موارد استفاده و عوارض جانبی سوکرالفیت
سوکرالفیت (Sucralfate) برای درمان زخم‌های معده و دوازدهه و جلوگیری از زخم‌های ناشی از استرس کاربرد دارد. همچنین از این دارو در درمان اسهال ناشی از سفر و ریفلاکس استفاده می‌شود.
معده به طور معمول برای هضم غذا و مبارزه با باکتری‌ها، اسید تولید می‌کند. این اسید ممکن است به بافت‌های بدن آسیب بزند، به همین دلیل برخی از سلول‌ها در دستگاه گوارش برای محافظت از پوشش معده و قسمت بالای روده یک پوشش داخلی درست می‌کنند که مانع آسیب اسید به بافت‌ها می‌شود. معمولاً یک تعادل خوب بین اسید تولید شده و این پوشش محافظ وجود دارد.
اگر این تعادل به هم بخورد، ممکن است دیواره معده دچار التهاب شود یا زخم بزند. سوکرالفیت با ایجاد یک لایه محافظ بر روی بافت معده و دوازدهه عمل می‌کند. این لایه از آسیب بیشتر جلوگیری می‌کند، به کاهش درد کمک می‌کند و اجازه می‌دهد ناحیه آسیب‌دیده ترمیم شود.
سوکرالفیت برای درمان زخم دوازدهه در مدت کوتاه 8 هفته و پیشگیری از آن، همچنین برای درمان زخم معده و کاهش عوارض گوارشی ناشی از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی تجویز می‌شود.
اشکال دارویی: قرص و سوسپانسیون
مکانیسم اثر سوکرالفیت
سوکرالفیت احتمالاً با اتصال به باقیمانده‌های پروتئینی زخم مانند آلبومین و فیبرینوژن، یک لایه محافظ در برابر اسید ایجاد می‌کند. این دارو همچنین ممکن است با ایجاد لایه‌ای روی مخاط سالم به حفاظت از آنها در برابر اثرات اسید کمک کند.
فارماکوکینتیک سوکرالفیت
تقریباً 5% این دارو از راه خوراکی جذب می‌شود. مدت زمان اثر سوکرالفیت حدود 5 ساعت است و بیشتر از طریق مدفوع دفع می‌شود.
موارد و مقدار مصرف سوکرالفیت
الف) درمان کوتاه مدت (تا هشت هفته) زخم دوازدهه و آسیب معده ناشی از آسپرین و زخم معده.
- بزرگسالان: به صورت خوراکی، 1 گرم چهار بار در روز، یک ساعت قبل از غذا و در زمان خواب مصرف می‌شود.
ب) درمان نگهدارنده زخم دوازدهه.
- بزرگسالان: 1 گرم دو بار در روز مصرف می‌شود.
مصرف سوکرالفیت در دوران بارداری و شیردهی
برای داروهای گروه B در دوران بارداری، تحقیقات بر روی حیوانات خطر خاصی برای جنین نشان نداده، اما تحقیقات کافی در زنان باردار وجود ندارد. یا برخی تحقیقات در حیوانات عوارضی برای جنین نشان داده‌اند، اما شواهدی از خطر در سه ماهه اول بارداری برای زنان باردار وجود ندارد، و همچنین در سایر مراحل بارداری نیز شواهدی مبنی بر خطر نیست.
مصرف در شیردهی: مزایا و مضرات دارو برای نوزاد باید با هم مقایسه شود.
عوارض جانبی سوکرالفیت
- اعصاب مرکزی: سرگیجه، خواب‌آلودگی.
- دستگاه گوارش: یبوست (شایع‌ترین عارضه)، اسهال، تهوع، خشکی دهان، ناراحتی معده، سوء هاضمه، نفخ، استفراغ و تشکیل توده.
- سایر عوارض: بثورات پوستی، خارش، درد پشت، راش و واکنش‌های حساسیت.
توجه: در صورت بروز درد معده، مصرف دارو باید متوقف شود.
تداخلات دارویی سوکرالفیت
- سوکرالفیت می‌تواند جذب برخی داروها مانند تتراسیکلین، فنی‌تونین، دیگوکسین، کتوکونازول، لووتیروکسین، کینیدین، سایمتیدین، رانیتیدین، کینولون‌ها، تئوفیلین، و ویتامین‌های محلول در چربی K، E، D، A را کاهش دهد. برای جلوگیری از این موضوع، باید این داروها حداقل 2 ساعت با فاصله از سوکرالفیت مصرف شوند.
- استفاده از آنتی اسیدها ممکن است باعث کاهش اثر سوکرالفیت شود؛ بنابراین باید حداقل 30 دقیقه قبل یا بعد از مصرف سوکرالفیت، آنتی اسیدها مصرف شوند.
- اگر از داروهای ضد انعقاد خوراکی استفاده می‌کنید، باید بدانید که سوکرالفیت ممکن است اثر آنها را کاهش دهد، بنابراین این دو دارو نیز باید با 2 ساعت فاصله مصرف شوند.
موارد منع مصرف و احتیاط در رابطه با سوکرالفیت
- موارد منع مصرف: اگر به سوکرالفیت یا هر یک از اجزای آن حساسیت داشته باشید، نباید از آن استفاده کنید.
- در بیمارانی که نارسایی مزمن کلیوی دارند، باید با احتیاط این دارو را مصرف کنند، زیرا سوکرالفیت ممکن است مقدار کمی آلومینیم را جذب کند.
ملاحظات اختصاصی سوکرالفیت
1- سوکرالفیت ممکن است جذب دیگر داروها را مختل کند. بنابراین، داروهای دیگر باید دو ساعت قبل یا بعد از مصرف سوکرالفیت گرفته شوند.
2- سوکرالفیت به میزان کمی در آب حل می‌شود. اگر قرار است از این دارو از طریق لوله بینی – معدی (NG-Tube) استفاده شود، باید آن را به همراه سوسپانسیون آب و سوربیتول مصرف کنید. روش دیگر این است که قرص را در یک سرنگ 60 میلی‌لیتری قرار داده و 20 میلی‌لیتر آب به آن اضافه کنیم و سرنگ را به مدت پنج دقیقه عمودی نگه داریم و گهگاهی آن را کمی تکان دهیم تا سوسپانسیونی ایجاد شود که بتوان از طریق سرنگ استفاده کرد. پس از مصرف، برای اینکه مطمئن شویم تمام دارو مصرف شده است، باید لوله را چندین بار بشوییم.
3- بیمارانی که نمی‌توانند قرص را ببلعند، می‌توانند قرص را در 30-15 میلی‌لیتر آب در دمای اتاق قرار دهند تا حل شود و سوسپانسیون تهیه شود. این روش به ویژه در بیمارانی که به ازوفاژیت و بلع دردناک مبتلا هستند بسیار مفید است.
4- علت یبوست باید بررسی و دنبال شود.
5- برخی محققان بر این باورند که مصرف 2 گرم دارو و 2 بار در روز به اندازه مصرف به‌طور استاندارد مؤثر است.
6- این دارو مشابه آنتاگونیست‌های گیرنده H2 هیستامین در درمان زخم‌های گوارشی مؤثر است.
نکات قابل توصیه به بیمار در حین مصرف سوکرالفیت
1- دارو را با معده خالی و حداقل یک ساعت قبل از غذا مصرف کنید.
2- حتی اگر احساس بهبودی کردید، دوره درمان را کامل کنید.
3- می‌توانید آنتی‌اسیدها را نیم ساعت قبل یا یک ساعت پس از مصرف سوکرالفیت بخورید.
4- نباید این دارو را بیش از هشت هفته مصرف کنید.
5- بی‌خطر بودن و اثربخشی دارو در کودکان به‌طور کامل تأیید نشده است.
روش نگهداری سوکرالفیت
این دارو را در مکان خنک و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
