اطلاعات کامل دارویی در رابطه با موارد مصرف داروی فنی توئین (2 نکته مهم)

معرفی داروی فنی توئین

فنی توئین (Phenytoin) برای کنترل انواع مختلف صرع به جز حملات صرع کوچک، درد عصب سه قلو، حمله مداوم صرعی، و آریتمی قلبی استفاده می‌شود. علاوه بر این، این دارو می‌تواند به تسریع بهبود زخم‌ها (به صورت موضعی) کمک کند.

فنی توئین یک داروی ضد صرع است که بر روی مغز و سیستم عصبی اثر می‌گذارد تا از تشنج جلوگیری کند. همه انواع تشنج توسط این دارو کنترل نمی‌شود، بنابراین فقط پزشک می‌تواند بفهمد که آیا شما می‌توانید از آن استفاده کنید یا نه. همچنین اگر به این دارو یا داروهای مشابه حساسیت دارید، نباید از فنی توئین استفاده کنید.

اشکال دارویی: قرص، کپسول، آمپول و سوسپانسیون
نام تجاری : Dilanti , Dilantin , Originally

مکانیسم اثر فنی توئین

این دارو با مسدود کردن کانال‌های سدیمی و جلوگیری از ایجاد پتانسیل‌های عمل تکراری، اثر ضد تشنج خود را اعمال می‌کند. فنی‌توئین همچنین آزاد شدن مواد شیمیایی مانند سروتونین و نوراپی‌نفرین را متوقف کرده و بر غلظت سایر واسطه‌های عصبی تاثیر می‌گذارد.

فارماکوکینتیک فنی توئین

جذب خوراکی اشکال مختلف فنی‌توئین به آرامی و به طور متغیر صورت می‌گیرد. جذب فنی‌توئین در صورت تزریق داخل عضلانی قابل پیش‌بینی نیست. این دارو به شدت به پروتئین‌ها متصل می‌شود و در کبد تجزیه شده و از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود. متابولیسم این دارو وابسته به مقدار مصرفی اوست و می‌تواند اشباع شود. نیمه عمر این دارو به طور متوسط 24 ساعت است.

نکاتی که پیش از مصرف فنی توئین باید بدانید

قبل از شروع مصرف فنی توئین، اگر شما یکی از شرایط زیر را دارید، باید به پزشک خود بگویید:

• اگر به فنی توئین حساسیت دارید
• اگر سابقه مشکلات کبدی دارید یا هم اکنون دچار مشکلات کبدی هستید
• اگر مشکلات قلبی دارید، مثلاً ضربان قلب پایین، یا آریتمی قلبی
• اگر دیابت دارید
• اگر دچار افسردگی هستید یا سابقه افسردگی دارید
• اگر سابقه خودکشی دارید یا در حال حاضر به این فکر هستید
• اگر دچار کمبود ویتامین D هستید
• اگر دچار پوکی استخوان هستید
• اگر به پورفیری مبتلا هستید
• اگر الکل مصرف می کنید یا به الکل معتاد هستید
• اگر باردار هستید یا برنامه‌ای برای حاملگی دارید
• اگر در دوره شیردهی هستید و به نوزاد شیر می‌دهید

موارد و مقدار مصرف فنی توئین

تشنج جنرالیزه تونیک- کلونیک، استاتوس اپی لپتیکوس، تشنج نورولپتیک

بالغین:

معمولاً درمان با فنی توئین با تزریق وریدی و دوز 10 تا 15 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن شروع می‌شود. حداکثر سرعت تزریق در موارد استاتوس اپی لپتیکوس 50 میلی‌گرم در دقیقه است. دوز خوراکی در ابتدا 1 گرم در روز در سه نوبت تقسیم شده است و دوز نگهدارنده آن 300 میلی‌گرم در روز به صورت خوراکی، که می‌تواند در سه نوبت تقسیم شود یا به صورت یک‌باره مصرف شود.

کودکان:“`html

فنی توئین در درمان بیماری‌های صرع در کودکان استفاده می‌شود. در ابتدا، دوز 15 میلی‌گرم بر کیلوگرم فنی توئین به صورت انفوزیون وریدی آهسته و با سرعت 50 میلی‌گرم در دقیقه تجویز می‌گردد. برای مصرف خوراکی، دوز روزانه 15 میلی‌گرم بر کیلوگرم هر 8 تا 12 ساعت است. دوز نگهدارنده این دارو بین 4 تا 8 میلی‌گرم بر کیلوگرم در روز و هر 12 ساعت می‌باشد.

دردهای نوروتیک

بالغین:

در بزرگسالان، دوز فنی توئین 200 تا 600 میلی‌گرم خوراکی و به صورت تقسیم شده تجویز می‌شود.

دیس ریتمی‌های بطنی که به لیدوکائین پاسخ نمی‌دهند

بالغین:

در 14 ساعت اول، 1 گرم فنی توئین به صورت خوراکی و در دوزهای تقسیم شده تجویز می‌شود. سپس، به صورت روزانه 500 میلی‌گرم فنی توئین خوراکی یا 250 میلی‌گرم از این دارو به صورت وریدی در مدت 5 دقیقه تجویز خواهد شد.

کودکان:

در کودکان، روزانه 3 تا 8 میلی‌گرم بر کیلوگرم فنی توئین خوراکی یا وریدی و یا 250 میلی‌گرم بر متر مربع به صورت تقسیم شده تجویز می‌شود.

اثر فنی توئین بر آزمایش‌های تشخیصی

فنی توئین ممکن است باعث افزایش غلظت قند خون شود زیرا از آزاد شدن انسولین توسط لوزالمعده جلوگیری می‌کند. این دارو ممکن است بر سطح سرمی ید که به پروتئین متصل است تأثیر بگذارد و همچنین در آزمایش‌های مهاری با دگزامتازون تداخل کند.

فنی توئین ممکن است سبب افزایش ALP، GGT و قند خون و کاهش هموگلوبین و هماتوکریت شود. همچنین ممکن است شمارش گرانولوسیت‌ها، پلاکت‌ها، RBC و WBC را کاهش دهد.

مصرف فنی توئین در دوران بارداری

استفاده از فنی توئین در دوران بارداری ممکن است به سلامت جنین و مادر آسیب برساند. اما تشنج در این دوران نیز ممکن است خطرات بیشتری داشته باشد. به همین دلیل، مصرف فنی توئین در بارداری نوعی انتخاب بین دو وضعیت ناگوار است و پزشک باید درباره آن تصمیم بگیرد. شما نباید به تنهایی و بدون مشورت با پزشک از این دارو استفاده کنید. در هنگام مصرف این دارو بهتر است از روش‌های ضدبارداری مطمئن و غیر دارویی مانند کاندوم استفاده کنید و اگر شما متوجه بارداری خود شدید، فوراً با پزشک خود مشورت کنید.

داروی فنی توئین ممکن است با قرص‌های ضدبارداری تداخل داشته باشد و باعث بروز بارداری ناخواسته شود.

مصرف فنی توئین در دوران شیردهی

این دارو از شیر مادر به بدن نوزاد منتقل شده و می‌تواند برای سلامتی کودک مضر باشد. به همین دلیل، در دوران شیردهی از این دارو استفاده نکنید و اگر نیاز دارید آن را مصرف کنید، نباید به کودک خود شیر دهید. در این زمینه، حتماً از نظر پزشک خود پیروی کنید.

اگر مصرف فنی توئین را فراموش کردم، چه کنم؟

اگر یک وعده از داروی خود را فراموش کرده‌اید، هر چه سریع‌تر آن را مصرف کنید و زمان وعده بعدی را به همین تناسب تغییر دهید. اگر به زمان وعده بعدی نزدیک هستید، به وعده فراموش شده توجه نکنید.

اگر بیش از حد فنی توئین مصرف کردم، چه کنم؟

اگر به اشتباه یا به قصد خودکشی مقدار زیادی فنی توئین مصرف کرده‌اید، فوراً به پزشک مراجعه کنید و یا به مرکز اورژانس بروید.

“`

اگر از این دارو استفاده کرده‌اید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید. مصرف بیش از حد و مسمومیت با فنی‌توئین می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی به همراه داشته باشد و حتی ممکن است منجر به مرگ شود. خودکشی به‌وسیله این دارو راه مناسبی برای جلب توجه دیگران نیست.

عوارض جانبی فنی‌توئین

این دارو هم مانند بسیاری از داروهای دیگر ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. ممکن است شما هیچ‌کدام از این عوارض را تجربه نکنید یا چندین عارضه به‌صورت همزمان پیش بیاید. پزشک شما این دارو را تجویز کرده زیرا معتقد است که فواید آن بیشتر از عوارض جانبی‌اش برای شماست. در مواردی مشابه، این دارو را به دیگران پیشنهاد نکنید.

اگر نشانه‌هایی از آلرژی پس از مصرف این دارو مشاهده کردید، فوراً با پزشک تماس بگیرید. علائم حساسیت به فنی‌توئین می‌تواند شامل خارش و قرمزی چشم‌ها، خشکی دهان و گلوی شما، آبریزش بینی، ورم زبان و لب‌ها، تنگی نفس، وزوز گوش و … باشد.

سایر عوارض جانبی ممکن از مصرف فنی‌توئین شامل:

• ضعف ناگهانی، لرزش، احساس ناخوشی، زخم در دهان
• خارش پوست، کبود شدن آسان پوست حتی با ضربات کوچک، خونریزی از لثه
• فنی‌توئین می‌تواند باعث افزایش خونریزی قاعدگی و تغییر در دوره‌های قاعدگی شود.
• درد در استخوان‌ها، دردهای عضلانی شدید، مشکلات کبدی، زرد شدن پوست و چشم‌ها، تغییر رنگ مدفوع
• کاهش اشتها، درد شکم، سوزش معده، تهوع، استفراغ
• کاهش ادرار، تکرر ادرار یا سوزش حین ادرار، قطره‌قطره ادرار، تغییر رنگ ادرار
• افزایش تمایل به خودکشی، افسردگی، توهم، دیدن و شنیدن چیزهایی که وجود ندارند.
• مشکل در حفظ تعادل، کاهش سرعت صحبت کردن، مشکل در یادآوری جملات، فراموش کردن کلامی که در حال گفتن هستید
• از دست دادن هماهنگی بدن، حرکات غیر ارادی، پرت کردن اشیاء از دست

تداخلات دارویی فنی‌توئین

این دارو ممکن است با داروهایی که در حال مصرف آن‌ها هستید، تداخل داشته باشد و باعث بروز عوارض جانبی ناخواسته شود. ممکن است با تغییر زمان مصرف برخی داروها، بتوانید از بروز این تداخلات جلوگیری کنید. به همین دلیل، با پزشک خود مشورت کنید و همه داروهایی که مصرف می‌کنید را هنگام تجویز فنی‌توئین به وی گزارش دهید.

بسیاری از داروها می‌توانند با فنی‌توئین تداخل داشته باشند، مانند:

• آنتی‌بیوتیک‌ها – مانند: داکسی‌سایکلین، سیکلوسیرین، مترونیدازول، ایزونیازید، سفیکسیم، لینزولید، ریفامپین، آزیترومایسین و …
• داروهای ضد افسردگی مانند: آمی‌تریپتیلین، ایمی‌پرامین، سرترالین، نورتریپتیلین و …
• آسپیرین، استامینوفن، ایبوپروفن، دیکلوفناک و …
• قرص‌های هورمونی پیشگیری از بارداری / لوونورژسترول
• داروهای رقیق‌کننده خون مانند: وارفارین، پلاویکس و …
• آرامبخش‌ها و مسکن‌ها مانند: لورازپام، اگزازپام، سیتالوپرام، ترامادول، متادون، دیازپام و …
• داروهای قلب و داروهای کاهش فشار خون مانند: آمیودارون، دیگوکسین، فوروزماید، کاپتوپریل، آتنولول و …
• داروهای استروئیدی
• سایر داروهای ضد تشنج
• داروهای معده

در حین مصرف فنی توئین از چه چیزهایی پرهیز کنیم؟

در زمان مصرف فنی توئین، از نوشیدنی‌های الکلی استفاده نکنید. الکل می‌تواند میزان فنی توئین در بدن شما را افزایش دهد یا عوارض جانبی این دارو را تشدید کند. نوشیدن الکل هر روز می‌تواند احتمال بروز تشنج را بالاتر ببرد.

همزمان با این دارو از آنتی‌اسیدها استفاده نکنید، چون آنتی‌اسیدها باعث می‌شوند بدن شما فنی توئین کمتری جذب کند.

مصرف این دارو ممکن است تأثیر روی تفکر یا واکنش شما بگذارد. اگر رانندگی می‌کنید یا کاری دارید که نیاز به تمرکز دارد، باید احتیاط بیشتری کنید.

توجهات پزشکی و پرستاری هنگام مصرف فنی توئین

1. سطح فنی توئین در خون باید بین 7.5 تا 20 میکروگرم بر میلی لیتر باشد. سطح بیش از 30 تا 50 میکروگرم بر میلی لیتر می‌تواند سمی باشد.
2. برای اندازه‌گیری سطح فنی توئین، حداقل یک هفته از شروع مصرف دارو گذشته باشد.
3. نوع تشنج بیمار در طول درمان با فنی توئین بررسی شود.
4. اگر بثورات پوستی شدید و سندرم استیون جانسون مشاهده شد، باید مصرف فنی توئین متوقف شود.
5. نشانه‌هایی مثل تب، بزرگ شدن غدد لنفاوی و راش پوستی ممکن است به دلیل حساسیت به فنی توئین ایجاد شود و معمولاً 3 تا 12 هفته پس از شروع درمان بروز می‌کند.
6. وضعیت ذهنی بیمار در طول درمان با فنی توئین بررسی شود.
7. تنفس بیمار از نظر تعداد، عمق، ریتم و الگوی تنفسی باید چک شود.
8. به نشانه‌های اختلال در خون (مانند تب، گلودرد، خونریزی زیر پوستی، راش و زردی) در طول مصرف فنی توئین توجه کنید.
9. سطوح عمومی خون، آلبومین و تست‌های عملکرد تنفسی در طول درمان چک شود.
10. قبل از مصرف سوسپانسیون فنی توئین، بطری را به خوبی تکان دهید.
11. برای رقیق کردن فرم وریدی فنی توئین، از آب مقطر استفاده کنید و قبل از تزریق، خط وریدی را با سالین شستشو دهید.

توجهات بیمار و خانواده هنگام مصرف فنی توئین

1. فنی توئین را طبق دستورات پزشک و با دوز تعیین شده مصرف کنید و از قطع ناگهانی آن پرهیز کنید.
2. برای کاهش عوارض گوارشی، فنی توئین را با غذا مصرف کنید.
3. بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید و به بزرگ شدن لثه توجه داشته باشید و تحت نظر دندان‌پزشک باشید.
4. قبل از مصرف سوسپانسیون فنی توئین، بطری را به خوبی تکان دهید.
5. رنگ ادرار ممکن است در طی مصرف فنی توئین به رنگ صورتی تغییر کند.
6. از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری دارد، در طول درمان با فنی توئین اجتناب کنید.
7. مصرف الکل، داروهای خواب آور و داروهای بدون نسخه دیگر همزمان با فنی توئین را ترک کنید، زیرا الکل می‌تواند سطح فنی توئین را در خون افزایش دهد و خطر تشنج را بالا ببرد.
8. سریعاً هر نشانه آلرژی یا آنافیلاکسی را گزارش کنید.
9. فنی توئین ممکن است تأثیر برخی از داروهای ضد بارداری را کاهش دهد، بنابراین بهتر است از روش‌های غیر هورمونی برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید.

شرایط نگهداری فنی توئین

دارو را در دمای اتاق و دور از گرما، نور و رطوبت نگهداری کنید.

بیشتر بخوانید:

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله رضیم