مقایسه یوکاریوت ها و پروکاریوت ها
تمام موجودات زنده بر اساس نوع سلول هایشان به دو دسته تقسیم می شوند. این دو دسته پروکاریوت ها و یوکاریوت ها نام دارند.
پروکاریوت چیست؟
پروکاریوت ها موجوداتی هستند که سلول‌هایشان هسته ندارند و هیچ اندامکی که با غشا پوشیده شده باشد، در آن‌ها وجود ندارد. به همین دلیل، ماده ژنتیکی (DNA) در پروکاریوت‌ها محدود به هسته نیست.
علاوه بر این، DNA در پروکاریوت ها نسبت به یوکاریوت ها کمتر منظم و ساختار یافته است. در پروکاریوت‌ها، DNA تنها به شکل یک زنجیره پیچ خورده وجود دارد. اما در یوکاریوت ها، DNA به صورت سازمان‌یافته در کروموزوم‌ها قرار دارد.
اکثر پروکاریوت ها از یک سلول ساخته شده‌اند (تک سلولی)، اما تعداد کمی از آن‌ها ممکن است از چندین سلول تشکیل شده باشند (چند سلولی). دانشمندان پروکاریوت‌ها را به دو نوع باکتری‌ها و آرکی‌ها تقسیم بندی کرده‌اند.
یوکاریوت چیست؟
یوکاریوت ها موجوداتی هستند که سلول‌هایشان دارای یک هسته است که با غشا محصور شده و مواد ژنتیکی درون آن قرار دارند. همچنین، این موجودات دارای اندامک‌هایی هستند که توسط غشا پوشانده شده‌اند.
همانطور که گفته شد، مواد ژنتیکی یوکاریوت ها در هسته آن‌ها قرار دارد و DNA به صورت سازمان‌یافته در کروموزوم‌ها وجود دارد. موجودات یوکاریوتی می‌توانند چه به صورت تک‌سلولی و چه چند‌سلولی باشند. دیگر موجودات یوکاریوتی شامل گیاهان، قارچ‌ها و برخی موجودات unicellular (تک‌سلولی) هستند.
واژه پروکاریوت از دو کلمه «پرو» به معنی پیش و «کاریوت» به معنی هسته تشکیل شده است، در حالی که «یو» به معنی حقیقی است.
با تفاوت های یوکاریوت و پروکاریوت آشنا شوید
| تفاوت های یوکاریوت و پروکاریوت | ||
|---|---|---|
| 1 |
یوکاریوت ها: دارای هسته مشخص و محصور در غشا هستند. |
پروکاریوت ها: هسته ندارند. |
| 2 | یوکاریوت ها: دارای اندامک‌های مشخص و با غشا هستند. | پروکاریوت ها: اندامک‌های پوشیده به غشا ندارند. |
| 3 | یوکاریوت ها: اندازه‌های بسیار متفاوتی دارند. | پروکاریوت ها: اندازه یک سلول پروکاریوت بین 1 تا 10 میکرومتر است. |
| 4 | یوکاریوت ها: ماده ژنتیکی در هسته (Nucleus) متمرکز است. | پروکاریوت ها: ماده ژنتیکی در ناحیه‌ای به نام نوکلئوئید (Nucleoid) تمرکز یافته است. |
| 5 | “`html | |
| یوکاریوت ها: سلول‌های یوکاریوتی دارای سه نوع RNA پلیمراز اصلی هستند. همچنین، کلروپلاست و میتوکندری نیز RNA پلیمراز دارند. | پروکاریوت ها: سلول‌های پروکاریوتی فقط یک نوع RNA پلیمراز دارند. | |
| یوکاریوت ها: ماده ژنتیکی در سلول‌های یوکاریوتی بیشتر در هسته (Nucleus) جمع شده است. کمی هم در اندامک‌های درون سلولی مانند میتوکندری، کلروپلاست و گلی‌اکسیزوم وجود دارد. | پروکاریوت ها: ماده ژنتیکی در سلول‌های پروکاریوتی به طور قابل توجهی کوچکتر از ماده ژنتیکی در سلول‌های یوکاریوتی است. | |
| یوکاریوت ها: تاژک (مجرا) در سلول‌های یوکاریوتی عمدتاً از پروتئین‌های شکل‌دار به نام میکروتوبول تشکیل شده است. | پروکاریوت ها: تاژک در سلول‌های پروکاریوتی از پروتئینی به نام فلاژلین ساخته می‌شود. | |
| یوکاریوت ها: حرکت تاژک در سلول‌های یوکاریوتی شبیه به حرکت شلاقی است. | پروکاریوت ها: حرکت تاژک در سلول‌های پروکاریوتی چرخشی است. | |
| یوکاریوت ها: فرآیندهای آندوسیتوز و اگزوسیتوز فقط در سلول‌های یوکاریوتی وجود دارند. | پروکاریوت ها: این فرآیندها در سلول‌های پروکاریوتی وجود ندارند. | |
| یوکاریوت ها: حجم یک سلول یوکاریوتی هزاران برابر بزرگتر از یک سلول پروکاریوتی است. | پروکاریوت ها: حجم یک سلول پروکاریوتی کوچک است. | |
| یوکاریوت ها: موجودات از جمله آغازیان، گیاهان، جانوران و قارچ‌ها در این گروه قرار می‌گیرند. | پروکاریوت ها: باکتری‌ها رایج‌ترین نوع پروکاریوت‌ها هستند. | |
| یوکاریوت ها: فرآیند رونویسی در سلول‌های یوکاریوت کمی پیچیده‌تر از سلول‌های پروکاریوتی است و شامل اینترون و اگزون می‌باشد. | پروکاریوت ها: در سلول‌های پروکاریوتی، فرآیند رونویسی ساده‌تر است و فاقد اینترون و اگزون هستند (البته در آرکی باکترها این موضوع استثنا است). | |
| یوکاریوت ها: این سلول‌ها دارای انواع مختلفی از پروتئین‌ها هستند و ۴ تا ۵ نوع هیستون دارند که به DNA متصل هستند. | پروکاریوت ها: این سلول‌ها تعداد کمی پروتئین (معمولاً آنزیم) دارند و هیستون ندارند. | |
| یوکاریوت ها: آن‌ها دارای پروتئین‌های اکتین یا میوزین هستند. | پروکاریوت ها: این سلول‌ها فاقد پروتئین‌های اکتین یا شبه میوزین هستند. | |
| یوکاریوت ها: آن‌ها میکروتوبول دارند. | پروکاریوت ها: این سلول‌ها میکروتوبول ندارند. | |
| یوکاریوت ها: این سلول‌ها کروموزوم‌های نوکلئوپروتئین دارند. | پروکاریوت ها: این سلول‌ها کروموزوم‌های نوکلئوپروتئین ندارند. | |
| یوکاریوت ها: آن‌ها فرآیند میتوز و میوز را دارند. | پروکاریوت ها: این سلول‌ها میتوز ندارند. | |
| یوکاریوت ها: ژنوم آن‌ها شامل بیش از یک مولکول DNA خطی است. | پروکاریوت ها: این سلول‌ها فقط یک مولکول DNA حلقوی دارند. | پروکاریوت ها : ریبوزوم S70 دارند که کوچکتر و ساده تر است. |
| 20 | یوکاریوت ها: سانترومر یا کینه توکور دارند. | پروکاریوت ها : سانترومر یا کینه توکور ندارند. |
| 21 | یوکاریوت ها: یک یا چند هستک دارند. | پروکاریوت ها : هستک ندارند. |
| 22 | یوکاریوت ها: چندین نسخه از یک ژن دارند. | پروکاریوت ها : تنها یک نسخه از هر ژن دارند. |
| 23 | یوکاریوت ها: فرایند همانندسازی DNA در چند نقطه اتفاق می‌افتد و می‌تواند چندین دوراهی داشته باشد. | پروکاریوت ها : یک نقطه شروع برای همانندسازی دارند که در دو سمت عمل می‌کند. |
| 24 | یوکاریوت ها: سنتز زنجیره‌های پلی‌پپتیدی با متیونین فرموله نشده شروع می‌شود. | پروکاریوت ها : سنتز زنجیره‌های پلی‌پپتیدی با متیونین فرموله شروع می‌شود. |
| 25 | یوکاریوت ها: ردیف هایگنس (TATA) به عنوان شروع کننده RNA پلیمراز2 عمل می‌کند که به ردیف پرینبو در پروکاریوت‌ها شباهت دارد. | پروکاریوت ها : ردیف پرینبو (TATAATG) نزدیک نقطه شروع قرار دارد. |
| 26 | یوکاریوت ها: معمولاً در انتهای 5 پریم mRNA یک کلاهک وجود دارد. | پروکاریوت ها : کلاهکی در انتهای mRNA وجود ندارد. |
| 27 | یوکاریوت ها: به دو طرف mRNA پروتئین‌های خاصی متصل هستند. | پروکاریوت ها : پروتئین‌های خاصی در انتهای mRNA وجود ندارد. |
| 28 | یوکاریوت ها: عموماً یک زنجیره پلی A طولانی در انتهای 3 پریم mRNA دارند. | پروکاریوت ها : زنجیره پلی A در انتهای 3 پریم mRNA خیلی نادر است. |
| 29 | یوکاریوت ها: mRNA معمولاً تک ژنی (مونو سیسترونی) است. | پروکاریوت ها : mRNA چند ژنی (پلی سیسترونی) در آن‌ها رایج است. |