بیماری پنومونی چیست؟ چه علائمی دارد؟ (2 نکته مهم)

ذات الریه (پنومونی) چیست؟

ذات الریه (پنومونی) به معنی عفونت یا التهاب شدید ریه‌ها است. در این بیماری، کیسه‌های هوایی ریه‌ها پر از عفونت و مایعات می‌شود و این باعث می‌شود که اکسیژن به خون به خوبی نرسد.

اگر اکسیژن خون شما کم شود، سلول‌های بدن شما نمی‌توانند خوب کار کنند. به همین دلیل، و به علت گسترش عفونت در بدن، در برخی موارد ممکن است فرد جان خود را از دست بدهد.

ذات الریه (پنومونی) عفونت یا التهاب شدید ریه‌ها است. در این بیماری، کیسه‌های هوایی ریه‌ها پر از عفونت و مایعات می‌شود و اکسیژن به خون به خوبی نمی‌رسد.

اگر میزان اکسیژن خون شما کاهش یابد، سلول‌های بدن شما نمی‌توانند به درستی فعالیت کنند. به همین دلیل و بخاطر گسترش عفونت در قفسه سینه، امکان دارد جان فرد در خطر باشد.

تا سال 1936، ذات الریه اولین علت مرگ در ایالات متحده شناخته می‌شد. اما با پیشرفت درمان‌ها و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، کنترل این بیماری بهتر شد. در سال 2000، ذات الریه به همراه آنفولانزا به عنوان هفتمین علت مرگ شناخته شد.

ذات الریه به دو صورت می‌تواند روی ریه‌های شما تأثیر بگذارد: یکی ذات الریه لوبی (که یک یا چند بخش بزرگ از ریه‌ها را درگیر می‌کند) و دیگری ذات الریه برونشی (که کل ریه را به صورت نواحی کوچک درگیر می‌کند).

علل بیماری پنومونی

ذات الریه یک بیماری واحد نیست و می‌تواند بیش از 30 علت مختلف داشته باشد. پنج تا از شایع‌ترین علل آن عبارتند از: عوامل باکتریایی، عوامل ویروسی، مایکوپلاسمائی، دیگر عوامل عفونی مانند قارچ‌ها و مواد شیمیایی.

ذات الریه باکتریائی

این نوع ذات الریه می‌تواند هر فردی را در هر سنی مبتلا کند. افرادی که الکلی هستند، افرادی که ناتوانی یا بیماری خاصی دارند، کسانی که عمل جراحی کرده‌اند، یا افرادی که از سیستم ایمنی ضعيفی رنج می‌برند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارند.

باکتری‌های ایجاد کننده ذات الریه ممکن است در حلق بعضی از افراد سالم نیز وجود داشته باشند. زمانی که سیستم دفاعی بدن به هر دلیلی ضعیف شود، این باکتری‌ها ممکن است رشد کرده و به ریه‌ها آسیب بزنند. وقتی مقاومت بدن کم می‌شود، این باکتری‌ها به ریه‌ها رفته و باعث التهاب می‌شوند.

این عفونت ممکن است بخشی از یک لوب یا تمام یک لوب یا حتی هر پنج لوب ریه را پر از مایعات کند. عفونت همچنین می‌تواند از طریق جریان خون به سایر نقاط بدن گسترش یابد.

یک نوع باکتری به نام پنوموکوک شایع‌ترین عامل ذات الریه باکتریایی است و این نوع ذات الریه واکسنی نیز دارد.

علائم ذات الریه باکتریائی:

شروع عفونت ذات الریه باکتریایی می‌تواند آرام یا ناگهانی باشد. در موارد شدید، فرد ممکن است تب و لرز، درد شدید قفسه سینه و سرفه‌هایی با خلط به رنگ قرمز یا سبز را تجربه کند.

دمای بدن ممکن است به 105 درجه فارنهایت برسد و فرد به شدت عرق کند. تعداد تنفس و ضربان قلب نیز افزایش یافته و به دلیل کمبود اکسیژن، لب‌ها و ناخن‌ها ممکن است به رنگ آبی درآید. سطح هوشیاری فرد ممکن است کاهش یابد و فرد احساس گیجی کند.

ذات الریه ویروسی

حدود نیمی از موارد ذات الریه به دلیل عوامل ویروسی است. به تعداد ویروس‌هایی که می‌توانند عفونت‌های تنفسی ایجاد کنند، روز به روز افزوده می‌شود. بسیاری از این ویروس‌ها معمولاً بر دستگاه تنفسی فوقانی تأثیر می‌گذارند، اما برخی از آن‌ها، به ویژه در کودکان، می‌توانند منجر به ذات الریه شوند. بیشتر این موارد جدی نیستند و به سرعت بهبود می‌یابند.

عفونت با ویروس آنفولانزا می‌تواند شدید باشد و در بعضی موارد حتی به مرگ منجر شود. این ویروس به ریه‌ها حمله کرده و در آنجا تکثیر می‌شود، ولی معمولاً علائم آن خیلی خفیف هستند. این ویروس معمولاً افرادی را مبتلا می‌کند که می‌توانند به بیماری‌های ریوی یا قلبی دچار باشند یا در حال بارداری باشند.

“`html
علائم ذات الریه ویروسی:

علائم اولیه ذات الریه ویروسی شبیه به علایم آنفولانزا بوده و شامل : تب، سرفه‌های خشک، سردرد، درد عضلانی و ضعف می‌باشد. ممکن است تب بالا ایجاد شده و یا حتی لب‌ها رنگ آبی به خود بگیرند.

در موارد بسیار شدید، فرد به راحتی نمی‌تواند نفس بکشد و به هوای بیشتری نیاز دارد. ذات الریه ویروسی گاهی ممکن است با وجود باکتری‌ها همراه باشد و علائم او را مشابه ذات الریه باکتریایی نشان دهد.

ذات الریه مایکوپلاسمایی

به دلیل علائم و یافته‌های بالینی متفاوت و به خاطر روند بیماری که با ذات الریه پنوموکوکی متفاوت است، در ابتدا تصور می‌شد که این بیماری به دلیل ویروس‌های ناشناخته ایجاد می‌شود و به آن ?ذات الریه غیر عادی اولیه – می‌گفتند.

در دوران جنگ جهانی دوم، عامل این بیماری شناسایی شد. مایکوپلاسماها کوچک‌ترین موجودات زنده هستند که می‌توانند به تنهایی زندگی کنند و به دلیل ویژگی‌هایشان، نه در گروه باکتری‌ها و نه در گروه ویروس‌ها قرار می‌گیرند، هرچند که برخی از خصوصیاتشان مشابه هر دو است. این نوع ذات الریه می‌تواند از خفیف تا بسیار شدید تقسیم بندی شود.

این عامل بر تمام گروه‌های سنی تأثیر می‌گذارد، اما بیشتر افراد مسن، کودکان و نوجوانان را مبتلا می‌کند. میزان مرگ و میر حتی در موارد درمان نشده بسیار پایین است.

علائم ذات الریه مایکوپلاسمایی :

رایج‌ترین علامت این بیماری سرفه‌هایی است که به تدریج شدیدتر می‌شود. اما به ندرت با تولید خلط سفید مشاهده می‌شود. تب و لرز به ندرت اتفاق می‌افتد و در بعضی موارد ممکن است تهوع و استفراغ نیز وجود داشته باشد. ممکن است فرد دچار ضعف زیادی شود که مدت زیادی ادامه داشته باشد.

سایر انواع پنومونی

ذات الریه ناشی از پنوموسیستیس کارینی توسط موجودی ایجاد می‌شود که به نظر می‌رسد نوعی قارچ باشد. این بیماری اولین علامت در بسیاری از افراد مبتلا به ایدز است.

این بیماری در بسیاری از موارد به خوبی قابل درمان است. ممکن است در عرض چند ماه عود کند، اما درمان می‌تواند از عود کردن یا به تأخیر انداختن آن جلوگیری کند.

سایر انواع ذات الریه به ندرت خطرناک هستند. برخی از انواع ذات الریه از طریق استنشاق، غذا، مایعات، گازها، گرد و غبار و توسط قارچ‌ها به وجود می‌آیند. وجود اجسام خارجی در راه‌های تنفسی یا انسداد برونش‌ها به خاطر برخی سرطان‌ها ممکن است احتمال ابتلا به ذات الریه را افزایش دهد، هرچند این موارد معمولاً به ذات الریه منجر نمی‌شوند.

برخی موجودات مانند ایکتزیاها که به بیماری‌هایی همچون تیفوس منجر می‌شوند نیز ممکن است باعث بروز عفونت‌های ریوی گردند. ذات الریه ناشی از سل یک نوع خطرناک از عفونت ریوی است که نیاز به درمان سریع دارد.

درمان بیماری پنومونی

اگر فردی به ذات الریه مبتلا شود، شانس بهبودی او تحت تأثیر شرایط خاصی قرار دارد. اگر فرد جوان باشد، بیماری‌اش زود مشخص شده باشد، سیستم دفاعی بدنش به خوبی عمل کند و عفونت هنوز گسترش نیافته باشد و همچنین هیچ بیماری دیگری نداشته باشد، شانس بهبودی او بیشتر است.

در افراد جوان و سالم، درمان زودهنگام با آنتی‌بیوتیک‌ها، می‌تواند ذات الریه باکتریایی را درمان کند، روند بهبود ذات الریه مایکوپلاسمایی را تسریع بخشد و در برخی موارد ذات الریه دیکتزیایی نیز کمک‌کننده باشد.

هنوز درمان قطعی برای ذات الریه ویروسی پیدا نشده است، اگرچه در برخی موارد می‌توان از داروهای ضد ویروسی استفاده کرد. همچنین بسیاری از بیماران می‌توانند در خانه درمان شوند.

دارویی که برای درمان ذات الریه انتخاب می‌شود بر اساس نظریه پزشک و میکروارگانیسم‌های عامل بیماری تعیین می‌گردد. همچنین بعد از اینکه دمای بدن بیمار به حالت طبیعی برگشت، باید داروها طبق توصیه‌های پزشک ادامه یابند، زیرا امکان عود مجدد بیماری وجود دارد. گاهی ممکن است عود مجدد بسیار شدیدتر از بیماری اولیه باشد.

کنار درمان‌های آنتی‌بیوتیکی، بیماران نیاز به درمان‌های حمایتی نیز دارند. در بعضی موارد، برای افزایش اکسیژن خون، باید به بیمار اکسیژن داده شود و همچنین لازم است فرد یک رژیم غذایی مناسب را رعایت کند. در برخی موارد، ممکن است به بیمار داروهایی برای کاهش درد قفسه سینه و تسکین سرفه داده شود.

“`

این بیماری می‌تواند به آرامش بیماران کمک کند.

افراد جوان با بدن قوی معمولاً بعد از یک هفته بهبود می‌یابند و به زندگی عادی خود برمی‌گردند. اما افراد میانسال ممکن است هفته‌ها طول بکشد تا انرژی و احساس طبیعی خود را دوباره به دست آورند. کسانی که به ذات الریه مایکوپلاسمایی مبتلا شده‌اند، ممکن است مدت‌ها بعد از بهبودی احساس ضعف و خستگی کنند.

به طور کلی، نباید افراد را از برگشتن به کار یا انجام کارهای روزمره‌شان بازداشت، اما باید به آنها یادآوری کرد که ممکن است در حین کار کردن با مشکلاتی مواجه شوند. استراحت کافی برای بازگشت به توان کامل و جلوگیری از عود بیماری بسیار مهم است.

پیشگیری از ذات الریه ممکن است. از آنجا که ذات الریه ممکن است به دنبال بیمار شدن با آنفلوآنزا ایجاد شود، جلوگیری از ابتلا به آنفلوآنزا می‌تواند راهی مناسب برای جلوگیری از ذات الریه باشد.

امروزه واکسن‌هایی وجود دارند که می‌توانند در برابر پنوموکوک که باعث ذات الریه باکتریایی می‌شود، محافظت کنند. پزشک شما می‌تواند تصمیم بگیرد که آیا شما یا یکی از اعضای خانواده شما به این واکسن نیاز دارید یا خیر. معمولاً این واکسن تنها برای افرادی که خطر ابتلا به این بیماری در آنها بالاست، تجویز می‌شود.

افراد با بالاترین خطر ابتلا به ذات الریه پنومونی:

1. کسانی که بیماری‌های مزمنی مانند بیماری‌های ریوی، قلبی، کلیوی، کم خونی داسی شکل یا دیابت دارند.
2. افرادی که از بیماری‌های شدید بهبود یافته‌اند.
3. افرادی که در مراکز نگهداری ویژه زندگی می‌کنند.
4. افراد بالای 65 سال.

اگر شما در گروه پرخطر قرار دارید، حتماً در مورد واکسیناسیون از پزشک خود سؤال کنید. این واکسن یک بار تزریق می‌شود و در مورد نیاز به تزریق مجدد نیز از پزشک خود بپرسید. به زنان باردار و کودکان زیر 2 سال این واکسن توصیه نمی‌شود.

از آنجایی که ذات الریه معمولاً پس از عفونت‌های تنفسی معمولی ایجاد می‌شود، مهم‌ترین نکته این است که اگر علائم تنفسی شما تشدید شد یا بیش از چند روز ادامه پیدا کرد، حتماً آنها را جدی بگیرید.

داشتن عادات بهداشتی مناسب، غذای خوب، بهداشت فردی سالم، استراحت کافی و ورزش منظم می‌تواند قدرت بدن شما را در برابر اکثر بیماری‌های تنفسی افزایش دهد و همچنین به بهبود سریع‌تر شما کمک کند.

اگر علائم ذات الریه را داشتید:

سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید. با وجود اینکه آنتی‌بیوتیک‌های مختلف وجود دارد، تشخیص زودهنگام و درمان به موقع بسیار مهم است. حتماً به توصیه‌های پزشک خود عمل کنید. در موارد بسیار شدید ممکن است پزشک پیشنهاد کند که درمان در بیمارستان انجام شود، یا ممکن است درمان در منزل هم امکان‌پذیر باشد.

داروهایی را که پزشک شما تجویز کرده است تا زمانی که او توصیه می‌کند، مصرف کنید. این کار به جلوگیری از عود مجدد ذات الریه کمک خواهد کرد.

به خاطر داشته باشید که اگرچه این بیماری قابل درمان است، اما می‌تواند بسیار خطرناک باشد. در صورت ابتلا، از شروع درمان به تأخیر نیندازید و بلافاصله آن را آغاز کنید.

همچنین بخوانید: