأثیر آلودگی هوا بر مهارت‌های کلامی با افزایش سن واضح‌تر می‌شود، به ویژه در مردان و افرادی که سطح تحصیلات پایینی دارند.

پژوهشگران حدس می‌زنند که این تأثیر آلودگی هوا بر مردانی که تحصیلات کمتری دارند بیشتر است، زیرا این افراد بیشتر مشاغل یدی در فضای باز دارند.

بر اساس گزارش سازمان یونیسف، مغز نوزادان زیر یک سال که در معرض هوای آلوده هستند، بیشتر از سایر کودکان در معرض خطر قرار دارد.

طبق آمار جهانی، ۹۱ درصد جمعیت شهرهای دنیا در معرض آلودگی هوا قرار دارند و این آلودگی بیماری‌های جدی و خطرناکی را به همراه دارد.

“““html
مثل آلزایمر و دیگر انواع دمانس (زوال عقل) را افزایش می‌دهد.

در گذشته نیز ثابت شده بود که آلودگی هوا بر توانایی‌های شناختی مانند حافظه، استدلال، محاسبه، قضاوت، حل مسئله، تصمیم‌گیری، مهارت‌های کلامی، کسب اطلاعات و هوش انسان تاثیر منفی دارد.

تاثیرات آلودگی هوا:

به گفته سازمان بهداشت جهانی: آلودگی هوا سبب بیش از هفت میلیون مرگ زودرس در دنیا است. تقریباً ۱۲.۵ درصد موارد فوت در ایران به دلیل آلودگی هواست. قابل ذکر است که آلودگی هوا در سال ۱۳۹۵ جان تقریباً پنجاه هزار نفر را گرفت.

بر این اساس، تعداد مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا، بیشتر از مرگ و میر سالانه ناشی از بیماری‌هایی مانند ایدز (۱.۱ میلیون نفر)، سل (۱.۴ میلیون نفر)، دیابت (۱.۶ میلیون نفر) و حوادث جاده‌ای (۱.۳ میلیون نفر) است.

به طور کلی، کمترین نرخ مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا به پنج کشور شمال اروپا یعنی سوئد، فنلاند، نروژ، ایرلند و ایسلند تعلق دارد. نرخ مرگ و میر در این کشورها ۴.۲ مرگ به ازای هر ۱۰ هزار نفر است.

آلودگی هوا هر سال قربانی می‌گیرد. یونیسف می‌گوید که تنفس ذرات سمی هوا به سلول‌های مغز آسیب می‌زند و رشد آن را تضعیف می‌کند.

آلاینده‌های هوا می‌توانند به صورت مستقیم بر مواد شیمیایی مغز تاثیر بگذارند؛ مثلاً ذرات معلق می‌توانند سموم را به داخل مغز منتقل کنند و برخی آلاینده‌ها ممکن است باعث مشکلات روانی مانند افسردگی شوند.

تقریباً همه ما از اثرات منفی آلاینده‌های محیطی بر سلامت بدن باخبر هستیم و بعضی از ما به علت این آلودگی‌ها دچار بیماری شده‌ایم. اما به طور کلی می‌توان گفت که اثرات آلودگی هوا بر سلامت می‌تواند شامل مشکلاتی مانند خارش گلو، سردرد، سرگیجه، سوزش چشم و تاری دید باشد.

سکته مغزی، بیماری‌های قلبی (ایسکمیک)، بیماری‌های مزمن ریه، عفونت‌های حاد تحتانی دستگاه تنفسی در کودکان و سرطان ریه از دیگر بیماری‌هایی هستند که ممکن است به خاطر آلاینده‌های هوا به وجود بیایند.

رابطه مستقیمی بین “هوش کلامی و غیرکلامی، حافظه، نمره‌های پایین درسی دانش‌آموزان و مشکلات عصبی آن‌ها” با استنشاق هوای آلوده وجود دارد و این تاثیرات می‌تواند تا سال‌ها باقی بماند.

زندگی شهری با آلودگی‌های شیمیایی ناشی از فعالیت‌های صنعتی و زندگی روستایی با آلودگی‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی که برای گرمایش و پخت و پز استفاده می‌شود، همراه است.

آلودگی هوا به یک بحران خطرناک در دنیا تبدیل شده است؛ در حالی که کشورهای توسعه یافته در حال پاکسازی محیط هستند، بسیاری از کشورهای در حال توسعه به دلیل تلاش برای افزایش رشد اقتصادی از این پاکسازی بازمانده‌اند.

راه‌های مقابله با آلودگی هوا:

• یکی از موثرترین راه‌های کاهش آلودگی، کاهش آلایندگی از مبدا است: ساخت و طراحی وسایل نقلیه‌ای که از حداقل سوخت استفاده کنند، مثل آنچه در کشورهای پیشرفته انجام می‌شود و به دنبال موفقیت‌های بیشتری هستند. همانطور که می‌دانیم وسایل نقلیه موتوری در ایران از بالاترین مصرف سوخت برخوردار هستند.
• تبدیل سوخت خودروها به CNG به جای بنزین و همچنین کاهش واردات بنزین.
• تدارک برنامه‌های آموزشی در مورد کاهش مصرف سوخت به طرق مختلف مانند آموزش تعمیر و نگهداری خودروها، شیوه‌های صحیح رانندگی و عوامل موثر بر میزان مصرف سوخت خودرو.
• استفاده از رسانه‌های عمومی (رادیو، تلویزیون، مطبوعات و…) و برنامه‌های منظم برای آموزش و افزایش آگاهی درباره تهدیدهای ناشی از آلاینده‌های هوا و اطلاع‌رسانی در مورد قوانین مربوط به آلودگی بسیار ضروری است. این رسانه‌ها از ابزارهای ابتدایی ما برای ایجاد تغییر به شمار می‌روند.
• از همان سنین کودکی به کودکان آموزش دادن در مورد آلودگی هوا و تأثیرات آن.

“`

• آموزش برای استفاده از وسایل نقلیه عمومی، دوچرخه و پیاده‌روی به جای استفاده از خودرو برای مسافت‌های کوتاه، به پاکی هوا کمک می‌کند.
• خارج کردن صنایع آلوده‌کننده از ناحیه‌های شهری.
• جایگزینی خودروهای قدیمی و فرسوده با خودروهای جدید، بدون آسیب به حقوق مالکان آن‌ها.
• استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر که در نقاط مختلف دنیا به کار می‌رود، همچون انرژی خورشیدی، بادی، گرمایی اقیانوس، انرژی از امواج و جزر و مد اقیانوس‌ها، و بیوگاز (سوختی که از تجزیه میکروبی مواد آلی بدون اکسیژن به دست می‌آید و به عنوان سوختی پاک برای پخت و پز، گرمایش، روشنایی و حتی توان مکانیکی در ماشین آلات کشاورزی کاربرد دارد).
• درختان و گیاهان ریه‌های زمین هستند و برای سلامتی زیستی سیاره ما ضروری‌اند. انسان‌ها با تولید دی‌اکسید کربن و آسیب به لایه اوزون با استفاده از مواد شیمیایی، به محیط زیست آسیب می‌زنند، ولی درختان توانایی کاهش این تاثیرات را دارند. همان‌طور که درختان به جو زندگی می‌بخشند، قطع درختان موجب نابودی آن می‌شود. درختی که به مدت دویست سال دی‌اکسید کربن را جذب کرده و کربن را در چوب خود ذخیره می‌کند، زمانی که قطع و سوزانده شود، کربن‌های ذخیره‌شده را به صورت دی‌اکسید کربن آزاد می‌کند و این به افزایش اثر گلخانه‌ای کمک می‌کند. بنابراین، ما نیاز به کاشت درخت داریم و باید از قطع آن‌ها پرهیز کنیم، زیرا هر درخت در هر نقطه‌ای از جهان ارزشمند است. لایه اوزون و گازهای گلخانه‌ای مرز ندارند و قطع هر درخت بر دنیا تاثیر می‌گذارد.
• باید مصرف انرژی را در حد نیاز خود نگه داریم. انرژی‌های خانگی شامل: پخت و پز، روشنایی، حرارت، برق، و مکانیکی هستند.
بنابراین :
کمتر درب یخچال را باز کنیم.
از آب گرم فقط برای موارد ضروری استفاده کنیم.
از برق برای روشنایی‌های تزئینی استفاده نکنیم و …
این کارهای ساده به جلوگیری از اتلاف انرژی، حفظ منابع طبیعی و صرفه‌جویی مالی خانواده کمک می‌کند.
هوا یک نعمت بزرگ است که باید به طور مساوی در بین همه تقسیم شود.



بیشتر بخوانید: