اوکتروتید استات(Octreotide Acetate)موارد مصرف و عوارض این دارو (2 نکته مهم)

اوكترئوتايد – OCTREOTIDE – هورمون‌ها و ضدهورمون‌ها

اوکترئوتاید برای درمان تومورهای کارسینوئید، تومورهای ترشح کننده گلوکاگن، تومورهای ترشح کننده پپتید وازواکتیو (VIP) و آکرومگالی استفاده می‌شود.

با ما در این بخش از رضیم همراه باشید تا در مورد اوكترئوتايد و نحوه اثر این دارو بیشتر بدانید.

اوکتروتاید چیست؟

اوکتروتاید (Octreotide) که با نام تجاری ساندوستاتین (SandoSTATIN) معروف است، یک داروی ضد سرطان است که مانع از رشد و گسترش سلول‌های سرطانی در بدن می‌شود. این دارو برای درمان اسهال شدید و گرگرفتگی ناشی از برخی انواع سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین می‌تواند برای درمان آکرومگالی در بیماران خاص به کار رود٬ و ممکن است برای دیگر شرایط نیز استفاده شود که پزشک شما آن را تشخیص می‌دهد.

اوکتروتاید یک عامل سوماتوستاتیک (somatostatic) است که با کاهش مقدار هورمون‌ها (مثل هورمون رشد) و مواد شیمیایی (مثل گاسترین و پپتید وازواکتیو) در خون کار می‌کند. این دارو شبیه یک نوع پروتئین طبیعی در بدن به نام سوماتوستاتین است و برای درمان آکرومگالی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، اوکتروتاید برای کاهش حملات گرگرفتگی و اسهال آبکی ناشی از تومورهای سرطانی (سندرم کارسینوئید) یا تومورهای مربوط به پپتید وازواکتیو (آدنوم VIP) به کار می‌رود.

نام ژنریک

• اکتروتاید
• اکتراوتاید
• اکترئوتاید

نام لاتین

• Octreotide
• Octreotide Acetate

نام تجاری

• ®Sandostatin

گروه دارویی- درمانی اکترئتید

• آنالوگ مصنوعی هورمون سوماتوستاتین
• اکتاپپتید
• ضد آکرومگالی
• ضد اسهال شدید

مکانیسم اثر

اثر ضد اسهالی اوکتروتاید از طریق تقلید اثرات سوماتواستاتین است که باعث کاهش ترشح مواد شیمیایی در دستگاه گوارش می‌شود.

موارد و طریقه مصرف

“`html

۱- درمان علامتی گر گرفتگی و اسهال ناشی از تومورهای کارسینوئید.

بالغین

در ابتدا، ۱۰۰ تا ۶۰۰ میکروگرم از این دارو به صورت زیرجلدی، در دو تا چهار بار در روز و به مدت دو هفته تجویز می‌شود (دست کم دوز معمول ۳۰۰ میکروگرم در روز است). دوزهای بعدی بسته به واکنش بیمار تعیین و تجویز خواهد شد.

***************************

۲- درمان علامتی اسهال آبکی ناشی از ویپوماها (VIP omas) یا تومورهایی که VIP ترشح می‌کنند.

بالغین

در ابتدا، ۲۰۰ تا ۳۰۰ میکروگرم به صورت زیرجلدی، در دو تا چهار بار در روز و به مدت دو هفته تجویز می‌شود. پس از آن، دوز دارو بر اساس واکنش بیمار تنظیم خواهد شد. روزانه بیشتر از ۴۵۰ میکروگرم نباید تجویز شود.

***************************

۳- درمان آکرومگالی

بالغین

در ابتدا، روزانه ۵۰ میکروگرم به صورت زیرجلدی، سه بار در روز تجویز می‌شود. دوزهای بعدی بر اساس واکنش بیمار تنظیم می‌شود. دوز معمول ۱۰۰ میکروگرم به صورت زیرجلدی سه بار در روز است، اما بعضی از بیماران ممکن است نیاز به ۵۰۰ میکروگرم سه بار در روز داشته باشند.

***************************

۴- برای کاهش ترشح فیستول‌های رکتال و پانکراتیک

بالغین

۵۰ تا ۲۰۰ میکروگرم به صورت زیرجلدی هر ۸ ساعت تجویز می‌شود.

***************************

۵- برای درمان اسهال

بالغین: ۱۰۰ تا ۵۰۰ میکروگرم به صورت زیرجلدی سه بار در روز تجویز می‌شود.

***************************

۶- برای درمان سندرم روده تحریک‌پذیر

بالغین از ۱۰۰ میکروگرم به صورت زیرجلدی به صورت دوز منفرد تا ۱۲۵ میکروگرم به صورت زیرجلدی دو بار در روز تجویز می‌شود.

***************************

۷- برای درمان سندرم دامپینگ

بالغین روزانه ۵۰ تا ۱۵۰ میکروگرم به صورت زیرجلدی تجویز می‌شود.

***************************

توجه: از اکترئتید برای کودکان فقط برای درمان اسهال ناشی از سندرم کارسینوئید استفاده می‌شود، به مقدار ۱ تا ۱۰ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز، در دو تا چهار دوز تقسیم شده به شکل زیرجلدی.

نحوه مصرف اوکتروتاید

اگرچه در آمریکا و کشورهای اروپایی اکترئتید به صورت داخل عضلانی (IM) و داخل وریدی (IV) هم تولید و تجویز می‌شود، ولی در فارماکوپه ایران این دارو فقط برای مصرف زیرجلدی (SC) توصیه شده است. البته در شرایط اضطراری، می‌توان دارو را به صورت وریدی و در عرض ۶۰ ثانیه تزریق کرد. اثر دارو زمانی که به صورت زیرجلدی استفاده می‌شود، نیم ساعت بعد شروع می‌شود و ظرف ۳۰ دقیقه به اوج اثر خود می‌رسد. مدت اثر آن کمتر از ۱۲ ساعت خواهد بود.

موارد منع مصرف اوکتروتاید

تنها دلیلی که نمی‌توان از اکترئتید استفاده کرد، حساسیت شدید به این دارو و اجزای آن است.

“““html

این داروست.

عـوارض جـانبي اوکتروتاید

بعد از مصرف این دارو، ممکن است در ناحیه‌ای که دارو تزریق شده درد و تحریک ایجاد شود. همچنین این دارو می‌تواند بر روی افزایش قند خون بعد از غذا تاثیر بگذارد. در بیماران دیابتی، مصرف اوکتروتاید همراه با انسولین و داروهای پایین‌آورنده قند خون می‌تواند نیاز به این داروها را کم کند. همچنین اوکتروتاید می‌تواند با کاهش جذب داروی سیکلوسپورین غلظت پلاسما آن را کاهش دهد.

نكات قابل توصيه :

1- اگر این دارو را برای مدت طولانی مصرف می‌کنید، باید عملکرد تیروئید شما کنترل شود.

2- قبل از مصرف و هر 6 تا 12 ماه یک بار، وضعیت کیسه صفرا بررسی شود.

3- قطع ناگهانی دارو ممکن است باعث انقباض کیسه صفرا و در نتیجه بروز کولیک صفراوی و التهاب لوزالمعده شود.

4- برای جلوگیری از تحریک و درد در محل تزریق، بهتر است محل تزریق همیشه عوض شود.

5- اگر این دارو در فاصله بین دو وعده غذایی یا قبل از خواب تزریق شود، ممکن است عوارض آن کاهش یابد.

مقدار مـصرف :

در تومورهای کارسینوئید و همچنین در برخی مواقع دیگر، ابتدا این دارو به مقدار 50 میکروگرم 1 تا 2 بار در روز به صورت تزریق زیر جلدی مصرف می‌شود و بر اساس پاسخ بیمار، ممکن است این دوز به تدریج تا 200 میکروگرم 3 بار در روز افزایش یابد. اگر دارو پس از یک هفته اثر نداشته باشد، باید مصرف آن قطع شود. برای درمان آکرومگالی نیز، این دارو به میزان 100-200 میکروگرم 3 بار در روز تزریق می‌شود. اگر بعد از 3 ماه نتیجه‌ای نداشته باشد، باید قطع شود.

مصرف در بارداری و شیردهی:

مطالعات انجام شده بر روی حیوانات نشان داده که این دارو به جنین آسیب نمی‌زند، اما در مورد انسان‌ها بررسی کافی انجام نشده است. بنابراین این دارو در بارداری تنها در صورتی تجویز می‌شود که پزشک تشخیص بدهد که فایده آن بیشتر از ضرر است. در مورد شیردهی نیز، هنوز مشخص نیست که آیا این دارو به شیر مادر ترشح می‌شود یا نه، بنابراین مصرف آن در این دوران توصیه نمی‌شود.

توجهات پزشکی – پرستاری:

1. در طول درمان، فرد باید از نظر هیپوگلیسمی یا هیپرگلیسمی و سایر اختلالات تحت نظر باشد.

“““html

2. آب و الکترولیت ها را به طور مرتب بررسی کنید.
3. اگر کلیه ها به شدت مشکل دارند، باید مقدار دارو را تنظیم کنید.
4. قبل از شروع درمان و به طور منظم، آزمایش عملکرد تیروئید را انجام دهید.
5. از تزریق مکرر در یک نقطه خودداری کنید. تزریق زیرجلدی را در نقاط مختلف به صورت گردشی انجام دهید. این دارو همچنین به روش وریدی تزریق می‌شود.
6. اگر در محلول رسوب وجود دارد، از تزریق آن پرهیز کنید.
7. دارو باید به صورت زیرجلدی تزریق شود، اما در مواقع اضطراری می‌توانید آن را به صورت وریدی در مدت 60 ثانیه تزریق کنید.

نکات برای بیماران و خانواده:

1. اگر درد یا ناراحتی در شکم دارید، با پزشک تماس بگیرید زیرا داروی اکتروتاید ممکن است باعث سنگ کیسه صفرا شود.
2. روش صحیح و دقیق تزریق زیرپوستی را یاد بگیرید.
3. تزریقات را بعد از غذا و قبل از خواب انجام دهید.
4. اهمیت آزمایشات و معاینات منظم را جدی بگیرید.

شرایط نگهداری دارو:

• دارو را در یخچال و در دمای بین 2 تا 8 درجه سانتیگراد نگهداری کنید.
• اگر آمپول ها را در دمای اتاق نگه می دارید، باید آنها را تا حداکثر 24 ساعت استفاده کنید.

اگر سوال یا نکته‌ای در مورد مطلب اوکتروتاید چیست؟ دارید،

لطفاً آن را در بخش نظرات با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.

منبع: ویکی پدیا

مجله اینترنتی رضیم

مرجان امینی