با موارد مصرف و عوارض داروی فنازوپریدین آشنا شوید (2 نکته مهم)

معرفی داروی فنازوپریدین

فنازوپریدین (Phenazopyridine) یکی از داروهایی است که به عنوان مسکن و ضد التهاب شناخته می‌شود. این دارو برای برطرف کردن درد، سوزش، و احساس نیاز فوری به ادرار یا تکرر ادرار که به علت تحریک مجاری ادراری تحتانی رخ می‌دهد، به مدت کوتاه استفاده می‌شود. این علائم ممکن است به دلیل عفونت‌ها، جراحت‌ها، عمل جراحی، یا به همراه استفاده از سوند رخ دهند.

فنازوپریدین به دلیل خاصیت بی‌حس کنندگی که دارد، به کاهش درد و سوزش در هنگام ادرار کمک می‌کند. همچنین، این دارو برای درمان تکرر ادرار نیز موثر است. توجه داشته باشید که استفاده از این دارو می‌تواند رنگ ادرار را به نارنجی یا متمایل به قرمز تغییر دهد و ممکن است عوارض جانبی مانند سرگیجه، سردرد، سوءهاضمه، درد معده، ضعف و خستگی را به همراه داشته باشد.

نام تجاری : PHENAZOMEX

مکانیسم اثر فنازوپریدین

مکانیسم اثر ضد درد این دارو هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما به نظر می‌رسد فنازوپریدین اثر بی‌حس کنندگی بر سطح داخلی مجاری ادرار دارد.

فارماکوکینتیک فنازوپریدین

یکی از مواد حاصل از تجزیه این دارو، استامینوفن است. تقریباً 90 درصد فنازوپریدین در طول 24 ساعت به شکل تغییر نیافته یا به عنوان متابولیت از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود. حدود 80 درصد این مقدار به شکل استامینوفن و حدود 65 درصد به صورت تغییر نیافته دفع می‌گردد.

مقدار مصرف فنازوپریدین

رفع درد ناشی از عفونت یا تحریک مجاری ادرار

• بزرگسالان: به صورت خوراکی، 200 میلی‌گرم سه بار در روز مصرف می‌شود.
• کودکان 12-6 سال: به صورت خوراکی، مقدار mg/kg 12 به صورت تقسیم شده سه بار در روز برای 2 روز مصرف می‌شود.

مصرف فنازوپریدین در بارداری و شیردهی

این دارو در رده B قرار دارد، به این معنا که در مطالعات انجام شده بر روی حیوانات باردار، نشان داده شده که این دارو خطری برای جنین ندارد. اما در مورد زنان باردار، مطالعات کافی درباره خطرات در سه ماهه اول بارداری انجام نشده است.

در مورد شیردهی، هنوز اطلاعاتی درباره وجود فنازوپریدین یا متابولیت‌های آن در شیر مادر در دسترس نیست.

هشدارها در رابطه با مصرف فنازوپریدین

1. این دارو باید در بیماران مبتلا به نقص G6PD یا فاویسم با احتیاط مصرف شود.
2. در صورتی که بیمار همزمان با یک داروی ضد باکتری برای درمان عفونت مجاری ادراری، فنازوپریدین مصرف کند، طول درمان با فنازوپریدین نباید بیشتر از دو روز باشد.

تاثیر فنازوپریدین بر آزمایش‌های تشخیصی

• این دارو ممکن است با بسیاری از تست‌های آزمایشگاهی ادراری تداخل ایجاد کند و نتایج نادرستی به دست دهد.
• از جمله این تست‌ها می‌توان به آزمایش قند ادرار، بیلیروبین ادرار، استروئیدهای ادرار و کتون ادرار اشاره کرد.

مسمومیت با فنازوپریدین و درمان آن

علائم بالینی مسمومیت شامل متهموگلوبینمی است که معمولاً به صورت سیانوز (آبی شدن پوست) نشان داده می‌شود، و می‌تواند همراه با نارسایی و مشکل در عملکرد کبد و کلیه باشد.

درمانی که باید انجام شود شامل تخلیه محتویات معده با ایجاد استفراغ به‌وسیله شربت ایپکا یا شستشوی معده است. برای درمان متهموگلوبینمی، مقدار mg/kg 2-1 متیلن بلو به صورت تزریق وریدی، یا 200-100 میلی‌گرم آسکوربیک اسید به صورت خوراکی تجویز می‌شود. همچنین اقدامات حمایتی و علامتی مانند حمایت تنفسی و تصحیح عدم تعادل الکترولیت‌ها نیز انجام می‌پذیرد.