قمصر کاشان، مرکز گل و گلاب
قمصر در یک دره به طول ۹ کیلومتر و عرض ۵ کیلومتر واقع شده است. این منطقه در استان اصفهان و شهرستان کاشان قرار دارد و موقعیت جغرافیایی آن به این صورت است: طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۳ درجه و ۴۵ دقیقه شمالی.
ارتفاع متوسط قمصر حدود ۱۹۰۰ متر از سطح دریا است و مانند یک کمربند سبز در اطراف دره‌های کم‌شیب کوه‌های مرکزی ایران قرار گرفته است.
قمصر تاریخ غنی و ناگفته‌ای دارد که به دلیل عوامل مختلف هنوز ناشناخته مانده است. سدی به نام سد قمصر در ۵ کیلومتری شمال این شهر و ۳۰ کیلومتری جنوب کاشان ساخته شده است، که در تنگه رودخانه قمصر قرار دارد.
معتقدند که ساخت این سد به دوره سلطان جلال‌الدین ملکشاه سلجوقی برمی‌گردد (از سال ۴۸۵ تا ۴۶۵ هجری). با توجه به شباهت‌های موجود در معماری سد قمصر و سد قهرود، می‌توان نتیجه گرفت که سد اولیه به مرور زمان خراب شده و در دوره صفویه، به ویژه در زمان شاه عباس اول، دوباره بر روی بقایای سد قدیمی ساخته شده است.
طول دیوار سد در عمق دره حدود ۴۰ متر است و در قسمت بالایی دیوار به حدود ۸۰ متر می‌رسد و ارتفاع آن ۲۲ متر است. در مرحله اول ساخت، ضخامت دیوار حدود ۱۴ متر بوده که به مرور زمان به ۲۶ متر افزایش یافته است. مصالح به کار رفته در ساخت این سد، سنگ و ملات ساروج می‌باشد. دیواره اصلی سد در قسمت زیر آب دارای یک ساختار پشتیبانی قوی است تا به دیوار در برابر فشار وارده از مخزن کمک کند.
به نظر می‌رسد این سازه محافظ کافی نبوده و به همین دلیل، در زیر آب و به فاصله ۱۲.۵ متری دیوار اصلی، دیوار دیگری به ضخامت ۳ تا ۴ متر ساخته شده است. سپس فضای بین این دو دیوار با سنگ و ملات پر شده است. در سمت شرقی سد، ردی از آبراه باقی مانده که از آنجا آب اضافی و طغیانی سد خارج می‌شده است.
معمار سد برای مدیریت آب پشت سد و جلوگیری از فشار به دیواره، دو دریچه برجی شکل به فاصله حدود ۲۰ متر از یکدیگر روی دیواره سد ساخته است.
ساکنان قمصر به زبان فارسی صحبت می‌کنند. البته در نحوه بیان و تلفظ کلمات تفاوت‌هایی وجود دارد که به دلیل تأثیرات گویش مردم کاشان است.
محله‌های شهر قمصر به مرور زمان از یکدیگر جدا شده‌اند و هر کدام تمام امکانات اجتماعی و عمومی را دارند؛ به طوری که هر محله مساجد و تکایای بزرگ و مرتبی، حمام، آب انبار، مدرسه ابتدایی، مراکز تجاری و… دارد.
برخی از محله‌های قمصر شامل: بالا، بن رود، پائین، سادات، سردشت، سررود، فرفهان، مازگان و میان ده هستند.
آنچه درباره قمصر و گل محمدی آن می‌دانیم بیشتر به کیفیت گلاب آن مربوط می‌شود. اما اصلی‌ترین علت شهرت این محصول، اسانس گل قوی قمصر است.
در سال‌های 1352 تا 1354 شمسی، کارشناسان بلغاری که روی گل سرخ محمدی تحقیق می‌کردند، متوجه شدند که گل محمدی قمصر نسبت به نمونۀ مشابه در دیگر مناطق کشور، کیفیت بیشتری دارد.
بنابراین، صنعت عطرسازی در جهان، به ویژه در اروپا، به اسانس عطر گل محمدی قمصر علاقه زیادی نشان داده و هر سال مقدار زیادی از این اسانس از ایران خریداری می‌شود.
به همین دلیل، عطر و گلاب قمصر از زمان‌های گذشته به عنوان یک محصول معروف و با کیفیت باقی مانده است. تأکید بر کیفیت گلاب قمصر به خاطر گل‌های عالی تولید شده در این منطقه و شرایط طبیعی خاص آن است.
در گذشته و اکنون بهترین و باکیفیت‌ترین محصول گل و گلاب از آب و خاک و اقلیم این منطقه تولید می‌شود. علاوه بر این، روش سنتی گلاب‌گیری در قمصر نیز نشان‌دهنده هنر و ذوق و ابتکار مردم این منطقه است.
قمصر کاشان پایتخت گل و گلاب
آدرس: اصفهان، کاشان، ۳۰ کیلومتری جنوب کاشان، قمصر
تنظیم: مژگان جعفری
تنظیم: مجله رضیم