تداخلات دارویی چیست؟
تداخلات دارویی به مشکلاتی اشاره دارد که وقتی دو یا چند دارو همزمان مصرف می‌شوند، به وجود می‌آید. این مشکلات می‌توانند بین داروهای مختلف، داروهایی که پزشک تجویز کرده، داروهای بدون نسخه، داروهای گیاهی، مکمل‌ها و حتی ویتامین‌ها و غذاها اتفاق بیفتند.
به این معنا که داروهایی که برای درمان بیماری‌ها ساخته شده‌اند، اگر بدون مشورت با پزشک ترکیب شوند، ممکن است تبدیل به ترکیبی خطرناک و حتی کشنده شوند.
چرا تداخلات دارویی رخ می‌دهد؟
تداخلات دارویی معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که فرد دارویی بدون نسخه را در کنار داروی تجویزی پزشک مصرف کند، یا وقتی که پزشک دارویی جدید تجویز می‌کند بدون اینکه از داروهای فعلی بیمار خبر داشته باشد. این مشکل می‌تواند در شرایط اضطراری پیش بیاید یا وقتی فرد تحت درمان دکتر دیگری قرار گیرد.
بسیاری از افراد، به‌خصوص سالمندان، به دلیل بیماری‌های مختلف به چندین پزشک مراجعه کرده و داروهای زیادی مصرف می‌کنند. اگر آنها حین مصرف داروهای تجویزی با پزشک مشورت نکنند و در مصرف آنها دقت نکنند، ممکن است جانشان به خطر بیفتد. زیرا تداخلات دارویی می‌توانند عواقب خطرناکی به همراه داشته باشند.
تداخلات دارویی خطرناک
یک دارو می‌تواند اثر داروی دیگر را کاهش دهد. برای نمونه، قرص‌های جلوگیری از بارداری می‌توانند تأثیر بعضی آنتی‌بیوتیک‌ها را کم کنند. همچنین، برخی مواد مثل آهن و کلسیم در غذاها و مکمل‌ها می‌توانند با آنتی‌بیوتیک‌ها تداخل کرده و مانع از جذب آنها شوند. به‌عنوان مثال، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها همراه با شیر ممکن است مشکل‌ساز باشد.
گاهی اوقات، عوارض ناشی از تداخل دارویی می‌تواند شدید باشد. مثلاً اگر کسی داروهای ضد انعقاد مصرف کند و به‌طور خودسرانه دارویی گیاهی مصرف کند که اثر انعقادی را تقویت کند، ممکن است دچار خونریزی داخلی شود.
همچنین، افرادی که الکل مصرف می‌کنند باید در مورد تداخل آن با داروها احتیاط کنند. این نکته بسیار مهم است و هر چه فرد داروهای بیشتری مصرف کند، خطر تداخلات افزایش خواهد یافت.
تداخلات دارویی مفید
برخی تداخلات دارویی می‌توانند مفید باشند. در واقع، برخی داروها می‌توانند اثر داروی دیگری را تقویت کرده یا عوارض آن را کاهش دهند. گاهی اوقات برای کاهش عارضه‌های یک گروه از داروهای ضد درد، آنها را با دارویی ضد تهوع ترکیب می‌کنند، البته در برخی موارد، یک دارو می‌تواند اثر داروی دیگر را کاهش دهد.
تداخلات دارویی کشنده
تداخلات دارویی یکی از دلایل اصلی خطاهای پزشکی هستند. شدت این تداخلات می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و در بعضی موارد حتی می‌تواند تهدیدی برای زندگی باشد. برخی تداخلات می‌توانند خطر عوارض دارویی را افزایش دهند یا اثرگذاری یک دارو را تغییر دهند و در مواردی ممکن است موجب مرگ شوند.
توجه به تداخلات دارویی در زمان تجویز و بررسی داروهای بیمار، می‌تواند در حفظ سلامت ایشان تأثیر زیادی داشته باشد و از بروز خطاهای پزشکی جلوگیری کند. اهمیت این تداخلات از آنجا ناشی می‌شود که معمولاً دو داروی تداخل‌کننده، توسط یک پزشک تجویز نمی‌شوند و در زمان تجویز، نیاز به بررسی کامل داروهای فعلی بیمار وجود دارد.
بسیاری از مواقع بیمارانی که دارو می‌گیرند، بدون مشورت با پزشک یا داروساز دارویی را از داروخانه تهیه می‌کنند. این مسئله ممکن است شامل مواردی مانند داروهای ضد سرفه، مسکن‌ها یا داروهای جلوگیری از بارداری باشد. در این حالت، افراد اطلاعات کافی درباره تداخل دارویی ندارند و ممکن است مشکلات جدی برای خود ایجاد کنند.
4 نوع تداخلات دارویی خطرناک
ترکیب داروهای ضدافسردگی و مسکن‌ها
برخی داروهای ضدافسردگی مقدار ماده‌ای به نام سروتونین را در مغز افزایش می‌دهند. برخی مسکن‌ها نیز چنین تاثیری دارند. این وضعیت می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند اضطراب، بالا رفتن دمای بدن و افزایش ضربان قلب شود.
ترکیب مسکن‌ها و داروهای ضداضطراب
هر دو این نوع داروها می‌توانند باعث آرامش شوند، اما ممکن است تنفس و ضربان قلب را به شدت پایین بیاورند و مصرف همزمان آنها خطرناک باشد.
ترکیب داروهای کاهنده کلسترول با داروهای ضدقارچ
افرادی که دچار عفونت‌های قارچی هستند معمولا داروی «فلوکونازول» مصرف می‌کنند. داروهای کاهنده کلسترول نیز معمولاً با عوارضی مانند ضعف عضلانی یا آسیب به کلیه در صورت مصرف همزمان با داروهای ضدقارچ همراه هستند.
ترکیب سه‌گانه مسکن‌ها، داروهای ضداضطراب و داروهای شل‌کننده عضلات
پزشکان می‌دانند که این ترکیب می‌تواند کشنده باشد. اما برخی از بیماران ممکن است ندانسته و به دلیل تجویز همزمان این داروها از پزشکان مختلف، همگی را مصرف کنند و این کار می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی ایجاد کند.
بنابراین، بسیار مهم است که بیماران از طریق داروخانه‌ها و کلینیک‌ها در مورد خطرات تداخل دارویی اطلاعات کافی دریافت کنند تا از مشکلات ناخواسته و عوارض جدی ناشی از استفاده همزمان داروها جلوگیری شود. هدف داروها باید کمک به بهبودی ما باشد و نه آسیب به سلامتی‌مان!
مراقب تداخلات دارویی باشید!
بیشتر بخوانید:
جمع‌آوری شده از بخش سلامت
مجله رضیم