“`html
برای اطلاعات بیشتر درباره بلوغ، اینجا کلیک کنید.
بلوغ یک مرحله مهم در رشد انسان است که فرد را از کودکی به بزرگسالی می‌برد. کسی که این مرحله را پشت سر گذاشته باشد، بالغ نامیده می‌شود و قادر به تولید مثل است. بلوغ شامل تغییرات فیزیکی در بدن مردان و زنان است و به بلوغ جسمانی معروف است. همچنین، بلوغ روانی نیز به تکامل رشد شخصیتی و عاطفی فرد اشاره دارد. معمولاً بلوغ جسمانی در دوران نوجوانی اتفاق می‌افتد و بلوغ روانی بعدتر روی می‌دهد. بلوغ اجتماعی هم مرحله‌ای از این تحول است که بر شخصیت اجتماعی فرد اثر می‌گذارد.
محتویات
۱ بلوغ جسمانی
۲ بلوغ در پسران
۳ بلوغ در دختران
۴ نشانه‌های مشترک بلوغ
۵ ناهنجاری‌ها
۶ انواع بلوغ
۷ جستارهای وابسته
۸ منابع
۹ پیوند به بیرون
بلوغ جسمانی
بلوغ جسمانی به تغییرات فیزیکی و فیزیولوژیکی در بدن انسان و برخی حیوانات اشاره دارد که ناشی از ترشح هورمون‌ها است. این تغییرات عمدتاً جنسی هستند و به غدد و اندام‌های جنسی مربوط می‌شوند. به همین خاطر، بلوغ باعث ایجاد آمادگی، حس نیاز و توانایی برای تولید مثل می‌شود. زمان و نشانه‌های بلوغ در پسران و دختران متفاوت است. جهش بلوغ یعنی رشد سریع بدنی که معمولاً در اوایل بلوغ رخ می‌دهد و موجب افزایش قد، وزن و رشد عضلات می‌شود.
بلوغ در پسران
روند رشد اندام‌ها در پسران
بلوغ در پسران معمولاً دیرتر از دختران رخ می‌دهد و معمولاً بین ۱۰ تا ۱۶ سالگی شروع می‌شود. سرعت بلوغ در پسران، کمتر از دختران است و به همین دلیل این دوره در پسران طولانی‌تر است. در این دوران، غده هیپوفیز در پایگاه مغز هورمون‌هایی ترشح می‌کند که بیضه‌ها را برای تولید هورمون جنسی مردانه یعنی تستوسترون تحریک می‌کند. این هورمون‌ها باعث تغییراتی مانند بزرگ شدن اندام‌های تناسلی، رشد موی بدن و افزایش میل جنسی می‌شود.
نشانه‌های بلوغ در پسران که به آنها ویژگی‌های ثانویه جنسی نیز گفته می‌شود، شامل:
رشد بیضه، ترشح هورمون‌های جنسی و افزایش تولید اسپرم
رشد آلت تناسلی
رویش موی صورت (ریش و سبیل)
رویش موی زهار در ناحیه پایینی شکم و اطراف اعضای جنسی
رویش مو در زیر بغل و دیگر نواحی بدن
تغییر در صدا و کلفت شدن آن
رشد بدنی و تغییرات جسمانی.
بلوغ در دختران
روند رشد اندام‌ها در دختران
بلوغ در دختران معمولاً بین ۹ تا ۱۶ سالگی آغاز می‌شود. به طور متوسط، دختران حدود ۲ سال زودتر از پسران بالغ می‌شوند. عواملی مانند نژاد، آب و هوا، وراثت، تغذیه مناسب و شرایط اجتماعی و عاطفی نقش مهمی در زمان بلوغ دارند.
نخستین نشانه بلوغ در دختران، قاعدگی است که معمولاً بین ۹ تا ۱۸ سالگی و زمانی که وزن دختر به حدود ۵۰ کیلوگرم رسید، آغاز می‌شود (دختران بسیار لاغر ممکن است دیرتر قاعده شوند). به طور میانگین، دختران در سن ۱۳ سالگی نخستین بار دچار عادت ماهیانه می‌شوند.
“““html
غده هیپوفیز در مغز شروع به تولید هورمون‌هایی می‌کند که تخمدان‌ها را برای تولید هورمون‌های جنسی زنانه یعنی استروژن و پروژسترون تحریک می‌کند. این هورمون‌ها تغییراتی در بدن ایجاد می‌کنند، مانند بزرگ شدن پستان‌ها و لگن‌ها، و رشد موهای ناحیه عانه و زیر بغل. این تغییرات باعث تخمک‌گذاری و شروع قاعدگی می‌شوند.
از نظر جسمی، رشد استخوان‌ها و عضلات، به ویژه در ناحیه لگن و به دنبال آن رشد پستان‌ها، نشان‌دهنده جهش بلوغ در دختران است که به سرعت و در مدت زمانی کوتاه نمایان می‌شود. معمولاً افزایش قد تا هجده سالگی ادامه دارد.
افزایش ترشح هورمون‌های استروژن و پروژسترون، از عوامل اصلی این تغییرات است:
نشانه‌های بلوغ و ویژگی‌های ثانویه جنسی دختران شامل موارد زیر است:
قاعدگی
رشد پستان‌ها
رویش مو در نواحی جنسی
رویش موی زیر بغل
تغییر در صدا به سمت صدای زنانه
افزایش و توزیع چربی در بدن
نشانه‌های مشترک بلوغ
برخی از نشانه‌های بلوغ در دختران و پسران هر دو مشترک‌اند:
افزایش قد
افزایش وزن
رویش موی زیر بغل
رویش موی در نواحی شرمگاهی
تمایل به جنس مخالف
افزایش فعالیت غدد پوست و بوی بدن
ناهنجاری‌ها
بلوغ زودرس
بلوغ دیررس
انواع بلوغ
بلوغ جسمانی یا تغییرات فیزیکی و فیزیولوژیکی در بدن کودک است. معمولاً این نوع بلوغ اولین نوع بلوغ به شمار می‌رود.
بلوغ روانی شامل تغییرات روان‌شناختی و شخصیتی در سنین نوجوانی و جوانی است که جوانان را از کودکی به بزرگسالی سوق می‌دهد.
بلوغ اجتماعی به تکمیل و مشخص شدن جایگاه شخص در جامعه مربوط می‌شود.
بلوغ هیجانی، سنینی است که فرد قادر به کنترل احساسات و هیجانات خود می‌شود.
موضوعات مرتبط
رشد
بدن انسان
سیستم ادراری تناسلی
بلوغ زودرس
مرد شدن
همه چیز درباره بلوغ پسران
چندی که بزرگتر می‌شوید، تغییرات زیادی در شما رخ می‌دهد، به ویژه در زمان بلوغ. بلوغ زمانی است که بدن شما شروع به رشد و تغییر می‌کند. در این زمان، در دخترها سینه‌ها بزرگ می‌شوند و عادت ماهیانه شروع می‌شود که نشانگر زن شدن آنهاست.
اما پسرها از کجا می‌توانند بفهمند که کم‌کم مرد می‌شوند؟
برای پسرها، نشانه‌های بلوغ فقط یک یا دو مورد نیست. بزرگ شدن شما نشانه‌های زیادی دارد، مثل رشد بدن، تغییر صدا و رشد مو در نقاط مختلف بدن. بلوغ معمولاً در بیشتر پسرها بین ۹ تا ۱۴ سالگی شروع می‌شود. اما به یاد داشته باشید که بلوغ زمانی آغاز می‌شود که فرد آمادگی لازم را داشته باشد و هر پسر با سرعت خودش رشد می‌کند.
در زیر به بعضی سوالات که ممکن است مطرح شود، پاسخ می‌دهیم:
چرا دخترها قدبلندتر از من هستند؟
احتمالاً متوجه شده‌اید که برخی از دخترهایی که می‌شناسید بلندقدتر از پسرها هستند. اما در بزرگسالی، مردها معمولاً قدبلندتر از زن‌ها می‌شوند. دلیل این موضوع چیست؟
دلیل این است که دخترها معمولاً زودتر از پسرها وارد بلوغ می‌شوند و به همین دلیل قد آنها زودتر می‌کشد، زیرا این تغییرات معمولاً بین ۸ تا ۱۳ سالگی اتفاق می‌افتد. در حالی که اکثر پسرها تا سن ۹ تا ۱۴ سالگی وارد بلوغ نمی‌شوند و به همین دلیل دخترها در این دوران معمولاً قدبلندترند.
اما در نهایت قد پسرها معمولاً از دخترها بیشتر می‌شود. همچنین ژنتیک در قد تاثیر زیادی دارد. پس اگر والدین شما هر دو قدبلند هستند، احتمالاً شما هم قدبلند خواهید شد. برعکس، اگر والدین شما قدکوتاه باشند، شما هم احتمالاً قد کوتاه خواهید بود. اما هیچ چیز قطعی نیست.
باید صبر کنید و ببینید چه اتفاقی می‌افتد. اگر نگران هستید، می‌توانید با دکتر خود مشورت کنید. به یاد داشته باشید، همه پسرها قدبلند نمی‌شوند.
هیچ ورزش یا قرص جادویی برای افزایش قد وجود ندارد.
“““html
که بتواند شما را قد بلند کند. اما با فعالیت و داشتن تغذیه خوب می‌توانید به بدنتان کمک کنید که خوب و سالم رشد کند.
کی بدنم عضله ای می‌شود؟
در دوران بلوغ، بعضی از پسرها بعد از دیدن بدن دوستان خود نگران بدنشان می‌شوند. مثلاً بسیاری از پسرها نگران عضله‌ای شدن بدنشان هستند. ممکن است پسرانی را دیده باشید که عضلات سینه‌شان بزرگ شده است. برخی دیگر شانه‌هایشان پهن شده و تعدادی هم لاغر و نحیف به نظر می‌رسند.
به یاد داشته باشید که بلوغ به آرامی و به شکلی طبیعی رخ می‌دهد. پس نیازی به عجله نیست و ممکن است عضلات شما کمی دیرتر بزرگ شوند. شاید خوب باشد که برای کمک به بزرگتر شدن بدنتان، تمریناتی انجام دهید که به شما کمک کند. مهم است که بدانید اگر به بلوغ رسیده باشید، این تمرینات می‌توانند عضلات شما را شکل دهند اما نمی‌توانند به شما عضله بیشتری بدهند.
خوردن غذاهای سالم و فعال بودن (مثل دوچرخه‌سواری، شنا و ورزش) به شما کمک می‌کند بدنی قوی و متناسب داشته باشید. در زمان خودتان وارد دوران بلوغ می‌شوید و می‌توانید عضله‌سازی نیز داشته باشید.
اگر تصمیم به انجام تمرینات بدنسازی دارید، فراموش نکنید که با دکترتان مشورت کنید. ممکن است او نظری برای شما داشته باشد. اگر دکتر شما اجازه نداد، می‌توانید روش‌های دیگری برای ورزش پیدا کنید.
اگر دکترتان بدنسازی را به شما پیشنهاد کرد، این چند نکته به دردتان می‌خورد:
• حتماً از یک مربی خوب کمک بگیرید. بهتر است یک مربی به شما آموزش دهد که چگونه حرکات بدنسازی را درست انجام دهید. این کار باعث می‌شود قدرت بیشتری به دست آورید و از آسیب دیدن جلوگیری کنید.
• از وزنه‌های سبک‌تر استفاده کنید. مربی مقدار وزنه مناسب شما را تعیین می‌کند. استفاده از وزنه‌های سنگین ممکن است باعث آسیب دیدن شود و شما مجبور می‌شوید که مدتی ورزش نکنید.
• تکرار کنید. بهتر است با وزنه‌های سبک اما تعداد زیاد تکرار کنید تا اینکه بخواهید با وزنه سنگینی فقط یک یا دو بار تمرین کنید.
• استراحت کنید. حداقل یک روز در میان به بدنتان استراحت دهید.
آیا زیاد یا کم به دخترها فکر می‌کنم؟
دختری در همسایگی شما وجود دارد که وقتی عصرها از مدرسه به خانه برمی‌گردید، در کوچه مشغول بازی است. وقتی او به شما سلام می‌کند، احساس خاصی پیدا می‌کنید، ممکن است کمی دستپاچه شوید و دست‌هایتان عرق کند. وقتی شب به تختتان می‌روید، آخرین فکرتان همیشه درباره اوست. در روزهای دیگر هم همینطور است. به خودتان می‌گویید، “چرا این احساس را دارم؟” احتمالاً از او خوشتان آمده است.
شاید دوستتان در مورد دختری که خیلی خوشگل می‌داند، صحبت کند. او درباره اینکه چقدر بامزه است و جوک‌های خوبی تعریف می‌کند، حرف می‌زند. او می‌گوید که خیلی او را دوست دارد. شما فکر می‌کنید، “چرا من نمی‌توانم اینگونه در مورد یک دختر صحبت کنم و تعریف کنم؟ آیا اصلاً باید این کار را بکنم؟”
هر پسر علایق خاص خود را دارد و در دوران بلوغ برخی از پسرها روابط دوستانه‌ای با دخترها پیدا می‌کنند و برخی دیگر برای صحبت کردن با آنها دچار اضطراب می‌شوند. فکر کردن به کسی که دوستش دارید، یکی از نشانه‌های طبیعی دوران بلوغ است. و اگر هم احساسی به هیچ دختری ندارید، اشکالی ندارد. نهایتاً یک نفر را پیدا می‌کنید که از او خوشتان بیاید.
اما چرا چنین احساسی دارید؟ هورمون‌های بدن شما فعال‌تر شده‌اند. به همین دلیل احساسات شما بیشتر شده‌اند. این احساسات ممکن است شما را گیج کنند یا حتی ترسانده کنند. این کاملاً طبیعی است زیرا شما به یک مرحله جدید از زندگی خود وارد می‌شوید.
صحبت کردن با دوستتان یا یک بزرگتر مثل برادر یا خواهرتان می‌تواند به شما کمک کند تا کمتر گیج شوید. بزرگ‌ترها تجربه بیشتری دارند و می‌توانند مشاوره‌های خوبی به شما بدهند.
برای موهای بدنم چه اتفاقی افتاده است؟
رشد موهای بدن در دوران بلوغ به طور قابل توجهی بیشتر می‌شود. برخی از پسرها…
“““html
شما متوجه می‌شوید که در بعضی قسمت‌های صورتتان، به ویژه دور چانه و زیر لب، مو می‌روید. همچنین، ممکن است موهایی روی سینه، زیربغل و ناحیه تناسلی شما نیز رشد کند. نگران نباشید، این مسئله کاملاً طبیعی است و نشان می‌دهد که بدنتان به آرامی در حال تبدیل شدن به یک مرد است.
این رشد مو به خاطر این است که هورمون‌های شما به بدنتان اعلام می‌کنند که آماده تغییرات جدید است. تعدادی از هورمون‌هایی که به رشد مو کمک می‌کنند، توسط غده آدرنال تولید می‌شوند. برخی هورمون‌های دیگر نیز از غده هیپوفیز، که در قسمت پایین مغز قرار دارد، ترشح می‌شود. این هورمون‌ها در خون حرکت می‌کنند و باعث می‌شوند بیضه‌ها بزرگتر شوند و هورمونی به نام تستوسترون تولید کنند که به رشد مو در نواحی مختلف مانند صورت، زیربغل و ناحیه تناسلی کمک می‌کند.
شما نیاز ندارید که برای موهای جدیدی که در حال رشد هستند، کاری انجام دهید. وقتی که شما نوجوان شدید و موهای صورتتان بیشتر و ضخیم‌تر شد می‌توانید با والدینتان صحبت کنید و اگر خواستید آنها را بتراشید.
آیا من بو می‌زنم؟
احتمالاً می‌دانید عرق چیست، اما چطور این اتفاق می‌افتد؟ عرق وقتی شما گرم می‌شوید، از منافذ ریز روی پوست شما خارج می‌شود.
بدن شما دمای ۳۷ درجه سانتی‌گراد را دوست دارد. وقتی که دما بالاتر برود، بدن شما شروع به عرق کردن می‌کند. عرق روی پوست شما می‌آید و سپس تبخیر می‌شود (یعنی به بخار تبدیل می‌شود) و این کار سبب می‌شود که بدن شما خنک‌تر شود. در بعضی مواقع، عرق شما بوی بدی می‌دهد. در دوران بلوغ، هورمون‌های بدنتان فعال می‌شوند و به همین دلیل ممکن است زیاد عرق کنید و بعضی وقت‌ها بدنتان بو بگیرد.
ولی چه چیزی باعث ایجاد این بو می‌شود؟ عرق تقریباً از آب و مقدار کمی از مواد شیمیایی به نام آمونیاک و اوره، همچنین نمک و قند تشکیل شده است. عرق به تنهایی بوی بدی ندارد، اما وقتی با باکتری‌های روی پوست شما ترکیب می‌شود، بوی ناخوشایندی ایجاد می‌کند.
پس چطور می‌توانید از بوی عرق جلوگیری کنید؟ اول از همه، باید مرتباً دوش بگیرید و بدن خود را بشویید، به ویژه بعد از ورزش که عرق بسیاری کرده‌اید. همچنین می‌توانید از اسپری مخصوص زیربغل استفاده کنید.
این اسپری‌ها بوهای مختلفی دارند و برخی از آنها بی‌بو هستند. بسیاری از افراد بعد از دوش گرفتن و قبل از پوشیدن لباس‌هایشان از اسپری استفاده می‌کنند، چون بعضی اسپری‌ها ممکن است روی لباس لکه بیندازند.
اگر استفاده از اسپری مشکلتان را حل نکرد، بهتر است با دکتر مشورت کنید.
چرا آلت تناسلیم شق می‌شود؟
شق شدن آلت تناسلی زمانی اتفاق می‌افتد که خون به آن وارد می‌شود. در این زمان، آلت تناسلی شما بزرگتر شده و راست می‌ایستد. این حالت در دوران بلوغ بیشتر اتفاق می‌افتد و کاملاً طبیعی است.
شق شدن آلت تناسلی ممکن است در هر زمانی رخ بدهد. ممکن است در یک روز چندین بار این اتفاق بیفتد، اما در روز دیگر اصلاً اتفاق نیفتد. این موضوع به سن شما، بلوغ جنسیتان، فعالیت‌تان و میزان خواب شما بستگی دارد.
حتی ممکن است این اتفاقی در زمان خواب نیز بیفتد. بعضی اوقات، وقتی از خواب بیدار می‌شوید ممکن است متوجه شوید که لباس زیر و ملحفه‌های تخت شما خیس شده است. ممکن است خیال کنید که جایتان را خیس کرده‌اید، اما ممکن است که انزال شبانه برای شما اتفاق افتاده باشد. این به معنای این است که در زمان خواب، مایع منی (که شامل اسپرم است) از آلت تناسلی شما خارج شده است. این عمل را انزال می‌نامند.
این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که تستوسترون بیشتری در بدن شما تولید می‌شود. این تغییر به نوعی مشابه عادت ماهانه شدن دختران است. این نشانه‌ای است که شما در حال رشد هستید و بدنتان در تلاش است تا برای زمانی که قرار است بزرگسال شوید آماده شود. مایع منی حاوی اسپرم است که می‌تواند تخمک‌های زن را بارور کند.
“`
این یک فرایند طبیعی است که به تولد کودک منجر می‌شود. بعضی از پسرها ممکن است در این مورد احساس خجالت یا گناه کنند، اما باید بدانید که این موضوع برای بیشتر پسرها در دوران نوجوانی و حتی بزرگسالی پیش می‌آید.
اگر در ناحیه آلت تناسلی یا بیضه‌هایتان درد حس کردید، مهم است که حتماً به پزشک مراجعه کنید.
شاید فکر کنید که برای چنین مشکلی مشاهده دکتر نروید، اما بهتر است که این نوع مسائل را با پزشک مطرح کنید. پزشکان برای کمک به شما در مراقبت از بدنتان آموزش دیده‌اند و می‌توانند به شما کمک کنند.
