انواع تومور نخاعی و راه های بهبود (2 نکته مهم)

انواع تومور های نخاعی

در این قسمت از مقاله، می‌خواهیم درباره انواع تومورهای نخاعی صحبت کنیم. این تومورها به چند دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

1- تومور های خارج از سخت شامه

این گروه از تومورها به استخوان‌های ستون فقرات آسیب می‌زنند. بیشتر تومورهای ستون فقرات از نوع متاستاتیک هستند، به این معنی که تومور اصلی از بخشی دیگر از بدن به ستون فقرات گسترش پیدا کرده است.
این انتقال معمولاً از طریق خون انجام می‌شود. رایج‌ترین نوع تومورهای متاستاتیک در زنان، در ناحیه سینه یا ریه‌ها شکل می‌گیرند. در مردان، این تومورها بیشتر از پروستات یا ریه‌ها نشأت می‌گیرند. تعداد تومورهایی که مستقیماً در ناحیه ستون فقرات و سلول‌های غضروفی یا نخاع تشکیل می‌شوند، کمتر از نوع متاستاتیک است.
از جمله این تومورهای اولیه می‌توان به استئوما، استئوبلاستوما و تومور سلول غول‌پیکر اشاره کرد که همه آنها خوش‌خیم هستند. همچنین، تومورهای بدخیمی مانند سارکوم استئوژنیک، کوردوما، کندروسارکوم و سارکوم اوینگینگ نیز وجود دارند.

2- تومور های داخل سخت شامه

این دسته از تومورها در داخل لایه‌ای از استخوان به نام شامه قرار دارند اما خارج از خود نخاع هستند. تومورهای مننژیوما و عصبی، به عنوان اصلی‌ترین تومورهای ایجادشده در ناحیه نخاع به شمار می‌روند.
مننژیوما به طور معمول در میان خانم‌های میانسال و بزرگسال دیده می‌شود و این تومورها معمولاً خوش‌خیم هستند. همچنین، شووانوما و نوروفیبروما معمولاً از ریشه‌های عصبی که از نخاع خارج می‌شوند، شکل می‌گیرند و آن‌ها هم به طور کلی خوش‌خیم هستند.
اپیدیموم های پایانه فیلوم (Filum terminale ependymomas) دقیقاً زیر نخاع در ناحیه کانال پایینی نخاع (لامبار) و بخش ساکرال شکل می‌گیرند. تقریباً تمام این موارد خوش‌خیم هستند، اما می‌توانند بزرگ شوند و به بسیاری از رشته‌های عصبی بچسبند که این موضوع برداشت کامل آنها را به یک چالش تبدیل می‌کند.

3- تومور های داخل بافت نخاع (Intramedullary Tumors)

این نوع تومورها در داخل خود نخاع و معمولاً از سلول‌های پشتیبان درون این ناحیه ایجاد می‌شوند. آستروسیتوم‌ها و اپاندیموما بیشتر از بقیه تومورها در نخاع خود را نشان می‌دهند؛ آستروسیتوم‌ها عموماً در کودکان و اپاندیموما در بزرگسالان رایج‌تر هستند.
تومورهای همانژیوبلاستوما، که تومورهای رگ‌ خونی هستند، کمتر معمولند و گاهی همزمان با بیماری فون هیپل لینداو ظاهر می‌شوند. بیماری فون هیپل لینداو یا VHL یک وضعیت ارثی است که در آن افراد معمولاً در کلیه و دیگر اعضای بدن خود کیست و تومور دارند. این تومورهای اولیه بیشتر در نخاع ناحیه کمر یا گردن شکل می‌گیرند و به‌طور معمول خوش‌خیم هستند.

علائم تومور های نخاعی چیست؟

علائم تومورهای نخاعی شامل موارد زیر است:

1. درد در گردن و کمر که ممکن است مشکلات عصبی مانند ضعف یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها یا تغییر در عادات دفع مدفوع یا ادرار به همراه داشته باشد.
2. درد در ناحیه ستون فقرات که صبح‌ها تشدید می‌شود.
3. دردی که با لمس ناحیه درگیر بیشتر می‌شود.
4. دردی که با استراحت بهبود نمی‌یابد و در شب بیشتر از روز احساس می‌شود.
5. درد کمر همراه با بی‌اشتهایی، کاهش وزن، تهوع، استفراغ و لرز باشد.

راه های تشخیص تومور های نخاعی

بیمارانی که علائم مشکوکی به تومور نخاعی دارند باید به دقت و به صورت تخصصی توسط پزشک معاینه شوند. این معاینه شامل بررسی کامل تاریخچه سلامتی فرد، تست‌های بدنی و عصبی و همچنین آزمایشات تصویربرداری از ناحیه نخاع است.
یکی از دقیق‌ترین و متداول‌ترین روش‌های تصویربرداری در این زمینه، آزمایش MRI ناحیه نخاع است که ممکن است از ماده رنگی به نام گادولینیوم داخل وریدی استفاده شود.

“““html

که باعث روشن شدن بعضی از تومورها در بدن می‌شود) استفاده شود.
این آزمایش‌های تصویری به خوبی ستون فقرات، نخاع و ریشه‌های عصبی آن را بررسی می‌کنند. در یک ام آر آی، جزئیاتی که از ستون مهره‌ استخوانی در تصویر دیده می‌شود به اندازه تست سی تی اسکن دقیق نیست.
با این حال، اطلاعاتی که در آزمایش‌های ام آر آی به‌دست می‌آید معمولاً کافی است و می‌تواند جزئیات خوبی از وضعیت استخوان فرد ارائه دهد. آزمایش‌های تصویری دیگر مانند میلوگرافی CT یا اشعه ایکس نخاعی نیز ممکن است بسته به نوع تومورها و محل قرارگیری آن‌ها لازم باشد و در فرآیند تشخیص و درمان تاثیر بسزایی داشته باشند.

جراحی تومورهای نخاع

برای هر یک از انواع تومورهای نخاع، روش درمان خاصی پیشنهاد می‌شود که در ادامه توضیح داده شده است.

1- درمان تومورهای ستون فقرات

یادآوری کنید که تومورهای ستون فقرات در واقع تومورهای استخوانی هستند. برخی از این تومورها به شکل استخوانی و پایه هستند و برخی دیگر نیز متاستاتیک‌اند و می‌توانند به نقاط دیگر بدن نیز گسترش یابند.
در مورد تومورهای متاستاتیک باید بگوییم که برداشتن تومور نخاعی نمی‌تواند سرطان فرد را درمان کند. با این حال، پیشرفت‌های جدید در درمان این بیماری‌ها شامل جراحی رادیولوژی، جراحی جداسازی و شیمی‌درمانی تا حد زیادی توانسته‌اند مشکلات افراد با این نوع تومورها را حل کنند.
روش‌های درمانی مختلفی برای کوچک‌تر کردن تومورها یا متوقف کردن رشد آن‌ها، تسکین درد و علائم عصبی ناشی از تومور وجود دارند و به کمک آن‌ها می‌توان نخاع فرد را سالم و پابرجا نگه داشت.
درمان با اشعه، چه به‌صورت متداول و چه جراحی رادیولوژی، روشی موثر برای کاهش درد نخاع محسوب می‌شود. در این روش از اشعه‌های متمرکزی استفاده می‌شود که موجب آسیب‌دیدگی سلول‌های تومور و در نتیجه کوچک‌تر شدن آن می‌شود. درمان با اشعه‌ها می‌تواند برای تومورهای دردناک موثر باشد.
اما برای تومورهایی که به نخاع فشار وارد می‌کنند و یا پایایی آن را به خطر می‌اندازند، عمل جراحی می‌تواند موثر باشد. بسیاری از تومورهای خوش‌خیم و بدخیم ستون فقرات را می‌توان با تکنیک‌های پیشرفته جراحی به‌طور کامل از بدن خارج کرد.

عمل جراحی برای کاهش فشار از روی نخاع، که به آن عمل جراحی رفع فشار می‌گویند، شامل برداشتن بخشی از مهره‌ها خواهد بود که تحت تاثیر تومور قرار دارند. زمانی که این عمل جراحی یا خود تومور موجب از دست رفتن ثبات نخاع شوند، از استخوان‌های مصنوعی یا ایمپلنت‌های فلزی برای بازگرداندن ثبات به نخاع استفاده می‌کنند.

2- جراحی تومورهای درونی و بیرونی

بیشتر این تومورها با عمل جراحی درمان شده و به‌طور کامل از بدن خارج می‌شوند و بیماران معمولاً پس از جراحی، مشکلات عصبی بسیار کمی یا حتی هیچ گزارشی نمی‌دهند. اما گاهی اوقات اپیدیمومای انتهایی فیلوم بزرگ را نمی‌توان به‌طور کامل برداشت؛ زیرا به رشته‌های عصبی نخاع اتصال دارند. درمان با اشعه‌ها در چنین مواردی می‌تواند به نتایج بهتری دست یابد.

3- جراحی تومورهای مقدماتی

تومورهای مقدماتی، مانند آستروسیتوم، اپندیموما و همانژیوبلاستوما در داخل نخاع افراد شکل می‌گیرند. روش معمول برای درمان این تومورها، انجام عمل جراحی و برداشتن کامل آن‌ها است. هدف اصلی این جراحی، خارج کردن کامل تومور از بدن به همراه حفظ حداکثری عملکرد طبیعی نخاع است.
در بیشتر عمل‌های جراحی بر روی نخاع یا کنار آن، جراحان از ابزارهای دقیقی به همراه تکنیک‌های نوروفیزیولوژیک مانند SSEP و MEP استفاده می‌کنند که به آن‌ها کمک می‌کند تا عملکرد نخاع را در حین عمل جراحی ارزیابی کنند و بدین ترتیب امنیت عمل جراحی افزایش یابد.

اپاندیموما و همانژیوبلاستوما معمولاً از ناحیه نخاع تفاوت قابل توجهی دارند و به‌راحتی می‌توان آن‌ها را به‌طور کامل برداشت. ممکن است بیماران به شکل موقت با مشکلات عصبی مواجه شوند، اما این مشکلات معمولاً با گذشت زمان برطرف خواهند شد.
از طرف دیگر، ممکن است آستروسیتوم با نخاع اطراف خود ترکیب شود و بنابراین قابل برداشت به‌طور کامل به‌طور امن نخواهد بود.

“`

از آن جا که این تومور ها معمولاً به آرامی رشد می‌کنند، اغلب برداشتن فقط بخشی از تومور می‌تواند نتایج بهتری برای بیماران داشته باشد.

عوارض احتمالی بعد از عمل جراحی تومور نخاعی

در گذشته، یکی از عوارض ترسناک جراحی نخاع، فلج شدن بود. اما خوشبختانه، در حال حاضر خطر فلج شدن پس از جراحی نخاع بسیار کمتر از ۵ درصد است.

احتمال بروز اختلال در عملکرد عصبی بعد از جراحی بیشتر به وضعیت عصبی فرد قبل از عمل مربوط می‌شود:

اگر فردی قبل از جراحی وضعیت عصبی طبیعی یا نزدیک به آن داشته باشد، احتمال کمی تغییر در عملکرد عصبی او به دنبال جراحی وجود دارد (بیش از 80 درصد). اما اگر فرد دارای مشکلات عصبی قابل توجهی قبل از جراحی باشد، احتمال بدتر شدن شرایط او پس از عمل بیشتر است. همچنین، بازیابی عملکردی که قبلاً از دست رفته، بعید است.
برای بهبود عملکرد عصبی، تقریباً همه افراد به مقداری فیزیوتراپی نیاز دارند که ممکن است مدت کوتاهی یا طولانی‌تر و به صورت سرپایی باشد. در بعضی موارد، نیاز به درمان شدیدتری در یک مرکز توانبخشی وجود دارد.
از دیگر عوارض جراحی تومور نخاعی می‌توان به نشت مایع مغزی نخاعی از ناحیه جراحی اشاره کرد که این امر به‌ویژه در بیمارانی که قبل از عمل تحت پرتو درمانی قرار گرفته‌اند، شایع است. خوشبختانه، عفونت و خونریزی پس از عمل به ندرت اتفاق می‌افتد.
در بلندمدت، بعد از جراحی، به‌ویژه زمانی که جراحی شامل چندین سطح از مهره‌های ستون فقرات باشد، ممکن است خطر تغییر شکل پیشرونده ستون فقرات وجود داشته باشد. برای جلوگیری از این مشکل، لازم است که معاینه‌های بالینی و عکسبرداری با اشعه ایکس به‌طور مرتب انجام شود و در صورت لزوم، جراح ارتوپد نخاعی در نظر گرفته شود.

مراقبت‌های بعد از عمل جراحی تومور نخاعی

در ادامه به برخی از سوالات متداول درباره مراقبت‌های پس از عمل جراحی تومور نخاعی پاسخ داده می‌شود.

چند روز باید در بیمارستان بمانم؟

معمولاً بیماران چند روز بعد از عمل جراحی در بیمارستان خواهند ماند. بعد از یک زمان کوتاه استراحت برای بهبود زخم، بیماران باید با فیزیوتراپیست‌های مجرب تمرین کنند تا بتوانند فعالیت خود را افزایش دهند و به خانه برگردند. در برخی موارد ممکن است نیاز به توانبخشی بیشتر پس از عمل باشد.

آیا باید داروهای خاصی مصرف کنم؟

معمولاً درد و ناراحتی پس از عمل با استفاده از داروهای مسکن خوراکی کنترل می‌شود و تا مدتی بعد از ترخیص از بیمارستان ادامه می‌یابد. پزشک معالج به شما خواهد گفت که کدام داروها برایتان مناسب و ایمن هستند.

آیا نیاز به پوشیدن بند یا لباس خاصی دارم؟

در بیشتر موارد، نیازی به پوشیدن بند یا لباس خاص بعد از عمل نیست.

چه زمانی می‌توانم دوباره ورزش کنم؟

عمومی است که بیماران تشویق می‌شوند تا وقتی که به شرایط بهتری رسیدند، فعالیت خود را به تدریج افزایش دهند. اما فعالیت‌های بدنی حرفه‌ای و خاص بعد از جراحی توصیه نمی‌شود.

آیا بعد از جراحی نیاز به توانبخشی یا فیزیوتراپی دارم؟

در برخی موارد، پیشنهاد می‌شود که به طور منظم به فیزیوتراپیست یا متخصص توانبخشی خود مراجعه کنید. بعد از دلخواهی از بیمارستان، به بیماران توصیه می‌شود که توانبخشی سرپایی یا بستری را دنبال نمایند. جزئیات مربوط به نوع توانبخشی بستگی به محل جراحی و وضعیت بیمار دارد.

آیا محدودیت‌های طولانی‌مدت بعد از جراحی وجود دارد؟

در بیشتر بیماران، محدودیت‌های بلندمدت بعد از عمل جراحی تومور وجود نخواهد داشت.