“`html
همه چیز در مورد اسپاستیسیتی یا سفتی اندام
اسپاستیسیتی یک وضعیت است که در آن عضلات به طور مداوم در حالت انقباض باقی می‌مانند. این انقباض باعث سفتی یا گرفتگی عضلات شده و می‌تواند در حرکات عادی فرد، گفتار و نحوه‌ی راه رفتن او مشکل ایجاد کند. اسپاستیسیتی معمولا به دلیل آسیب به بخش‌های مغز یا نخاع که مسئول کنترل حرکات ارادی هستند، رخ می‌دهد.
این آسیب می‌تواند باعث تغییر در تعادل سیگنال‌ها بین سیستم عصبی و عضلات شود. این عدم تعادل موجب افزایش فعالیت در عضلات می‌گردد. اسپاستیسیتی به طور منفی بر عضلات و مفاصل دست‌ها و پاها تأثیر می‌گذارد و به ویژه برای رشد کودکان مضر است.
عوارضی که می‌توانند موجب اسپاستیسیتی شوند شامل موارد زیر می‌شوند:
- ضربه مغزی (TBI)
- آسیب نخاعی (SCI)
- آسیب مغزی ناشی از کمبود اکسیژن
- سکته مغزی
- ام اس
- آنسفالیت
- مننژیت
- آدرنولکودیستروفی (یک نقص مغزی)
- اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (بیماری لوگهریک که یک بیماری عصبی پیشرونده بوده و سبب نابودی تدریجی سلول‌های عصبی می‌شود)
- فنیل کتونوری (یک نقص مادرزادی متابولیکی نادر)
نشانه‌های اسپاستیسیتی
اسپاستیسیتی می‌تواند خفیف باشد و فقط باعث احساس سفتی ملایم در عضلات شود، یا آنقدر شدید باشد که اسپاسم‌های دردناک و غیرقابل کنترلی در دست‌ها و پاها ایجاد کند. این وضعیت می‌تواند باعث احساس درد و سفتی در مفاصل اطراف و همچنین دردهایی در ناحیه‌ی پایین کمر شود.
عوارض جانبی اسپاستیسیتی شامل موارد زیر می‌شود:
- سفتی عضلات که باعث می‌شود حرکات به طور کامل و صحیح انجام نشود و انجام برخی کارها را مشکل کند.
- اسپاسم‌های عضلانی که باعث می‌شوند انقباضات عضلانی غیرقابل کنترل و غالبا دردناک باشند.
- تا شدن غیرارادی پاها
- دفرمه شدن عضله و مفصل
- خستگی عضلانی
- عدم رشد طولی عضله
- عدم سنتز پروتئین در سلول‌های عضله
عوارض بیشتر:
- عفونت‌های مجاری ادراری
- یبوست مزمن
- تب یا سایر بیماری‌های سیستمیک
- درد در اثر فشار
- ریفلکس‌های بیش از حد
اسپاستیسیتی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک شما ابتدا سوابق پزشکی‌تان را بررسی می‌کند تا اسپاستیسیتی را تشخیص دهد. پزشک وضعیت داروهایی که مصرف می‌کنید و سابقه اختلالات نورولوژیکی یا عضلانی در خودتان یا خانواده‌تان را بررسی می‌کند.
تست‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند تشخیص پزشک را تأیید کنند. این تست‌ها حرکات دست‌ها و پاها، فعالیت عضلات، دامنه حرکت و توانایی انجام فعالیت‌های روزانه را ارزیابی می‌کنند.
گزینه‌های درمانی برای اسپاستیسیتی
روش‌های درمانی متنوعی برای اسپاستیسیتی وجود دارد که بسته به علت اصلی آن، سن بیمار و شدت مشکل انتخاب می‌شوند. این روش‌ها معمولاً هدف مشترکی دارند:
تسکین علائم و نشانه‌های اسپاستیسیتی
- کاهش درد و جلوگیری از تکرار انقباضات عضلانی
- بهبود روش راه رفتن، بهداشت فردی و انجام فعالیت‌های روزمره
- کاهش مشکلات پرستار مانند لباس پوشیدن، غذا دادن، حرکت دادن و حمام کردن بیمار
- بهبود عملکرد حرکتی داوطلبانه شامل برداشتن اشیاء، نگه داشتن و استفاده از آن‌ها. همچنین بهبود شرایط رشد عضلانی در کودکان
فیزیوتراپی و کاردرمانی
فیزیوتراپی و کاردرمانی برای اسپاستیسیتی به منظور کاهش سفتی عضلات، حفظ یا بهبود دامنه حرکتی، افزایش قدرت و هماهنگی و بهبود راحتی طراحی شده‌اند. درمان ممکن است شامل تمرینات کششی و قدرتی، بریس‌ها و قالب‌های موقتی، استفاده از پک‌های سرمایشی، بیوفیدبک و تحریک الکتریکی باشد.
داروهای خوراکی
داروهای خوراکی برای درمان اسپاستیسیتی زمانی تجویز می‌شوند که علائم این وضعیت در فعالیت‌های روزمره یا خواب بیمار مشکل ایجاد کنند و الزاما همه بیماران نیاز به دارودرمانی ندارند.
“`
مدیریت دارودرمانی به شکل مؤثر ممکن است نیاز به استفاده از دو دارو یا بیشتر یا ترکیب داروهای خوراکی با نوع دیگری از درمان داشته باشد. عوارض جانبی داروها بسته به نوع دارو و وضعیت بیمار می‌تواند متفاوت باشد.
داروها شامل موارد زیر می‌شوند:
- باکلوفن
- بنزودیازپین‌ها
- دانترولن سدیم
- ایمیدازولین
- گاباپنتین
- تزریق سم بوتولینوم (BTA)
تزریق BTA که به آن بوتاکس هم گفته می‌شود، اگر به مقدار کم انجام شود، می‌تواند در بهبود عضلات اسپاستیک مؤثر باشد. نواحی که باید تزریق شوند، با دقت تعیین می‌شوند تا بر اساس الگوی اسپاستیسیتی عمل کنند.
زمانی که بوتاکس به عضله‌های خاصی تزریق می‌شود، ترشح ماده شیمیایی به نام استیل کولین متوقف می‌شود و در نتیجه، عضلاتی که خیلی فعال هستند، شل و بی‌حرکت می‌شوند.
اثر این تزریق معمولاً در عرض چند روز دیده می‌شود و حدود ۱۲ تا ۱۶ هفته ادامه دارد تا عصب‌های جدید دوباره رشد کنند و عضلات به حالت طبیعی خود برگردند. البته در تعداد تزریق‌ها محدودیت‌هایی وجود دارد.
عمل جراحی
یک نوع عمل جراحی که برای درمان اسپاستیسیتی انجام می‌شود، عمل عضله – تاندون است که شامل جدا کردن و آزاد کردن ارتباطات عضله و تاندون می‌باشد. روش‌های جراحی دیگر شامل تخریب عصب‌های مشخص شده هستند، مانند نرکتومی، میوتومی و ریزوتومی که معمولاً به عنوان آخرین راه‌حل‌های درمانی در نظر گرفته می‌شوند.
همچنین بخوانید: