“`html
گل عینک یکی از گیاهان دارویی است که شاید خیلی‌ها اسم آن را نشنیده باشند. این گیاه برای درمان بیماری‌های چشمی بسیار مفید است و در بسیاری از داروهای چشم‌پزشکی به کار می‌رود. در این متن، با خواص مختلف گل عینک آشنا می‌شویم.
خواص مختلف گل عینک
گل عینک که به آن چشمک نیز گفته می‌شود، نام علمی‌اش Euphrasia rostkoviana است و در زبان عربی به آن «حشیشه النور» می‌گویند. این گیاه اصلیتاً در مناطق اروپایی رشد می‌کند و سال‌هاست که از خواص درمانی‌اش استفاده می‌شود. گل عینک یک گیاه یکساله است که به‌طور نیمه انگلی رشد می‌کند.
این گیاه با ریشه‌های مکندگی‌اش روی ریشه‌های گیاهان نزدیک خود، به‌ویژه غلات، قرار می‌گیرد و از شیره‌ی گیاه میزبان تغذیه می‌کند و به این ترتیب رشد می‌کند.
این گیاه دارای برگ‌های کوچک و دندانه‌دار است که در قسمت پایینی ساقه به‌صورت متقابل و در قسمت بالایی به‌صورت نامنظم و متناوب قرار دارند. برگ‌های گل عینک سبز و بدون دمبرگ هستند و گل‌هایی به رنگ زرد روشن دارد که در فصل تابستان از کنار برگ‌ها رشد می‌کنند و زیبایی خاصی به آن می‌بخشند.
اگرچه این گیاه بومی اروپا است، اما در ایران نیز وجود دارد. در ایران، گل عینک در استان آذربایجان و منطقه میشداغ رشد می‌کند. نوع دیگری از این گیاه که ساقه‌های بلندتری دارد، در دامنه‌های البرز، دره لار، دره گرماب، دره کرج و همچنین در جنوب ایران و ارتفاعات دنا رشد می‌کند. در ادامه با خواص درمانی این گیاه بیشتر آشنا خواهیم شد.
سال‌هاست که از گل عینک برای درمان مشکلات چشمی استفاده می‌شود. مشکلاتی مانند اشک‌ریزی، خستگی چشم به‌دلیل نوشتن زیاد و یا استفاده مکرر از چشم، آسیب به چشم‌ها در اثر باد شدید، ضعف دید و ورم ملتحمه با استفاده از این گیاه قابل درمان هستند.
گل عینک دارای یک ماده تلخ، یک نوع ماده رزینی و چند ترکیب دیگر است. خواص مهم این گیاه برای درمان ناراحتی‌های چشمی به دلیل وجود ماده رزینی عطری در آن است. از گل عینک معمولاً به‌عنوان یکی از مواد تشکیل‌دهنده در شستشوی چشم، قطره‌های چشمی و یا كمپرس چشمی استفاده می‌شود. همچنین این گیاه به‌عنوان لوسیون برای درمان مشکلات عمومی چشم به‌صورت حمام چشم نیز به کار می‌رود. لازم به ذکر است که مصرف این گیاه ممکن است باعث عوارضی نظیر عفونت، حساسیت و برخی مشکلات چشمی شود.
علاوه بر درمان مشکلات چشمی مانند ورم ملتحمه و خستگی چشم، گل عینک برای درمان بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز کمک‌کننده است. بیماری‌هایی مانند آلرژی، سرماخوردگی، سرفه، گوش‌درد، سینوزیت، کاهش حافظه و گلودرد با استفاده از گل عینک درمان می‌شوند. همچنین در موارد داخلی برای درمان زردی خورده می‌شود.
عوارض جانبی گل عینک
اما در برخی موارد ممکن است گل عینک برای بعضی افراد عوارضی داشته باشد، به‌ویژه برای کسانی که:
از لنز استفاده می‌کنند.
افرادی که عمل آب مروارید انجام داده‌اند.
کسانی که جراحی لیزر داشته‌اند.
افرادی که پیوند قرنیه کرده‌اند.
به‌طور کلی، باید بدانید که قبل از استفاده از قطره گل عینک موجود در بازار، باید با پزشک مشورت کنید، زیرا برخی از محصولات این گیاه ممکن است غیر استریل باشند و برای مصرف در چشم‌ها مناسب نباشند. همچنین اگر گل عینک خورده شود، ممکن است عوارضی مانند:
سردرد و بی‌خوابی
یبوست
تهوع
مشکلات تنفسی
ترکیبات گل عینک (گل چشمک)
ترکیبات این گیاه شامل گلیکوزیدهای مختلف تا ۹ درصد و همچنین آکوبین، ائوفروزید و گاتالپول می‌باشد.
علاوه بر این ترکیبات، در گیاه گل عینک لیگنانی وجود دارد و همچنین ترکیبات دیگری از تانن، اسیدهای فنولی و فلاونوئیدهای مختلف یافت می‌شود.
موارد استفاده گل عینک
همانطور که قبل‌تر اشاره شد…
“`
گل عینک اغلب برای بهبود مشکلات چشمی مانند ورم ملتحمه و خستگی چشم استفاده می‌شود. همچنین این گیاه به درمان بیماری‌های دیگری مانند سرماخوردگی، سرفه، سردرد، گوش درد، سینوزیت و گلو درد نیز کمک می‌کند.
ورم ملتحمه چشم، یکی از شایع‌ترین مشکلات چشمی است که ممکن است برای همه افراد پیش بیاید. ملتحمه، غشای شفافی است که بر روی سفیدی چشم و سطوح داخلی پلک‌ها قرار دارد. این ورم، به دلیل التهاب و عفونتی که در این غشاء به وجود می‌آید، رخ می‌دهد. ورم ملتحمه می‌تواند به صورت حاد یا مزمن بروز کند. در بسیاری از مواقع، این مشکل به‌طور خود به خود بعد از چند روز بهبود می‌یابد، اما اگر علائم ادامه داشت، باید به پزشک مراجعه کرد.
نحوه استفاده از این گیاه
گل عینک معمولاً به‌عنوان محلولی برای شست‌وشوی چشم و ضد التهاب به‌صورت سنتی به کار می‌رود.
برای شست‌وشوی چشم، جوشانده ۲ درصد این گیاه باید ۳ تا ۴ مرتبه در روز استفاده شود.
اگر این گیاه به‌صورت خوراکی و به شکل چای مصرف شود، مقدار مجاز ۲ تا ۳ گرم از این گیاه خشک می‌باشد.
بر اساس مطالعاتی که درباره خواص درمانی گل عینک انجام شده، مشخص شد که ۶۵ نفر از افرادی که مشکل ورم ملتحمه داشتند و روزانه یک تا پنج قطره از قطره گل عینک استفاده کرده‌اند، بهبودی موفقی را تجربه کرده‌اند.
در یک آزمایش دیگر، پس از ۷ تا ۱۴ روز از شروع بیماری، مشخص شد که ۵۶ بیمار به‌طور کامل درمان شده‌اند و ۱۱ بیمار دیگر همچنان دچار علائمی مانند قرمزی، تورم و احساس سوزش بودند و تنها یک نفر از بیماران به مقدار کمی دچار تشدید علائم شده بود.
در تحقیق دیگری که بر روی سلول‌های گرفته شده از سطح قرنیه چشم انسان انجام شد، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که عصاره گل عینک خواص ضد التهابی دارد. این موضوع نشان می‌دهد که می‌توان مشکلات چشمی مرتبط با التهاب را با کمک این گیاه درمان کرد، اما نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه احساس می‌شود.