تست آلرژی یا حساسیت غذایی چیست و چگونه انجام می شود؟ (2 نکته مهم)

بهترین آزمایش حساسیت غذایی چیست؟

به گزارش رضیم: گاهی اوقات برخی غذاها باعث ناراحتی در ما می‌شوند. این ناراحتی ها به سلامتی غذا مرتبط نیستند. این غذاها می‌توانند علائم متفاوتی مانند سردرد، مشکلات گوارشی، درد مفاصل یا مشکلات پوستی به وجود بیاورند.

یافتن اینکه کدام غذاها مشکل‌ساز هستند، کار دشواری است. زیرا واکنش‌های ناشی از حساسیت غذایی ممکن است تا چند ساعت یا حتی بیشتر بعد از مصرف غذا، خود را نشان دهند. برخی پزشکان برای شناسایی بهتر غذاهای مشکل‌زا، آزمایش حساسیت غذایی را توصیه می‌کنند.

حساسیت‌های غذایی

برای اشاره به واکنش‌های نامطلوب به غذاها، سه اصطلاح به کار می‌رود: آلرژی غذایی، حساسیت غذایی، عدم تحمل غذایی. البته همه افراد ممکن است تعاریف یکسانی از این واژه‌ها نداشته باشند.

عنوان آلرژی غذایی معمولاً برای واکنش‌های شدید استفاده می‌شود که می‌تواند زندگی افراد را تهدید کند. این واکنش‌ها از طریق آنتی بادی‌های ایمونوگلوبین E (IgE) در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شوند. این نوع واکنش‌ها به عنوان آلرژی غذایی واقعی شناخته می‌شوند. در مقابل، حساسیت‌ها و عدم تحمل غذایی معمولاً خطرناک نیستند و بیشتر باعث ناراحتی می‌شوند.

در اینجا به صورت سریع، آلرژی، حساسیت و عدم تحمل غذایی را مقایسه می‌کنیم.

حذف از رژیم غذایی و آزمایش چالشی

استاندارد
“`

برای شناسایی حساسیت‌های غذایی، بهترین روش این است که بعضی غذاها را از رژیم غذایی حذف کنید و پس از مدتی، دوباره آن‌ها را یکی یکی امتحان کنید. به این ترتیب می‌توانید بفهمید که آیا واکنشی به غذاها دارید یا نه، بدون اینکه از غذای در حال آزمایش باخبر باشید.

اگر رژیم حذف غذاها را بعد از امتحان نکردن دنبال نکنید، ممکن است علائم حساسیت شما دیدن نشود یا خیلی سخت شناسایی شود.

وقتی که از خوردن غذایی که مشکل‌ساز است، پرهیز می‌کنید، علائم شما برای مدتی قطع می‌شود. برای اینکه به‌خودی‌خود بفهمید چه غذایی مشکل‌ساز است، باید رژیم حذفی را برای دو هفته ادامه دهید تا علائم به طور کامل برطرف شود. پس از آن، می‌توانید تست غذاهای مشکل‌ساز را شروع کنید.

دنبال کردن رژیم حذفی نیازمند تعهد و دقت است. باید تمام جزئیات درباره غذاهایی که می‌خورید را ثبت کنید و این کار ممکن است دشوار باشد.

غذاهایی که باید حذف شوند ممکن است بین افراد متفاوت باشد. بعضی از متخصصان ترجیح می‌دهند غذاهای مشکل‌ساز مثل لبنیات و گندم را حذف کنند. دیگران ممکن است چند غذای دیگر را به مدت کوتاه از رژیم غذایی حذف کنند، مثلاً برای دو هفته و سپس دوباره آن‌ها را امتحان کنند.

برای اینکه بهتر بتوانید غذاهای مشکل‌ساز را شناسایی کنید، بعضی از متخصصان پیشنهاد می‌دهند که قبل از این رژیم، آزمایش حساسیت غذایی انجام دهید.

روش استاندارد برای شناسایی حساسیت‌های غذایی، استفاده از رژیم حذفی و سپس چالش غذایی است. به این صورت که بعد از مدت زمان پرهیز، غذاهایی که ممکن است حساسیت ایجاد کنند، یکی یکی امتحان می‌شوند. برخی متخصصان پیشنهاد می‌دهند که قبل از این رژیم، آزمایش‌های حساسیت غذایی انجام شود.

آزمایش حساسیت غذایی مبتنی بر سلول

آزمایش‌های مبتنی بر سلول برای شناسایی حساسیت‌های غذایی از دهه 1950 آغاز شده‌اند و کارکرد به نسبت ساده‌ای داشته‌اند. اما به دلیل دقت کم، چندین کشور در سال 1985 استفاده از آن‌ها را ممنوع کردند.

از آن زمان، متخصصان سیستم ایمنی روش‌های آزمایش را بهبود بخشیده و خودکار کرده‌اند. دو نوع آزمایش خون مبتنی بر سلول که در حال حاضر وجود دارند شامل MRT و ALCAT هستند. هرچند برخی متخصصان این آزمایشات را مفید می‌دانند، اما مطالعات درباره آن‌ها محدود است.

آزمایش آزادسازی میانجی (MRT)

این آزمون به نمونه خون نیاز دارد که معمولاً از رگ دست گرفته می‌شود. برای این آزمایش یک کیت مخصوص استفاده می‌شود.

در آزمایش MRT، اگر تعداد گلبول‌های سفید خون در برابر آنتی‌ژن غذایی خاصی کاهش یابد، نسبت گلبول‌های سفید و مایع (پلاسما) تغییر می‌کند. با اندازه‌گیری این تغییرات، میزان واکنش شما به آن غذا مشخص می‌شود.

رژیم غذایی که بر اساس نتایج MRT تنظیم می‌شود، به نام LEAP (عملکرد سبک زندگی و خوردن) شناخته می‌شود و توسط متخصصان بهداشتی طراحی می‌گردد. این رژیم در طول آزمایش توسعه یافته و سپس تفسیر می‌شود.

یک مطالعه محدود که در یک کنفرانس مربوط به مطالعات گوارشی منتشر شده است، نشان می‌دهد که افرادی که به سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) مبتلا هستند و رژیم حذفی بر مبنای نتایج MRT را برای حداقل یک ماه دنبال می‌کنند، مشکلات روده‌ای‌شان از جمله اسهال حدود 67 درصد بهبود می‌یابد.

اما این مطالعه فاقد گروه کنترل است و به طور کامل منتشر نشده است. همچنین در دیتابیس پزشکی بزرگ به نام pubmed، هیچ مطالعه‌ای در خصوص تست MRT وجود ندارد.

آزمایش آنتی‌اجن‌های لکوسیت آنتی‌بدی (ALCAT)

آزمایش ALCAT، در واقع یک نسخه اولیه‌تر از آزمایش MRT است و هنوز هم بسیاری از متخصصان و آزمایشگاه‌ها آن را توصیه می‌کنند.

برای فهمیدن اینکه چه غذاهایی باعث واکنش می‌شوند، تنها تغییر در میزان گلبول‌های سفید خون هنگام مواجهه با آنتی‌ژن اندازه‌گیری می‌شود و به همین دلیل دقت این آزمایش نسبت به MRT کمتر است.

زمانی که افراد مبتلا به IBS رژیم مبتنی بر نتایج ALCAT را برای 4 هفته دنبال می‌کنند، علائم IBS آن‌ها دو برابر کاهش می‌یابد. درد شکم و نفخ در مقایسه با گروه دیگر کمتر می‌شود. اما افرادی که این رژیم را دنبال می‌کنند درمان IBS را برای…

رتقای کیفیت زندگی برای برخی از افراد ممکن است در زمان انجام آزمایش‌ها کافی نباشد.

آزمایشات مبتنی بر آنتی‌بادها

آزمایش‌های حساسیت غذایی بر اساس آنتی‌بادها، میزان آنتی‌بادهای ایمونوگلوبین G (IGG) در بدن را اندازه‌گیری می‌کنند. این آزمایش‌ها تحت برندهای مختلف در دسترس هستند.

این نوع آزمایش‌ها تحقیقات بیشتری نسبت به سایر آزمایش‌های حساسیت منتشر کرده‌اند، اما هنوز محدودیت‌هایی دارند. بر اساس این مطالعات، نتایج آزمایشات IGG برای بهبود علائم در افراد مبتلا به IBS و میگرن مؤثر است.

با این حال، بسیاری از دانشمندان به اشخاص توصیه می‌کنند که از آزمایشات IGG برای شناسایی حساسیت غذایی استفاده نکنند. به نظر آن‌ها، آنتی‌بادهای IGG نمی‌توانند به خوبی واکنش بدن نسبت به غذاها را نشان دهند و ممکن است در مواردی از ظهور واکنش‌های آلرژیک جلوگیری کنند.

برخی کارشناسان دیگر معتقدند که بالا بودن آنتی‌بادهای IGG در برابر برخی غذاها نادر است. نگرانی دیگری این است که آزمایشگاه‌هایی که تست‌های IGG انجام می‌دهند، روش‌های خاص خود را دارند و بسیاری از آن‌ها نتایج قابل تکرار ندارند. این به این معنی است که ممکن است در صورت آزمایش مجدد از همان نمونه، نتایج متفاوتی به دست آید.

اگر دو بار از نمونه‌های خون آزمایش انجام شود، فقط آزمایش IGG توصیه می‌شود. این موضوع به کاهش خطا در نتایج کمک می‌کند.

تست لکه خون یکی از انواع تست‌های سنتی IGG است که در آن، یک متخصص خون از رگ فرد می‌گیرد. نمونه‌ی خونی کوچک بر روی کاغذ تست قرار می‌گیرد. مشخص نیست که چقدر می‌توان به این روش اطمینان کرد؟

سایر آزمایش‌های حساسیت غذایی

آزمایشات دیگری نیز برای شناسایی حساسیت غذایی وجود دارند که توسط پزشکان مختلفی مانند چیروپات، ناتروپات و پزشکان محیطی انجام می‌شود. برخی از گزینه‌های رایج شامل تست پاسخ عضله، تست‌های تحریک و نظارت پوستی الکتریکی هستند.

آزمایش پاسخ عضله

این آزمایش به عنوان کینزولوژی کاربردی نیز شناخته می‌شود. در این روش یک ویال با آنتی‌ژن در یک دست قرار می‌گیرد و دست دیگر به طور افقی بالا نگه‌داشته می‌شود. سپس، متخصص سعی می‌کند دست باز شده را فشار دهد. اگر فشار به راحتی انجام نشود، نشان‌دهنده این است که ضعف عضلانی وجود دارد و فرد نسبت به غذایی که تست شده حساس است.
بر اساس مقالات نوشته شده، تشخیص حساسیت غذایی با این روش مزیتی نسبت به تشخیص تصادفی ندارد و تأثیر مهارت پزشک بر دقت این تست مشخص نیست.

آزمایش تحریک و خنثی‌سازی

در این آزمایش، عصاره‌هایی از غذاهایی که ممکن است واکنش نشان دهند زیر پوست بیمار، معمولاً در بالای بازو، تزریق می‌شود. پس از ۱۰ دقیقه بررسی می‌شود که آیا التهاب یا کهیری ایجاد شده است یا خیر. وجود این علائم نشان از واکنش به غذا دارد.
پس از تشکیل کهیر، دوز ضعیف‌تری از همان غذا تزریق می‌شود تا واکنش خنثی گردد. بعد از ۱۰ دقیقه دوباره وضعیت بررسی می‌شود. اگر هیچ واکنش پوستی مشاهده نشود، دوز مصرفی به عنوان دوز خنثی شناخته می‌شود.
ممکن است چندین دوز خنثی برای رسیدن به ناحیه خنثی لازم باشد و به فرد آموزش داده می‌شود که چگونه دوزهای جدید را برای خنثی‌سازی حساسیت استفاده کند.

زمانی که افراد آزمایش‌های تزریق تحریک پوستی را برای ۵ غذای چالش‌برانگیز انجام می‌دهند، در ۷۸ درصد مواقع نتایج آن‌ها سازگار است. با توجه به تعداد تزریقات انجام شده در آزمایش، این فرایند ممکن است به آرامی انجام شود و به احتمال زیاد دردناکی وجود دارد. از جمله آزمایش‌های حساسیت غذایی می‌توان به پاسخ عضله، تست‌های تحریک و نظارت پوستی الکتریکی اشاره کرد.

نظارت پوستی الکتریکی

این آزمایش، تغییرات فعالیت الکتریکی پوست در نقاط خاص را نشان می‌دهد. این نقاط، نمایانگر آنتی‌ژن‌های مختلف غذایی هستند.
برای انجام این آزمایش، یک لوله برنجی (الکترود) بر روی یکی از دست‌های شما قرار می‌گیرد که به یک رایانه متصل است. این رایانه، فرکانس‌های دیجیتالی مربوط به غذاهای مختلف را دارد. متخصص با استفاده از یک پروب، نقطه معین بر روی دست شما را اندازه‌گیری می‌کند.
بر اساس مقاومت الکتریکی پوست، هر گاه یک غذا یک چالش دیجیتالی ایجاد کند، عددی که نشان‌دهنده واکنش به آن ماده غذایی است، ثبت خواهد شد. هیچ مطالعه‌ای که به کاربرد این روش برای تشخیص حساسیت‌های غذایی پرداخته باشد، منتشر نشده است.

نکات احتیاطی و مشکلات

آزمایشات حساسیت غذایی دارای نکات خاصی هستند. نکته اساسی این است که این آزمایشات به منظور تشخیص آلرژی‌های واقعی طراحی نشده‌اند. اگر آلرژی اثبات‌شده‌ای به غذایی مانند بادام دارید، باید از این غذاها، حتی با توجه به نتایج آزمایش، خودداری کنید.

اگر قصد دارید از این آزمایش‌ها برای تشخیص حساسیت غذایی بهره‌برید، باید بدانید که این آزمایشات تأیید نشده‌اند. به همین دلیل، شرکت‌های بیمه معمولاً پوشش مناسبی ارائه نمی‌دهند. بسیاری از این آزمایشات می‌توانند هزینه بالایی، حدود چند صد دلار، داشته باشند. همچنین، برای تأیید دقت، نتایج هر آزمایش باید با شرایط واقعی بعد از مصرف غذا مقایسه شوند (تأیید دوگانه).

یکی از دلایل اصلی تفاوت در نتایج، این است که اکثر آزمایشگاه‌ها از مواد خام استفاده می‌کنند. پس از پخت یا فرآوری غذا، آنتی‌ژن‌های جدیدی تولید می‌شوند و آنتی‌ژن‌های قبلی از بین می‌روند.

سالم بودن نمونه‌های استخراج شده از آزمایشگاه‌ها نیز ممکن است دچار تغییر شود و همین امر می‌تواند منجر به نادرستی نتایج گردد. همان طور که ذکر شد، حساسیت به غذاها پس از مصرف تغییر می‌کند و آزمایشاتی که ۶ ماه یا یک سال قبل انجام شده‌اند، وضعیت فعلی فرد را نمی‌توانند نشان دهند.

استفاده از نتایج قدیمی و نادرست آزمایشات حساسیت می‌تواند منجر به محدودیت‌های غذایی نامناسب، کمبودهای تغذیه‌ای و کاهش کیفیت زندگی شود.

در نهایت، دانشمندان و متخصصان بهداشت باید اطلاعات بیشتری درباره حساسیت‌های غذایی جمع‌آوری کنند. آزمون‌ها و درمان‌ها به تدریج با تجزیه و تحلیل‌های مداوم به‌روز می‌شوند.

نتیجه‌گیری نهایی

رژیم حذفی، که شامل حذف تدریجی غذاها به مدت معین و سپس یک دوره اجتناب از آن‌ها است، بهترین روش برای شناسایی حساسیت‌های غذایی می‌باشد.

آزمایشات آزمایشگاهی مانند MRT, ALCT و اندازه‌گیری آنتی‌بادی IGG، همه محدودیت‌هایی دارند و دقت آن‌ها در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت است. این آزمایشات می‌توانند در کاهش فرضیات کمک کنند، اما هنوز مشخص نیست که کدام یک از آن‌ها بهتر از دیگری است.

اگر احساس می‌کنید به برخی غذاها واکنش نامناسبی دارید، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید تا به یک متخصص گوارش، آلرژی یا سایر متخصصان ارجاع داده شوید.

همیشه به یاد داشته باشید، اگر نیاز به انجام آزمایش حساسیت غذایی دارید، می‌توانید با استفاده از خدمات درمانکده، بجای رفتن به آزمایشگاه، از سرویس آزمایش در خانه یا محل کار خود بهره‌مند شوید.