“`html
تاریخچه طب سنتی و گیاه درمانی و طب گیاهی
اگر چه منشا گیاه درمانی دقیقاً مشخص نیست، اما میدانیم که قدیمیترین نوشتهها دربارهی استفاده از گیاهان به فواید پزشکی آنها اشاره دارند. در زمانهای قدیم، انسانها ارتباط نزدیکی با طبیعت داشتند و برای تامین غذا و سلامتی خود به گیاهان وابسته بودند.
پدربزرگها و مادربزرگها از طریق تلاش و تجربه، اطلاعات مفیدی دربارهی گیاهان دارویی به دست آوردند. مردم که غذاهای خود را از گیاهان و میوههای جنگلی تهیه میکردند، یاد گرفتند که چطور از خواص درمانی این گیاهان برای درمان بیماریها و نگهداری از مواد غذایی در فصل زمستان استفاده کنند. این دانش که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده، نقش مهمی در بقای انسانها، به خصوص جوامع دورافتاده، داشته است.
استفاده از گیاهان برای درمان بیماریها در این جوامع نیاز ضروری بود، زیرا خدمات بهداشتی اغلب برای بسیاری از خانوادهها در دسترس نبوده است.
مدارک تاریخی از تمدنهای مصر و سومر مربوط به ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح نشان میدهد که این تمدنها با خواص درمانی گیاهان آشنا بودهاند. پاپیروس «ابرز» که در سال ۱۸۷۴ پیدا شد، شامل نام بیش از هشتصد گیاه دارویی بوده که در سال ۱۸۰۰ پیش از میلاد برای درمان بیماریها و مراسم مذهبی استفاده میشدند.
در همین راستا، تلاشهایی برای توسعهی گیاه درمانی در چین و هند انجام شده است. یک کتاب پزشکی چینی که حدود ۲۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح نوشته شده، شامل فهرستی از گیاهان دارویی است. «ریگ وادا»، یکی از کتابهای مقدس هندوها، نام بیش از یک هزار گیاه دارویی را در بر دارد. دانش گیاه درمانی از مصر و بینالنهرین به یونان منتقل شد و به زودی در فرهنگ روم نیز جایگاه ویژهای یافت.
داستانهای زیادی درباره «آسکلپیوس»، یک گیاهشناس و پزشک یونانی که مصریتبار بود، وجود دارد. او معلمی بود که به درمان بیماران نیز میپرداخت. او در سالهای پس از ۱۲۵۰ پیش از میلاد زندگی میکرد و دو دخترش، «هیجیا» و «پاناکئا»، به او در درمان مردم کمک میکردند.
به تدریج، گیاه درمانی با جادو نیز ترکیب شد. بسیاری از گیاهانی که دارای خواص دارویی بودند توسط افرادی که در طبیعت سرگردان بودند و دانش زیادی نداشتند، جمعآوری میشدند. این افراد با آواز خواندن و انجام مراسم خاص، این گیاهان را به بیماران میدادند.
با ورود «بقراط» (۳۷۷-۴۶۰ پیش از میلاد)، یک نظام پزشکی علمی و بر اساس تشخیص بیماریها با استفاده از گیاهان دارویی شکل گرفت. در این نظام، بیماریها به عنوان نتیجه خشم خدایان شناخته نمیشدند.
در قرن اول میلادی، کتاب «دی ماتریامدیكا» توسط «دیوسکورید»، پزشک ارتش یونان، نوشته شد که یکی از نخستین کارهای معتبر در زمینه علم گیاه درمانی به شمار میرود. دیوسکورید که کار خود را بر اساس…
“`
این علم بر پایه کار بقراط بنا شده و در کتاب خود، شکل، ویژگیها و خواص بیش از پانصد گیاه را معرفی کرده است که تا ۱۵۰ سال بعد به عنوان کتاب مرجع مورد استفاده قرار میگرفت. در همان زمان، طبیعیدان رومی به نام «پلینی» کتابی به نام تاریخ طبیعی نوشت که در آن به شرح گیاهان و خواص درمانی آنها پرداخته است.
هفت قرن بعد، در دوران قرون وسطی که به نام عصر تاریکی شناخته میشود، صومعهها بر عهده داشتند که گیاه درمانی را زنده نگه دارند. راهبان متون مربوطه را نسخهبرداری کرده و از آنها برای درمان بیماران استفاده میکردند و زمینهایی را برای پرورش این گیاهان اختصاص دادند. مردم نیز به درمانهای سنتی که اغلب به همراه جادوگری ارائه میشد، ادامه دادند و به آنها اعتقاد داشتند.
در سدههای هفتم و هشتم میلادی، پزشکان عرب، کتابهای رومی و یونانی درباره گیاهان را به زبان عربی ترجمه کردند و دانش خود را با آنچه از دانشمندان شرق فراگرفته بودند و تجربههای خود ترکیب کردند.
ابن سینا، یکی از معروفترین پزشکان ایرانی، کتابی به نام «قانون در طب» نوشته است که شامل اطلاعاتی درباره گیاهان طبی و بیماریها و شیوههای درمان آنها میباشد؛ این کتاب تا سال ۱۶۵۰ به عنوان یک مرجع استاندارد باقی ماند.
در قرن دهم میلادی، اولین اثر گیاهشناسی آنگلوساکسونها منتشر شد که به زبان عامیانه نوشته شده بود و بیشتر بر روی جنبههای خاص و جادو تأکید داشت.
در قرن دوازدهم، کتابهای گیاهشناسی عربی دوباره به زبان لاتین ترجمه شدند، اما هیچ کار جدیدی ارائه نشد تا حدود ۲۰۰ سال بعد، که ماکوپولو و دیگر مسافران ایتالیایی مسیرهای تجاری به چین و هند را باز کردند. چین و هند تبدیل به مرکز تجارت ادویه برای اروپا شدند و ادویهجات که برای خوشمزهکردن غذا استفاده میشدند، بازار پر رونقی را ایجاد کردند و باعث شدند که کاشفان پرتغالی به دنبال راه دریایی مستقیمی به سمت شرق باشند.
با کشف دنیای نو، گیاهان جدید و روشهای درمانی تازهای ظهور کردند. با اختراع صنعت چاپ در قرن پانزدهم، کتابهای مربوط به گیاهان درمانی از اولین و پرفروشترین کتابهایی بودند که چاپ شدند. در دوران الیزابت، مشهورترین متون مربوط به گیاهان طبی دوباره چاپ شدند و امروزه نیز خواندن آنها نه تنها آموزنده، بلکه لذتبخش است.