سرطان پلک چیست و چقدر خطرناک است؟
سرطان پلک نوعی تومور است که بیشتر بر روی پوست اطراف چشم تأثیر می‌گذارد. معمولاً برای درمان آن از جراحی استفاده می‌شود.
چقدر سرطان پلک شایع است؟
تقریباً 85٪ تا 95٪ سرطان‌های پلک در کشورهای غیر آسیایی از نوع سرطان پوست پایه هستند. حدود 70٪ این سرطان‌ها در پلک پایین دیده می‌شود، اما در گوشه داخلی چشم، پلک‌های بالا و گوشه خارجی نیز ممکن است رخ دهد. سرطان سلول پایه بیشتر در بزرگسالان تشخیص داده می‌شود و به ندرت در کودکان اتفاق می‌افتد. این نوع سرطان معمولاً به نواحی دیگر بدن سرایت نمی‌کند.
انواع دیگری از سرطان پلک کمتر رایج هستند. سرطان پوست سلول سنگفرشی و ملانوم به ترتیب 5٪ و کمتر از 1٪ از کل سرطان‌های پلک را تشکیل می‌دهند. همچنین اگر یک برجستگی پلک ادامه پیدا کند، ممکن است به سرطان پلک تبدیل شود.
آشنایی با سرطان پلک چشم
انواع سرطان پلک
شایع‌ترین انواع سرطان در پلک شامل کارسینوم سلول بازال، کارسینوم سباسه، سرطان سلول سنگفرشی و ملانوم هستند.
1. ملانوم
این نوع سرطان از ملانوسیت‌ها که در عمق‌ترین لایه اپیدرم قرار دارند، شروع می‌شود. ملانوم جدی‌ترین نوع سرطان پلک است.
2. کارسینوم سلول بازال پلک
این نوع سرطان در زیر سلول‌های سنگفرشی (که سلول‌های مسطح هستند) در اپیدرم اتفاق می‌افتد. حدود 80٪ از سرطان‌های پوست از این لایه نشأت می‌گیرد و معمولاً به دلیل قرار گرفتن در معرض آفتاب به وجود می‌آید. این نوع سرطان عموماً در پلک پایین دیده می‌شود و بیشتر در افرادی با پوست روشن رخ می‌دهد.
3. سرطان سلول سنگفرشی
سلول‌های سنگفرشی بیشتر لایه بالایی اپیدرم را تشکیل می‌دهند. این نوع سرطان حدود 10 تا 30 درصد از سرطان‌های پوست را شامل می‌شود و به قرار گرفتن در معرض آفتاب ارتباط دارد. این سرطان ممکن است بر روی پوست آسیب‌دیده نیز ظاهر شود و معمولاً رفتار تهاجمی‌تری نسبت به کارسینوم سلول بازال دارد و به راحتی به بافت‌های نزدیک گسترش می‌یابد.
4. سرطان سباسه پلک چشم
این نوع سرطان اغلب در سنین میانسالی و بزرگسالی دیده می‌شود و ممکن است از غدد میبومیا شروع شود که در پلک وجود دارند. سرطان سباسه معمولاً به شدت تهاجمی است و غالباً در پلک بالا بروز می‌یابد. این نوع سرطان ممکن است با قرار گرفتن در معرض اشعه یا بیماری‌هایی همچون بیماری بوون و سندرم Muir-Torre ارتباط داشته باشد. نیاز به جراحی برای برداشتن چشم به دلیل عود بیماری نیز ممکن است وجود داشته باشد.
مقایسه سرطان پلک و استیک
کارسینومای سباسه یکی از نادرترین انواع سرطان‌های چشم است که ممکن است شبیه به یک شالازیون (استیک) یا ملتحمه (چشم صورتی) به نظر برسد. کارشناسان باید در مورد هر بیمار مبتلا به التهاب ملتحمه مداوم، بلفاروکونژونکتیویت یا کلاژین مزمن به این نوع تومور مشکوک شوند. به همین دلیل، هر التهاب ملتحمه یا شالازیونی که بعد از سه ماه بهبود نیابد، باید توسط پزشک بررسی شود.
علت سرطان پلک چیست؟
هرچند عوامل خطر می‌توانند بر پیشرفت سرطان تأثیر بگذارند، اما بیشتر آن‌ها به طور مستقیم سبب بروز سرطان نمی‌شوند. شناسایی عوامل خطر و صحبت در مورد آن‌ها با پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا در انتخاب مراقبت‌های بهداشتی آگاهانه‌تر باشید.
علائم ابتدایی و هشدار دهنده سرطان پلک چیست؟
افرادی که به سرطان پلک مبتلا هستند ممکن است تغییرات خاصی را در پلک‌های خود ببینند یا اصلا علامتی نداشته باشند. گاهی اوقات این علائم به دلیل بیماری دیگری به وجود می‌آیند که سرطان نیست. با این حال، نباید علائمی که در زیر آمده‌اند را نادیده گرفت.
ورم پلک
ضخیم شدن پلک
عفونت مزمن پلک
تغییر در ظاهر پوست پلک
زخمی روی پلک که خوب نمی‌شود
وجود یک توده بی‌رنگ و پراکنده روی پلک
عوامل خطر سرطان پلک
علاوه بر اشعه ماوراء بنفش، این موارد نیز می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پلک را افزایش دهند:
سن: بیشتر سرطان‌های سلول پایه و سنگفرشی معمولاً بعد از 50 سالگی بروز می‌کنند.
جنسیت: در سال‌های اخیر، میزان سرطان پوست در مردان سفیدپوست افزایش یافته است.
سرطان پوست قبلی: کسانی که قبلاً به هر نوع سرطان پوست مبتلا شده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست دیگری قرار دارند.
سابقه آفتاب سوختگی یا وجود پوست حساس: کسانی که پوست آن‌ها دچار سوختگی یا آفتاب سوختگی شده یا از بیماری‌های دیگری رنج می‌برند، بیشتر در معرض سرطان پلک هستند.
بیماری‌های پوستی سرطانی: برخی از بیماری‌ها مانند اکتینیک کراتوز و بوون ممکن است با رشد سرطان سلول سنگفرشی در ارتباط باشند.
سیستم ایمنی ضعیف: کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا از داروهای خاصی استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض برخی سرطان‌های پوستی هستند.
پوست روشن: افرادی با موهای روشن و چشمان رنگی که پوستشان به راحتی می‌سوزد یا لک دارد، بیشتر در خطر سرطان پلک قرار دارند.
قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) : نور خورشید شامل اشعه ماوراء بنفش (UVB و UVA) است. اشعه UVB باعث آفتاب سوختگی و می‌تواند به سرطان سلول پایه و سنگفرشی و ملانوم کمک کند. اشعه UVA به عمق پوست نفوذ می‌کند و می‌تواند باعث چین و چروک شود. نقش UVA در ایجاد سرطان پلک هنوز قطعی نیست، اما مشکوک به نظر می‌رسد.
افرادی که در مناطق با تابش زیاد آفتاب زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پلک هستند. همچنین، کسانی که زمان زیادی را در بیرون از خانه یا در زیر آفتاب سپری می‌کنند، بیشتر تحت تأثیر اشعه UVA قرار می‌گیرند.
مراحل سرطان چشم
مرحله بندی روش‌هایی است که برای توصیف مکان، وجود یا انتشار سرطان و تأثیر آن بر سایر نقاط بدن استفاده می‌شود. در این فرایند، پزشکان از آزمایش‌های تشخیصی برای مشخص کردن مرحله سرطان بهره می‌برند. برای همین، ممکن است مرحله بندی تا زمانی که آزمایش‌ها کامل نشود، به تأخیر بیفتد.
تشخیص مرحله سرطان به پزشک کمک می‌کند تا بهترین روش درمان را انتخاب کند و می‌تواند به پیش آگهی بیمار، یعنی شانس بهبودی و سلامتی او، کمک کند. برای انواع مختلف سرطان، شرح مراحل مختلفی وجود دارد. علاوه بر مرحله بندی، نوع تومور نیز برای پیش آگهی بیمار حائز اهمیت است. به عنوان مثال، پیش آگهی سرطان سلول پایه معمولاً بهتر از سرطان سلول مرکل است.
مرحله بندی سرطان پلک غیر ملانوم
پزشکان برای توصیف مراحل سرطان از سیستمی به نام TNM (تومور، گره، متاستاز) استفاده می‌کنند. آن‌ها از نتایج آزمایشات و اسکن‌ها برای تعیین مرحله سرطان بهره می‌گیرند.“`html
های تشخیصی برای پاسخ به این سوالات استفاده می کنند:
تومور (T): اندازه تومور اولیه چقدر است؟ کجا قرار دارد؟
گره (N): آیا تومور به غدد لنفاوی گسترش یافته است ؟ اگر چنین است، کجا و چند؟
متاستاز (M): آیا سرطان به سایر قسمت های بدن متاستاز داده است؟ اگر چنین است، کجا و چه مقدار؟
مرحله بندی ملانوم
برای تعیین مرحله ملانوم، باید ضایعه و برخی از بافت های سالم اطراف آن با جراحی برداشته و تحت میکروسکوپ تجزیه و تحلیل شود. پزشکان از ضخامت ملانوم، که به میلی متر اندازه گیری می شود، و سایر مشخصات برای تعیین مرحله سرطان استفاده می کنند.
پزشکان همچنین از نتایج آزمایش های تشخیصی برای پاسخ به این سوالات در مورد مرحله ملانوم بهره می برند:
ملانوم کجا واقع شده است؟
آیا ملانوم به غدد لنفاوی گسترش یافته است؟ اگر چنین است، کجا و چند؟
آیا ملانوم به سایر قسمت های بدن متاستاز داده است؟ اگر چنین است، کجا و چه مقدار؟
ملانوم اصلی که غالباً ملانوم اولیه یا تومور اولیه نامیده می شود، چقدر ضخیم یا عمیق است؟
تشخیص سرطان پلک
علاوه بر معاینه بدنی، ممکن است از یک یا چند آزمایش زیر برای تشخیص سرطان پلک استفاده شود.
نمونه برداری
به دلیل اینکه سرطان سلول پایه و سلول سنگفرشی به ندرت به سایر نقاط بدن گسترش می یابد، نمونه برداری معمولاً تنها آزمایش مورد نیاز برای تعیین میزان سرطان است. بیوپسی به معنای برداشتن مقدار کمی از بافت برای بررسی در زیر میکروسکوپ است. آزمایشات دیگر می توانند وجود سرطان را نشان دهند، اما فقط با نمونه برداری می توان تشخیص قطعی داد.
انواع نمونه برداری از سرطان پوست
اگر پزشک شما شک کرده باشد که سرطان به بیش از پلک گسترش یافته است، ممکن است آزمایشات تصویربرداری انجام شود. آن‌ها شامل:
سونوگرافی. در سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از اندام های داخلی استفاده می‌شود.
توموگرافی رایانه ای(CT یا CAT)اسکن. سی تی اسکن با دستگاه اشعه X یک تصویر سه بعدی از داخل بدن ایجاد می کند. همچنین می تواند برای اندازه گیری اندازه تومور استفاده شود.
تصویربرداری تشدید مغناطیسیMRI . MRI از میدان های مغناطیسی و نه اشعه X برای تولید تصاویر دقیق استفاده می‌کند. مشابه سی تی اسکن، MRI همچنین می‌تواند اندازه تومور را اندازه گیری کند.
اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون(PET). اسکن PET راهی برای ایجاد تصاویر از اندام ها و بافت های داخل بدن است. مقدار کمی از ماده قند رادیواکتیو به بدن بیمار تزریق می‌شود. این ماده قندی توسط سلول‌هایی که بیشترین انرژی را مصرف می‌کنند، مصرف می‌شود و از آنجا که سرطان تمایل به مصرف انرژی دارد، بیشتر ماده رادیواکتیو را جذب می‌کند. سپس یک اسکنر با شناسایی این ماده، تصاویری از داخل بدن تولید می‌کند.
آیا سرطان پلک چشم قابل درمان است ؟
درمان سرطان پلک
همانطور که قبلا ذکر شد، بیوپسی می‌تواند به عنوان یک ابزار تشخیصی و همچنین یک روش درمانی استفاده شود. بیوپسی جراحی ممکن است بخشی از تومور (برشی) یا کل تومور (خارج شده) را از بین ببرد. اگر مشخص شود که تومور سرطانی است و جراح حاشیه کافی از بافت سالم را به همراه تومور برداشته است، بیوپسی خارج از بدن ممکن است تنها درمان مورد نیاز باشد.
جراحی موهز
این روش شامل از بین بردن تومور قابل مشاهده و قطعات کوچک اطراف محل وجود تومور است. هر قطعه کوچک
“`
این موضوع تحت میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که تمام سرطان کاملاً برداشته شده است. این روش غالباً برای تومورهای بزرگ‌تر، تومورهایی که در نقاطی قرار دارند که دسترسی به آن‌ها سخت است و همچنین سرطانی که دوباره در همان ناحیه عود کرده، استفاده می‌شود. جراحی موهس به طور فزاینده‌ای به عنوان یک روش انتخابی برای حذف تومور پلک شناخته می‌شود.
جراحی ترمیمی، بهترین گزینه درمان سرطان پلک
بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان پلک نیاز به جراحی ترمیمی دارند. جراحی ترمیمی با جراحی زیبایی متفاوت است و بیشتر برای بهبود کارکرد چشم انجام می‌شود، اگرچه می‌تواند به منظور بهبود ظاهر طبیعی نیز انجام شود. معمولاً چندین عمل جراحی لازم است که طی یک دوره زمانی انجام می‌شود.
درمان‌های غیرجراحی
علاوه بر جراحی، ممکن است برخی بیماران برای درمان نیاز به روش‌های دیگر مانند درمان هدفمند، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی داشته باشند. این وابسته به نوع سرطان، مرحله و اندازه تومور و گسترش آن به غدد لنفاوی یا سایر بخش‌های بدن است.
عوارض جانبی درمان سرطان پلک
برای هر نوع درمان سرطانی عوارض جانبی احتمالی وجود دارد، اما به دلیل عوامل مختلف، بیماران خطرات مشابهی را در درمان‌های یکسان تجربه نمی‌کنند. این موضوع می‌تواند پیش‌بینی‌پذیری احساس شما در طول درمان را دشوار کند.
قبل از آغاز درمان، با پزشک خود راجع به عوارض جانبی ممکن هر درمانی که قرار است دریافت کنید، صحبت کنید. بپرسید کدام عوارض جانبی بیشتر احتمال دارد که رخ دهد، چه زمانی این احتمال وجود دارد و چگونه می‌توان به جلوگیری یا کاهش آن‌ها کمک کرد. در برخی موارد جراحی پلک، ممکن است عملکرد پلک تحت تأثیر قرار گیرد و چشم به طور کامل بسته نشود. این مسأله می‌تواند باعث خشکی یا پارگی چشم شود، اما خوشبختانه با دارو قابل درمان است.
همچنین، در صورت برداشتن کامل تومور، ممکن است سرطان دوباره عود کند. بسیاری از تومورهای پلک به بافت‌های اطراف گسترش می‌یابند و این موضوع برداشتن کامل آن‌ها را مشکل می‌کند. به همین خاطر توصیه می‌شود که زیر نظر پزشکی با تجربه در درمان سرطان پلک قرار گیرید.
پیش آگهی سرطان پلک
به طور کلی، سرطان‌های سلول بازال و سلول‌های سنگفرشی تقریباً همیشه قابل درمان هستند، به خصوص اگر سرطان در مراحل اولیه شناسایی و درمان شود. همچنین، اگر ملانوما در مراحل اولیه تشخیص داده و درمان شود، می‌تواند قابل درمان باشد. اما ملانوم ممکن است به سایر نقاط بدن گسترش یابد.
مقابله با سرطان پلک
علاوه بر عوارض جانبی جسمی، ممکن است تأثیرات عاطفی و اجتماعی نیز به همراه داشته باشد. بیماران و خانواده‌هایشان تشویق می‌شوند که احساسات خود را با یکی از اعضای تیم مراقبت سلامتی در میان بگذارند؛ این افراد می‌توانند در استراتژی‌های مقابله‌ای مانند نگرانی درباره مدیریت هزینه درمان کمک کنند.
همچنین بخوانید: