“`html
موارد استفاده و عوارض جانبی جم فیبروزیل
جم فیبروزیل (Gemfibrozil) یک داروی کاهشدهنده چربیهای مضر خون است که به منظور جلوگیری از بیماریهای عروقی قلبی در بیمارانی که فقط با رژیم غذایی بهبود نمییابند، به کار میرود. لازم به ذکر است که این دارو درمانکننده بالا بودن سطح کلسترول خون نیست، بلکه به بهبود وضعیت کمک میکند.
یکی از مزایای جم فیبروزیل، افزایش چربی مفید یا HDL است. کاهش چربی مضر خون به خودی خود میتواند در کاهش خطرات قلبی و عروقی مانند سکته قلبی و مغزی و همچنین تنگی عروق کرونری موثر باشد. جم فیبروزیل در دو شکل قرص و کپسول موجود است و به خوبی از دستگاه گوارش جذب میشود.
طرز عمل جم فیبروزیل
جم فیبروزیل به کاهش غلظت تری گلیسرید (VLDL) و افزایش غلظت HDL در خون کمک میکند. اگرچه این دارو ممکن است کمی از میزان کلسترول کل و لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) بکاهد، اما در بیمارانی که تری گلیسرید بالایی دارند، معمولاً باعث افزایش مقدار LDL میشود. این دارو ممکن است باعث کاهش لیپولیز محیطی، کاهش جذب کبدی اسیدهای چرب آزاد و کاهش تولید تریگلیسرید کبدی گردد، همچنین میتواند تولید آپولیپوپروتئین B که حامل VLDL است را متوقف کند و در نتیجه تولید VLDL را کاهش دهد.
فارماکوکینتیک جم فیبروزیل
این دارو به خوبی از دستگاه گوارش جذب میشود. کبد مسئول متابولیسم جم فیبروزیل است. نیمهعمر دارو بعد از مصرف یک دوز، 5/1 ساعت و بعد از دوزهای والایی، 3/1 ساعت است. زمان لازم برای رسیدن به حداکثر غلظت دارو 2-1 ساعت میباشد. اثر این دارو در کاهش غلظت VLDL خون بعد از 5-2 روز آغاز میشود و زمان رسیدن به حداکثر اثر آن 4 هفته است. دفع دارو عمدتاً از طریق کلیهها انجام میشود.
موارد و مقدار مصرف جم فیبروزیل
در موارد افزایش تریگلیسرید خون نوع IV و افزایش بیش از حد کلسترول خون که به رژیم غذایی و داروهای دیگر پاسخ نمیدهند، استفاده میشود.
بزرگسالان: مقدار 1200 میلیگرم در دو دوز تقسیم شده، 30 دقیقه قبل از صبحانه و شام، باید مصرف شود.
مصرف جم فیبروزیل در دوران بارداری و شیردهی
برخی از داروها در دسته C برای دوران بارداری شناخته میشوند که مطالعات روی حیوانات نشان میدهد این داروها ممکن است تاثیری بر جنین داشته باشند، اما تحقیقات کافی در مورد انسان انجام نشده است؛ با این حال به نظر میرسد که فواید استفاده از این دارو در زنان باردار ممکن است بیشتر از خطرات احتمالی باشد؛ یا اینکه هیچ تحقیقی بر روی حیوانات و یا دادههای کافی در مورد انسان وجود ندارد.
مصرف در شیردهی: ایمنی مصرف این دارو در دوران شیردهی اثبات نشده است.
عوارض جانبی جم فیبروزیل
- سیستم عصبی: خستگی، سردرد، سرگیجه.
- پوست: جوشهای پوستی، درماتیت، خارش، اگزما.
- دستگاه گوارش: درد شکم و بالای شکم، سوء هاضمه، اسهال، حالت تهوع، استفراغ، یبوست، آپاندیسیت حاد.
- خون: کمخونی، کاهش تعداد گلبولهای سفید، افزایش ائوزینوفیل (نوعی از گلبولهای سفید)، کاهش تعداد پلاکتها.
- کبد: انسداد مجرای صفراوی.
- قلب و عروق: فیبریلاسیون دهلیزی.
- متابولیسم: کاهش پتاسیم خون.
اثر جم فیبروزیل بر آزمایشات تشخیصی
جم فیبروزیل ممکن است سطح سرمی کراتینکیناز (CK) و آلانین آمینوترانسفراز (ALT) را افزایش دهد.
“`
آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) ممکن است افزایش یابد. این دارو میتواند سطح پتاسیم، هموگلوبین، تعداد ائوزینوفیل، گلبولهای سفید (WBC) و پلاکتها را کاهش دهد.
داروهایی که با جم فیبروزیل تداخل دارند
- کلشی سین
- آتورواستاتین
- فلوواستاتین
- لوواستاتین
- پیتاواستاتین
- روسوواستاتین
- سیمواستاتین
هشدارها در مورد جم فیبروزیل
1- این دارو باید در افرادی که مشکل کلیه و کبد دارند، با احتیاط مصرف شود.
2- قبل از شروع درمان طولانیمدت، باید سطح کلسترول و تریگلیسرید، تعداد سلولهای خونی و عملکرد کبد بررسی شود.
3- اگر بعد از سه ماه درمان نتایج مطلوب حاصل نشود یا آزمایشهای کبدی نشاندهنده مشکل جدی باشند یا سنگهای صفراوی تشخیص داده شوند، مصرف جمفیبروزیل باید متوقف شود. در این موارد، استفاده از یک رژیم غذایی مناسب برای کنترل چربی خون توصیه میشود.
توصیههای دارویی برای مصرف جم فیبروزیل
1- رعایت رژیم غذایی سالم اهمیت بیشتری از درمان با دارو دارد.
2- قبل از قطع مصرف دارو، حتماً با پزشک مشورت کنید تا از افزایش ناگهانی چربی خون جلوگیری شود.
3- این دارو را نه کمتر و نه بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف کنید.
4- دوره درمان با دارو باید کامل شود.
5- اگر یک نوبت دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه زمان نوبت بعدی نزدیک باشد. در این صورت، از مصرف دو برابر دارو خودداری کنید.
6- در مدت درمان با این دارو، باید به طور منظم به پزشک مراجعه کنید.
نکات خاص درباره جم فیبروزیل
چون جم فیبروزیل از نظر عملکرد مشابه کلوفیبرات است، ممکن است عوارض جانبی ناشی از کلوفیبرات با مصرف این دارو نیز ظاهر شود. برخی تحقیقات نشان دادهاند که کلوفیبرات میتواند خطر مرگ ناشی از سرطان، عوارض بعد از عمل کیسه صفرا و التهابات لوزالمعده را افزایش دهد. هرچند که درباره جم فیبروزیل این موضوع بررسی نشده است، اما باید به این نکات توجه کرد.
قبل از استفاده از جم فیبروزیل، بهتر است تغییراتی در سبک زندگی مانند تغذیه مناسب و ورزش انجام شود و علتهای زمینهای افزایش چربیهای خون نیز بررسی و درمان شوند.
سطح چربیهای خون و عملکرد کبد باید به طور مرتب کنترل شود. در صورت عدم پاسخ مناسب به درمان، دارو باید متوقف گردد. در ۱۲ ماه اول درمان، نیاز است تعداد سلولهای خونی (CBC) به طور دورهای بررسی شود.
نکات آموزشی برای بیماران در هنگام مصرف جم فیبروزیل
- درمان باید تحت نظارت پزشک انجام شود. هرگونه عارضه جانبی را به پزشک گزارش دهید و دارو را طبق دستور مصرف کنید و رژیم غذایی را رعایت کنید.
- از مصرف دارو بیش از مقدار تجویز شده خودداری کنید.
- در صورت احساس درد عضلانی یا وجود ادرار تیره، به پزشک اطلاع دهید.
- برای کودکان: ایمنی و اثرگذاری دارو در کودکان زیر ۱۸ سال اثبات نشده است.
داروهای هم گروه جم فیبروزیل
- فنوفیبرات
- کلوفیبرات