متاستاز استخوان چیست؟
متاستازهای استخوان (بیماری متاستاتیک استخوان) معمولاً شایع‌ترین تومورهای بدخیم استخوان هستند که اساساً از خود استخوان ایجاد نمی‌شوند. وقتی فردی دچار سرطان ریه، سینه، پروستات، تیروئید یا سایر قسمت‌های بدن می‌شود و سلول‌های سرطانی آن به استخوان می‌رسد و در آنجا شروع به رشد می‌کند، می‌گویند سرطان به استخوان متاستاز داده است یا متاستاز استخوانی ایجاد شده است. با رضیم همراه باشید تا با چگونگی درمان این عارضه استخوانی آشنا شوید.
متاستاز استخوان چگونه ایجاد می‌شود
هر سال به طور متوسط بیش از یک میلیون مورد سرطان تشخیص داده می‌شود و نیمی از آنها می‌توانند به استخوان متاستاز کنند. با بهبود روند درمان در سال‌های اخیر، تعداد بیشتری از بیماران مبتلا به سرطان‌های ریه، سینه و پروستات عمر بیشتری می‌کنند، و همین امر نیز به این معناست که آنها بیشتر با عوارض بیماری، از جمله متاستاز به استخوان رو به رو می‌شوند.
سلول‌های سرطانی معمولاً از ناحیه اولیه خود به بافت‌های دیگر منتقل می‌شوند و بیشتر این انتقال از طریق خون انجام می‌شود. یعنی خون ممکن است سلول‌های سرطانی را حمل کند و به جاهایی با جریان خون مناسب مثل کبد و ریه برساند. اما هر سلول سرطانی نمی‌تواند در هر بافتی تکثیر شود و بافت میزبان باید شرایط لازم را برای رشد آنها فراهم کند.
متاستاز استخوانی در بالای بازو
استخوان به لحاظ رایج‌ترین بافت، سومین محلی است که سلول‌های سرطانی از دیگر بافت‌ها در آنجا رشد می‌کنند. متاستاز به کبد و ریه معمولاً تا مراحل پیشرفته علامتی ندارد و بیمار متوجه نمی‌شود، اما متاستاز در استخوان اکثراً دردناک است و سریعتر تشخیص داده می‌شود. بیشتر متاستازهای به استخوان از ریه، سینه، پروستات، تیروئید و کلیه نشأت می‌گیرد و این متاستازها عمدتاً در استخوان‌های ستون فقرات، لگن، دنده، جمجمه، بازو و ران دیده می‌شوند. درمان این بیماران نیاز به همکاری یک تیم پزشکی دارد که شامل جراح ارتوپد، متخصص انکولوژی، متخصص رادیوتراپی، متخصص درد و روانپزشک می‌شود.
علائم متاستاز استخوان چیست؟
یکی از علائم مهم این تومورها، درد در استخوان‌هایی است که به خاطر متاستاز ضعیف شده‌اند. گاهی اوقات، ضعف استخوان به قدری زیاد می‌شود که حتی یک ضربه کوچک نیز می‌تواند منجر به شکستگی شود. متاستازهای ستون فقرات ممکن است بر روی ریشه‌های عصبی فشار آورده و باعث بروز علائم مانند درد در اندام‌ها یا اختلالات حسی و حرکتی شوند. یکی دیگر از مشکلات بیماران مبتلا به متاستاز استخوانی، کم‌خونی است که ممکن است باعث ضعف و بی‌حالی در آنها شود.
تشخیص متاستاز استخوان
گاهی ممکن است منشأ سرطان بیمار مشخص شده باشد و او به خاطر درد استخوان به پزشک مراجعه کند. در مواردی، تنها مشکل بیمار درد استخوان است و او از وجود یک بیماری دیگر در محل‌های دیگر بدنش اطلاع ندارد. پزشک ممکن است برای تشخیص متاستاز از رادیوگرافی استفاده کند. اگر بیمار از درد استخوانی شکایت دارد و پزشک در عکس رادیوگرافی علائمی از تخریب استخوان مشاهده کند، درصورتی‌که بیمار بالای ۴۵ سال داشته باشد، احتمال تومورهای متاستاتیک مطرح می‌شود.
استخوان در نواحی که سلول‌های سرطانی رشد کرده‌اند ممکن است آسیب ببیند و در عکس رادیوگرافی این نواحی به صورت تیره دیده می‌شوند. در برخی موارد، سلول‌های سرطانی ممکن است در نواحی خود استخوان‌سازی کنند که در عکس رادیوگرافی به صورت نواحی سفید رنگ مشخص می‌شوند. همچنین در برخی تومورها ممکن است هم نواحی تخریب استخوان و هم نواحی استخوان‌سازی مشاهده شود.
“`html
اسکن رادیوایزوتوپ یا بون اسکن می‌تواند به پزشک کمک کند تا بفهمد آیا فقط یک استخوان درگیر شده یا استخوان‌های دیگری نیز مشکل دارند.
به عبارتی این نوع تصویربرداری می‌تواند انتشار تومور را در کل اسکلت نشان دهد. پزشک ممکن است برای بررسی بیشتر تومور از سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی هم استفاده کند. همچنین، آزمایش‌های خون می‌توانند اطلاعات مفیدی درباره تشخیص بیماری و فعالیت آن در اختیار پزشک قرار دهند. درمان‌های سیستمیک معمولاً در برابر سرطان تأثیر دارند، اما ممکن است عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ، خستگی، ریزش مو و افزایش خطر عفونت را به همراه داشته باشند.
بیس فسفونات‌ها داروهایی هستند که برای درمان استخوان‌های ضعیف استفاده می‌شوند. این داروها می‌توانند برای درمان پوکی استخوان که در آن استخوان‌ها نازک و ضعیف می‌شوند، مؤثر باشند. در برخی بیماران سرطانی خاص، بیس فسفونات‌ها می‌توانند در کنترل درد استخوان، کاهش آسیب به استخوان‌ها، پایین آوردن سطح کلسیم افزایش‌یافته و کاهش خطر شکستگی استخوان‌ها مؤثر باشند. عوارض جانبی این داروها می‌تواند شامل خستگی، تهوع، استفراغ، کم‌خونی و درد استخوان یا مفاصل باشد. یکی از عوارض جانبی خطرناک اما نادر، مرگ ناشی از نرم شدن فک (jawbone death) است.
در درمان‌های موضعی، تمرکز بر روی استخوان یا استخوان‌هایی است که سرطان به آنها نفوذ کرده است. در این نوع درمان‌ها تومور نابود شده یا رشد سلول‌های سرطانی کند می‌شود. پرتودرمانی خارجی که در آن از پرتو‌های پرانرژی برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود، مشابه رادیوگرافی است ولی خیلی قوی‌تر است. رادیوتراپی نمی‌تواند سلول‌های سرطانی را کاملاً نابود کند، بلکه فقط تعداد آنها را کاهش می‌دهد. یکی دیگر از درمان‌های موضعی، ریشه‌کنی (ablation) است که در آن با استفاده از سرما، گرما، جریان الکتریکی یا الکل، تومور از بین می‌رود. در یک نوع دیگر درمان موضعی، سیمان استخوانی تزریق می‌شود تا به تثبیت یا محکم شدن ناحیه آسیبدیده کمک کند.
معمولاً از جراحی برای کمک به تثبیت یا محکم‌سازی استخوان‌های ضعیف که ممکن است در معرض خطر شکستگی باشند استفاده می‌شود. پزشک ممکن است میله‌ها، پیچ‌ها، میخ‌ها یا صفحه‌هایی را در داخل استخوان قرار دهد تا به تثبیت یا استحکام آن کمک کند و از شکستن آن جلوگیری کند. همچنین برای ترمیم استخوان‌های شکسته جراحی انجام می‌شود. اما استخوان‌هایی که به خاطر سرطان می‌شکنند اغلب به خوبی التیام نمی‌یابند. بنابراین ممکن است پزشک بر جلوگیری از شکستن استخوان تأکید کند.
در بسیاری از موارد، درمان‌های متاستاز استخوانی به کاهش درد استخوان کمک می‌کنند. اما اگر درد ادامه یابد، ممکن است پزشک مسکن‌هایی تجویز کند که بدون نسخه نیز قابل تهیه هستند، مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن. اگر این داروها تأثیر نداشته باشند، ممکن است پزشک داروهای قوی‌تری مثل کدئین، هیدروکودون، اکسی‌کودون یا مورفین تجویز کند.
متاستازهای استخوانی معمولاً قابل درمان نیستند، اما ممکن است با انجام درمان‌ها بتوان آنها را کوچک‌تر کرد و علائم را کاهش داد. بیمار باید درباره علائم یا عوارض جانبی جدیدی که مشاهده می‌کند، با پزشک صحبت کند. اگر بیمار با طرح سؤالات و یادگیری اطلاعات بیشتر درباره بیماری خود و درمان آن، نقش فعالی در بهبود خود ایفا کند، ممکن است سریعتر بهبودی یابد. بیمار باید با پزشک خود درباره دیگر گزینه‌های درمانی (که ممکن است برای او مناسب باشند) صحبت کند.
حال سه راه اصلی درمان متاستاز استخوان را
“““html
برای شما می گوییم:
1- رادیوتراپی
تاباندن اشعه گاما به بافت سرطانی یکی از روش های موثر برای از بین بردن این سلول ها است. این اشعه در بدن مولکول هایی به نام رادیکال های آزاد تولید می کند که به DNA سلول های سرطانی آسیب می رساند و باعث از بین رفتن آن ها می شود. البته این آسیب می تواند به سلول های سالم نیز برسد، ولی چون سلول های سرطانی سریعتر تقسیم می شوند، اثر این اشعه روی آن ها بیشتر است. هورمون های ضد استروژن نیز می توانند رشد سلول های سرطانی پستان و پروستات را کاهش دهند و در این موارد مورد استفاده قرار می گیرند.
رادیوتراپی نمی تواند به طور کامل سلول های سرطانی را نابود کند، اما می تواند تعداد آن ها را کاهش دهد. این کاهش تعداد باعث می شود که درد استخوانی بیمار کم شود. اغلب درد در بیمار معمولاً بعد از یک تا دو هفته از درمان رو به کاهش می رود و در نهایت بعد از چند ماه به حداکثر اثر کاهش درد می رسد. رادیوتراپی می تواند همراه با جراحی استفاده شود. تابش اشعه گاما معمولاً با دستگاه هایی انجام می شود که منبع آن ها نزدیک به بدن بیمار قرار دارد و پزشک متخصص می تواند مقدار مناسب از اشعه را به نواحی از استخوان که حاوی سلول های سرطانی هستند بتاباند.
گاهی اوقات، در مواردی که سلول های سرطانی به شدت گسترش یافته اند، به جای تابش، از روش دیگری به نام تزریق مواد رادیواکتیو استفاده می شود. این مواد حاوی مولکول های رادیواکتیو هستند که از طریق جریان خون به بدن بیمار تزریق می شوند و بیشتر به استخوان جذب می شوند و بنابراین تابش گاما بیشتر در نواحی استخوانی صورت می گیرد.
2- شیمی درمانی
گاهی اوقات برای درمان تومورهایی که به نقاط دیگر بدن سرایت کرده اند، از شیمی درمانی استفاده می شود. در این روش داروهایی به بیمار داده می شود که موجب اختلال در تقسیم سلول ها می شوند. چون تقسیم سلولی در سلول های سرطانی بیشتر از سلول های طبیعی است، این داروها بیشتر بر سلول های سرطانی تاثیر می گذارند تا سلول های سالم.
همچنین هر دو روش رادیوتراپی و شیمی درمانی می توانند به سلول ها و بافت های طبیعی آسیب بزنند و به همین دلیل این درمان ها عوارض زیادی دارند. برخی اوقات از هورمون ها برای درمان تومورهای متاستاتیک استفاده می شود. به عنوان مثال، هورمون های ضد استروژن می توانند رشد سلول های سرطانی پستان و پروستات را کاهش دهند.
علاوه بر این، گاهی از داروهایی به نام بیس فسفونات ها، مثل آلندرونات، برای درمان برخی تومورهای متاستاتیک مانند سرطان های پستان و پروستات استفاده می شود. این داروها می توانند فعالیت سلول هایی به نام استئوکلاست ها که مسئول جذب کلسیم از سلول های سالم هستند را کاهش دهند. اگر پیشرفت تومور به حدی باشد که بیش از نیمی از استخوان تحت تاثیر قرار گیرد، ممکن است نیاز به جراحی وجود داشته باشد.
3- جراحی
تومورهای متاستاتیک به تدریج استخوان را ضعیف می کنند و ممکن است به شکستگی استخوان منجر شوند. به این نوع شکستگی شکستگی پاتولوژیک یا مرضی استخوان می گویند. وقتی استخوان در محل متاستاز می شکند، این یک مشکل جدی است زیرا این شکستگی ها ممکن است یا اصلاً خوب نشوند یا به سختی ترمیم شوند. بنابراین doctor’s پیش زمینه این است که از شکستگی های قریب الوقوع جلوگیری کند با انجام جراحی و تقویت استخوان با قرار دادن ابزارهای فلزی در استخوان.
اگر استخوان به حدی ضعیف شود که بشکند، معمولاً پزشک باید جراحی انجام دهد. معمولاً وقتی تومور متاستاتیک به اندازه ای پیشرفت کند که در محل استخوان احساس درد ایجاد کند، این نشان دهنده احتمال شکستگی است و بیمار در این موارد معمولاً نیاز به جراحی پیشگیرانه دارد. این جراحی ها همچنین می توانند درد بیمار را کاهش دهند چون فشار بر روی استخوان در محل تومور را کم می کنند.
در مواردی که تومور به اندازه ای پیشرفت کرده که بیش از نیمی از استخوان را درگیر کرده است،
“`
محیط استخوان به دلیل تومور دچار آسیب شده و نیاز به جراحی دارد. نوع جراحی که برای بیمار انجام می‌شود بسته به مکان آسیب‌دیدگی استخوان متفاوت است. وقتی که انتهای استخوان‌های بلند تحت تأثیر قرار می‌گیرد (مثل بالای استخوان بازو یا ران)، درمان به صورت تعویض مفصل انجام می‌شود. در این روش، کل استخوان آسیبدیده خارج می‌شود و با یک قطعه فلزی مشابه جایگزین می‌شود. اما اگر مشکل در نواحی وسط استخوان باشد (مثلاً در وسط ران یا بازو)، یک میله فلزی بلند به نام نیل در داخل کانال مرکزی استخوان قرار می‌گیرد تا از شکستن استخوان جلوگیری شود.
گاهی اوقات، در نواحی وسط استخوان از پیچ و پلاک استفاده می‌شود، اما این مورد نادر است. ممکن است در حین جراحی، پزشک تومور را خارج کرده و محل خالی را با سیمان استخوانی پر کند، اما این کار معمولاً انجام نمی‌شود و به جای آن از رادیوتراپی بعد از جراحی برای از بین بردن توده تومور استفاده می‌شود. متاستازها در ستون مهره‌ها شایع هستند، اما به ندرت نیاز به جراحی پیدا می‌کنند و بیشتر با رادیوتراپی درمان می‌شوند.
منبع: بیتوته، خبرگزاری فارس، تبیان
مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی
