“`html
نقص مادرزادی قلب و عوارض حاصل از آن
نقص مادرزادی قلب یک مشکل در ساختار قلب است که در زمان تولد وجود دارد و می‌تواند به دلیل وراثت یا شرایط محیطی پیش بیاید. قلب نوزاد به سرعت رشد می‌کند و تنها ۲۲ روز پس از لقاح شروع به تپش می‌کند. بین روزهای ۲۲ و ۲۴ پس از تشکیل جنین، قلب به سمت راست خم می‌شود و به شکل یک حلقه درمی‌آید. در روز ۲۸، قلب به طور کلی به شکل یک لوله با ساختار دهلیز و رگ‌های خونی درمی‌آید. در این مرحله از رشد، امکان بروز نقص‌های ساختاری وجود دارد. این نقص‌ها می‌توانند روی قسمت‌های مختلف قلب و همچنین نحوه عملکرد آن تأثیر بگذارند. نقص مادرزادی قلب می‌تواند مسیر طبیعی خون در قلب را مختل کند. این نقص می‌تواند باعث کند شدن جریان خون، رفتن خون به مسیر اشتباه، یا حتی مسدود شدن جریان خون شود.
نقص‌های قلبی یکی از شایع‌ترین نوع نقص‌های مادرزادی هستند. هر سال بیش از ۳۲،۰۰۰ نوزاد با یک نوع نقص قلبی به دنیا می‌آیند. به عبارت دیگر، از هر ۱۲۵ تا ۱۵۰ نوزاد، یک نوزاد با نقص مادرزادی قلب متولد می‌شود. این نقص ممکن است خیلی جزئی باشد و اثر آن تا سال‌ها بعد مشخص نشود. در مقابل، نقایص بزرگ‌تر ممکن است نیاز به درمان فوری داشته باشند. در حالی که نقص‌های قلبی دلیل اصلی مرگ و میر ناشی از نواقص مادرزادی هستند، پیشرفت‌های پزشکی در چند دهه گذشته به طرز چشمگیری شانس زنده ماندن نوزادان را افزایش داده است. گاهی اوقات نقص‌های قلبی به نام‌های دیگری مثل بیماری‌های مادرزادی قلبی یا ناهنجاری‌های مادرزادی قلب و عروق نیز شناخته می‌شوند.
انواع نقص مادرزادی قلب
- نقص دیواره قلبی (نقص‌های سپتالی)، زمانی رخ می‌دهد که یک سوراخ بین قسمت‌های مختلف قلب وجود دارد. این بیماری گاهی با نام سوراخ در قلب شناخته می‌شود.
- نقص انسدادی (نقص‌های انسدادی)، زمانی رخ می‌دهد که جریان خون در دهلیزهای قلب مختل شده است.
- بیماری قلبی سیانوتیک، به دلیل یک یا چند نقص در قلب، اکسیژن کافی به بدن نمی‌رسد.
علائم نقص مادرزادی قلب در نوزادان
علائم و نشانه‌های نقص‌های شدید در نوزادان شامل موارد زیر است:
- تنفس سریع و مداوم
- رنگ بنفش پوست، لب‌ها و ناخن‌ها
- خستگی
- گردش خون ضعیف
- خستگی مزمن
- تنگی نفس
- مشکل در ورزش کردن
- تغذیه نامناسب
- افزایش وزن ضعیف
- عفونت ریه
نقص مادرزادی قلب معمولاً در حین سونوگرافی بارداری تشخیص داده می‌شود. برای مثال، اگر پزشک شما یک ضربان قلب غیر طبیعی را مشاهده کند، ممکن است نیاز به انجام آزمایش‌های خاص شامل اکوکاردیوگرام، اشعه ایکس قفسه سینه یا اسکن MRI باشد. در موارد دیگر، علائم نقص مادرزادی قلب ممکن است تا چند سال پس از تولد ظاهر نشود. وقتی علائم بروز می‌کنند، ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- ریتم‌های غیر طبیعی قلب
- سرگیجه
- مشکلات تنفسی
- غش
- ورم بدن
- خستگی
بسیاری از بیماری‌های مادرزادی قلبی بدون علائم یا با علائم کمی ایجاد می‌شوند. به طور معمول، علائم این نوع بیماری‌های قلبی تا زمان بزرگسالی تشخیص داده نمی‌شوند. بسیاری از کودکان مبتلا به بیماری‌های مادرزادی قلبی نیازی به…
“““html
بیماری‌های قلبی مادرزادی درمان ندارند. اما درمان می‌تواند شامل دارو، روش‌های کاتتر، جراحی و پیوند قلب باشد. نوع درمان بیماری‌های مادرزادی قلبی به نوع نقص، شدت آن و همچنین سن، اندازه و سلامت کلی کودک بستگی دارد. بیشتر کودکان مبتلا به بیماری‌های مادرزادی قلبی به سن بلوغ می‌رسند، اما برخی از آنها ممکن است در طول زندگی خود به مراقبت مداوم نیاز داشته باشند.
علل نقص مادرزادی قلب
نقص‌های قلبی می‌توانند به خاطر موارد محیطی در دوران بارداری و همچنین عوامل ژنتیکی بوجود بیایند. بیشتر اوقات علت دقیق این نقص‌ها مشخص نیست. بیماری‌های مادرزادی قلب به دلیل مشکل در رشد زودهنگام ساختار قلب ایجاد می‌شوند و این نقص‌ها معمولاً بر جریان طبیعی خون در قلب تأثیر دارند که ممکن است تنفس را تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه محققان هنوز دقیقاً نمی‌دانند چرا قلب نمی‌تواند به‌درستی رشد کند، اما برخی از دلایل ممکن عبارتند از:
فاکتورهای محیطی
عفونت ویروسی: خطر ایجاد نقص قلب در جنین در زنانی که در سه ماهه اول بارداری به بیماری سرخجه مبتلا می‌شوند، افزایش می‌یابد. به گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، زنان باید تا یک ماه بعد از دریافت واکسن MMR از بارداری خودداری کنند. اگر شما قصد بارداری دارید و واکسن تزریق نکرده‌اید، این موضوع را به پزشک خود بگویید.
دارو: برخی داروها ممکن است خطر ایجاد نقص‌های قلبی در جنین را افزایش دهند، از جمله:
- لیتیم (برای درمان اختلال دوقطبی)
- آکوتان (داروی درمان آکنه)
- برخی داروهای ضد تشنج
الکل: مصرف الکل در دوران بارداری ممکن است باعث ایجاد نقص قلبی در نوزاد شود. نوزادانی که با سندرم جنین الکی متولد می‌شوند، معمولاً مشکلات قلبی دارند.
سیگار کشیدن: بر اساس گزارشی از کتابخانه ملی ایالات متحده، مطالعه‌ای نشان داده است که زنانی که در دوران بارداری سیگار می‌کشند، خطر بیشتری دارند که کودکی با نقص قلبی مادرزادی به دنیا بیاورند. این مطالعه نشان می‌دهد زنانی که در یک ماه قبل از بارداری تا پایان سه ماهه اول سیگاری بوده‌اند، ۶۰ درصد بیشتر احتمال دارد که نوزادان با نقص مادرزادی قلب داشته باشند. همچنین قرار گرفتن در معرض دود سیگار می‌تواند این خطر را افزایش دهد.
مصرف کوکائین: مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از کوکائین در دوران بارداری خطر نقص قلبی در نوزاد را بالا می‌برد.
بیماری‌های مزمن مادران: بیماری‌های زیر ممکن است نقایص قلبی در جنین ایجاد کنند:
- دیابت
- فنیل کتونوری (PKU)
- کمبود اسید فولیک
- کمبود ویتامین ب
عوامل ژنتیکی
وراثت: نقص‌های قلبی ممکن است در خواهرها یا برادرها و فرزندان افرادی که خود دچار نقص‌های قلبی هستند، رخ دهند.
جهش ژنتیکی: چندین نوع جهش ژنتیکی وجود دارد که…
“““html
این موارد ممکن است بر تشکیل قلب تأثیر بگذارند و باعث بروز مشکلات مادرزادی قلبی شوند، مثل نقص دهلیزی که به معنای وجود سوراخی بین محفظه‌های بالایی قلب است.
ارتباط با سایر نقایص تولد: بیش از یک سوم از کودکانی که به سندرم داون مبتلا هستند، دارای نقص قلبی هستند. همچنین حدود ۲۵٪ از دخترانی که یک اختلال کروموزومی به نام سندرم ترنر دارند، دچار نقص قلبی می‌شوند.
علائم نقص مادرزادی قلب در بزرگسالان
بر اساس نوع نقص، تشخیص و درمان ممکن است بلافاصله پس از تولد یا در دوران کودکی یا حتی در بزرگسالی شروع شود. برخی از نقص‌ها علائمی ندارند تا زمانی که فرد به سن بزرگسالی برسد، بنابراین تشخیص و درمان ممکن است با تأخیری اتفاق بیفتد. علائم جدید نقص قلب مادرزادی که ممکن است در بزرگسالی مشاهده شود، شامل موارد زیر است:
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- کاهش توانایی در انجام کارهای جسمی
- خستگی غیرعادی
درمان مشکلات قلبی مادرزادی در بزرگسالان با توجه به شدت نقص متفاوت است. برخی افراد نیاز به نظارت دقیق دارند در حالی که دیگران ممکن است نیاز به دارو یا جراحی داشته باشند. همچنین ممکن است برخی نقص‌ها که در کودکی درمان شده‌اند، در بزرگسالی مشکلات جدیدی ایجاد کنند. مهم است که تحت نظر پزشک باشید. درمان ممکن است به بهبود کامل وضعیت شما منجر نشود، اما می‌تواند به شما کمک کند که زندگی فعالی داشته باشید و همچنین خطر عوارض جدی مانند عفونت قلبی، نارسایی قلبی و سکته را کاهش دهد.
پیشگیری از نقص مادرزادی قلبی
زنان باردار یا آن‌هایی که در فکر باردار شدن هستند، می‌توانند اقداماتی انجام دهند تا خطر داشتن نوزادی با نقص قلب مادرزادی را کاهش دهند:
- اگر در حال برنامه‌ریزی برای بارداری هستید، با پزشک خود درباره داروهایی که مصرف می‌کنید صحبت کنید.
- اگر دیابت دارید، قبل از بارداری باید قند خون خود را کنترل کنید. مهم است که با پزشک در مورد مدیریت این بیماری در دوران بارداری مشورت کنید.
- اگر واکسن سرخجه یا سرخک آلمانی را دریافت نکرده‌اید، گزینه‌های پیشگیری را بررسی کنید.
- اگر سابقه خانوادگی نقص‌های مادرزادی قلب دارید، از پزشک خود درباره غربالگری ژنتیکی سوال کنید. برخی از ژن‌ها ممکن است در بروز مشکلات قلبی نقش داشته باشند.
- از نوشیدن الکل و استفاده از داروهای غیرقانونی در دوران بارداری پرهیز کنید.
درمان نقص مادرزادی قلب
روش درمان نقص مادرزادی قلب بستگی به نوع و شدت نقص دارد. برخی نوزادان ممکن است نقص‌های خفیفی داشته باشند که به خودی خود بهبود می‌یابند. در صورتی که نقص شدیدتر باشد، درمان بیشتری نیاز دارد. این درمان‌ها ممکن است شامل:
داروها: داروهای مختلفی وجود دارند که می‌توانند به بهبود عملکرد قلب کمک کنند. برخی از آنها برای جلوگیری از لخته‌های خون یا تنظیم ضربان قلب استفاده می‌شوند.
دستگاه‌های قلب ایمپلنت: برخی از مشکلات ناشی از نقص‌های قلبی مادرزادی با استفاده از دستگاه‌هایی مانند ضربان‌سازها و دستگاه‌های کنترل ضربان قلب قابل مدیریت یا پیشگیری هستند. یک ضربان‌ساز می‌تواند به تنظیم ضربان قلب کمک کند.
“`
غیر طبیعی کمک کند.
روش کاتتر: این تکنیک به پزشکان این امکان را می‌دهد که بعضی از مشکلات قلبی مادرزادی را بدون نیاز به جراحی بزرگ برطرف کنند. در این روش، پزشک یک لوله نازک را از یک رگ در پای بیمار به قلب هدایت می‌کند. وقتی که این لوله در جای صحیح قرار می‌گیرد، پزشک با استفاده از ابزارهای کوچکی که از این لوله عبور می‌دهند، مشکل قلبی را اصلاح می‌کند.
عمل جراحی قلب باز: اگر روش کاتتر مناسب نشود، ممکن است نیاز به انجام جراحی قلب باز باشد.
پیوند قلب: در موارد نادر که موضوع پیچیده‌تر از آن باشد که با روش‌های دیگر قابل حل باشد، ممکن است نیاز به پیوند قلب باشد. در این روش، قلب بیمار با یک قلب سالم از فرد دیگری جایگزین می‌شود.
آیا نقص مادرزادی قلبی قابل درمان است؟
بسیاری از نقص‌های مادرزادی قلبی قابل پیشگیری نیستند. اما زنان می‌توانند اقداماتی انجام دهند تا خطر ابتلا به این نوع مشکلات را کاهش دهند. یکی از این اقدامات، مراجعه به پزشک قبل از بارداری است، به ویژه اگر بیمارهای مزمنی مانند دیابت یا صرع دارند. در این دیدار، می‌توانند درباره مواردی مثل نوع مکمل‌هایی که باید مصرف کنند و ضرورت واکسیناسیون از پزشک مشاوره بگیرند. همچنین، زنان باردار باید از مصرف مواد زیر پرهیز کنند:
- الکل
- تنباکو
- داروهای غیرضروری
- داروهای بدون تجویز پزشک
چطور از خود در برابر مشکلات قلبی مراقبت کنیم؟
- به تمامی پزشکان و دندان‌پزشکان درباره مشکل قلبی خود اطلاع دهید. ممکن است نیاز باشد که یک کارت با اطلاعات پزشکی خود همراه داشته باشید.
- اگر هر نشانه‌ای از عفونت نظیر گلو درد یا تب را مشاهده کردید، با پزشک تماس بگیرید.
- از سلامت دهان و دندان خود برای جلوگیری از عفونت به خوبی مراقبت کنید و در زمان‌های معین به دندانپزشک مراجعه کنید.
- قبل از انجام هر گونه عمل پزشکی یا دندانپزشکی که احتمال خونریزی دارد، از پزشک بخواهید که آنتی‌بیوتیک تجویز کند تا از عفونت جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید:
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله رضیم