جراحی پیوند لثه چیست ؟
پیوند لثه یا بافت نرم یک نوع عمل جراحی دندانپزشکی است که برای حل مشکل پس‌روی لثه انجام میشود.
جراحی پیوند لثه عملی سریع و نسبتاً آسان است. در این عمل، دندانپزشک بخشی از بافت سالم لثه را از سقف دهان برمی‌دارد و برای ترمیم لثه در نقطه مورد نظر استفاده می‌کند.
پس‌روی لثه زمانی رخ می‌دهد که بافت لثه آسیب می‌بیند و قسمتی از ریشه دندان نمایان میشود. این حالت ممکن است باعث حساسیت دندان به غذاهای سرد یا گرم شود. به خاطر اینکه پس‌روی لثه به آرامی پیش می‌رود، خیلی از افراد متوجه آن نمی‌شوند. اگر این مشکل درمان نشود، ممکن است در نهایت دندان خود را از دست بدهید.
برخی از افراد به دلایل زیبایی پیوند لثه را انجام می‌دهند، مانند زیبا‌تر شدن لبخند و دندان‌ها. اما در موارد دیگر، پیوند لثه ممکن است برای محافظت از ریشه دندان نمایان شده یا ترمیم آسیب‌های دیگر انجام شود.
عمل جراحی پیوند لثه چگونه است ؟
پیوند لثه ممکن است به روش‌های مختلف انجام شود که انتخاب آن بستگی به شدت آسیب و نیازهای بیمار دارد.
قبل از تصمیم‌گیری، دندانپزشک انواع مختلف عمل جراحی لثه را به بیمار توضیح می‌دهد تا با همکاری بیمار بهترین روش انتخاب شود.
قبل از شروع پیوند لثه، پریودنتیست از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کند تا ناحیه درمان بی‌حس شود و بیمار دردی حس نکند.
امکان دارد در ابتدا بخشی از بافت لثه قطع شده و کنار زده شود تا دندانپزشک بتواند به ریشه دندان دسترسی پیدا کند و آن را تمیز کند.
روش جراحی پیوند لثه
انواع جراحی پیوند لثه عبارتند از :
1. استفاده از بافت همبند به تنهایی
سقف دهان به طور طبیعی با یک لایه بافت نرم پوشیده شده است. این لایه شامل یک بافت سطحی است که شما میتوانید آن را با زبان خود لمس کنید و زیر آن بافت همبند وجود دارد که بین بافت سطحی و استخوان سقف دهان قرار دارد.
در این روش، پریودنتیست یک بریدگی در قسمت سقف دهان ایجاد می‌کند و بافت نرم زیرین را برمی‌دارد. بنابراین یک زخم خیلی کوچک بر روی لایه سطحی سقف دهان باقی می‌ماند. این روش به نوعی شبیه به باز کردن یک ساندویچ و برداشتن مواد داخلی آن است.
مزیت بزرگ این روش این است که هر چند نیاز به تجدید نظر در…”بخیه زدن در سقف دهان ممکن است انجام شود، اما درد و ناراحتی ناشی از آن خیلی کم است، زیرا زخم ناشی از خارج کردن بافت نرم به طور کامل درمان میشود و در طول دوره بهبودی، زخم باز نخواهد ماند.
2. استفاده از بافت سطحی و بافت همبند
در این روش، لایه نازک سطحی و بافت زیر آن از سقف دهان برداشته می‌شوند. ممکن است بخیه‌هایی در سقف دهان شما زده شود تا دو لبه زخم به هم متصل بمانند.
به هر حال، زخم حاصله قابل مشاهده خواهد بود و معمولاً این روش درد و خونریزی لثه بیشتری نسبت به روش قبلی دارد. بنابراین غالباً دندانپزشکان ترجیح می‌دهند اگر بافت نرم در ناحیه دهنده به اندازه کافی ضخیم باشد، از روش اول (استفاده تنها از بافت همبند) استفاده کنند.
اما اگر بافت نرم سقف دهان ضخامت کافی نداشته باشد، از روش دوم (برداشتن همزمان بافت سطحی و بافت همبند) استفاده خواهد شد.
3. استفاده از ماده زیستی یا بیومتریال (آلودرما)
زمانی که مقدار بافت نرم در ناحیه دهنده خیلی کم باشد، ممکن است دندانپزشک تصمیم بگیرد از ماده زیستی برای عمل استفاده کند. البته، این روش زمانی استفاده میشود که مقدار کافی از بافت نرم در ناحیه پذیرنده (لثه آسیب‌دیده) وجود داشته باشد تا بتواند ماده را نگه دارد.
دلیل انجام جراحی پیوند لثه
مشکلات ناشی از نمایان شدن ریشه دندان
گاه بیمار نمی‌تواند سطح ریشه‌های نمایان دندان را با مسواک تمیز کند؛ دندانپزشک می‌تواند مقدار زیادی پلاک و جرم روی ریشه دندان را شناسایی کند و یا اینکه نشان‌دهنده خرابی و پوسیدگی ریشه دندان باشد.
در این شرایط، جراحی پیوند لثه می‌تواند سطح ریشه دندان را پوشش داده و از آن محافظت کند.
فوق حساسیت
در برخی موارد بیمار به دلیل نمایان شدن ریشه دندان، از حساس شدن بیش از حد دندان خود شکایت دارد. پوشاندن سطح ریشه دندان می‌تواند میزان حساسیت دندانی را کاهش دهد.
زیبایی
بیمار از وضعیت ظاهری دندان‌های خود ناراضی است؛ بنابراین سطح ریشه دندان به منظور بهبود زیبا‌نمایی آن پوشانده میشود.
علاوه بر اینها، در برخی موارد، عمل پیوند بافت نرم قبل از انجام کارهای ترمیمی مانند کار تاج و ایمپلنت دندان انجام میشود تا از دندان‌های پشتیبان محافظت شود. میزان پوششی که از طریق پیوند لثه برای دندان فراهم میشود، به شکل ریشه دندان و نوع عوارض بافت‌های نرم بستگی دارد و می‌تواند به شدت و نوع آسیب‌های وارد شده به استخوان دندان نیز مرتبط باشد.
در برخی موارد از پیش مشخص است که نمی‌توان به وسیله پیوند لثه، تمامی سطوح نمایان شده ریشه را پوشش داد و در موارد دیگر ممکن است به چند عمل جراحی نیاز باشد تا بافت نرم تازه ایجاد شده به سمت تاج دندان هدایت شود.
جراحی لثه با لیزر برای درمان برخی از بیماری‌های لثه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این درمان دارای مزایای متعددی است، از جمله کاهش خونریزی و کوتاه‌تر شدن دوره درمان. در این فرایند، متخصص ترمیم لثه از لیزر با طول موج مشخص برای برداشتن بافت ناسالم استفاده می‌کند.
به این ترتیب، بافت سالم لثه به طور دست نخورده باقی می‌ماند و فقط حداقل بافت از محل برداشته میشود. در صورت نیاز، می‌توان از جراحی لثه با لیزر برای تکمیل درمان چندین بار استفاده کرد.
لبخند لثه‌ای به نوعی از لبخند گفته میشود که بیش از سه یا چهار میلی‌متر از لثه در هنگام لبخند زدن نمایان میشود. عوامل مختلف دندانی و فکی می‌توانند باعث ایجاد لبخند لثه‌نما شوند.
در واقع، برخی از افرادی که از مشکل لبخند لثه‌ای رنج می‌برند، همیشه سعی می‌کنند با دهان بسته بخندند یا حتی هیچ وقت نمی‌خندند. خوشبختانه امروزه روش‌های متعددی برای حل این مشکل رایج وجود دارد.
عمل جراحی پیوند لثه چگونه است؟
در زمان عمل جراحی پیوند لثه، معمولاً یک دندانپزشک متخصص
بیماری‌های لثه (پریودنتیست) می‌تواند باعث شود که مقداری از بافت نرم همبند از سقف دهان برداشته شود و سپس با بخیه به خط لثه در ناحیه آسیب‌دیده وصل گردد.
به این ترتیب، بافت نرم بیشتری در اطراف دندان و نزدیک سطح ریشه آن (که به تحلیل لثه معروف است) رشد می‌کند. بعد از اینکه بافت نرم برای پیوند تهیه شد، زخم ایجاد شده در سقف دهان با بخیه بسته شده و بر روی آن پانسمان میشود تا بهبودی حاصل شود.
پیوند لثه به روش‌های مختلفی ممکن است انجام شود که نوع آن به شدت و وسعت آسیب و نیازهای بیمار بستگی دارد.
قبل از اتخاذ تصمیم، دندانپزشک انواع مختلف عمل جراحی لثه را برای بیمار توضیح می‌دهد تا به همکاری او بهترین روش انتخاب شود.
پیش از شروع پیوند لثه، پریودنتیست از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کند تا ناحیه تحت درمان را بی حس کند و بیمار دردی احساس نکند.
ممکن است ابتدا بخشی از بافت لثه بریده و کنار زده شود تا دندانپزشک به ریشه دندان دسترسی پیدا کرده و آن را تمیز کند.
آماده شدن برای عمل جراحی
بعد از اینکه نوع عمل جراحی مشخص شد، نیازی به کار خاصی نیست. بهتر است از یکی از نزدیکان خود بخواهید که بعد از عمل شما را به خانه ببرد. این به این دلیل است که مسکن‌ها برای تسکین درد و ناراحتی ممکن است دقت و هوشیاری شما را کاهش دهند. بلافاصله پس از اتمام عمل میتوانید به خانه بروید.
عوارض جراحی پیوند لثه
به طور کلی، شانس موفقیت عمل پیوند بافت همبند بالا است. معمولاً بافت لثه به خودی خود بهبود یافته و رشد می‌کند و نیازی به کار خاصی نیست.
1. ورم شدید / شُل شدن بخیه‌ها
پایداری و زنده ماندن بافت پیوندی (که معمولاً از سقف دهان برداشته میشود) کاملاً به خونرسانی و حمایت از استخوان اطراف آن بستگی دارد، زیرا در دندان خود هیچ‌گونه رگ‌های خونی وجود ندارد. همچنین ثبات بافت پیوندی برای تشکیل و توسعه رگ‌های خونی در داخل آن اهمیت دارد.
2. ایجاد دلمه در جای زخم سقف دهان
یک عارضه نسبتاً نادر و طبیعی بعد از جراحی پیوند لثه، دلمه شدن بافت نرم در محل زخم در سقف دهان است. بروز این عارضه به اندازه بافت پیوندی که از آن محل برداشته شده بستگی دارد. روند بهبودی زخم‌ها و همچنین تحمل درد از فردی به فرد دیگر متفاوت است و بنابراین احتمال این عارضه در افراد مختلف نیز متفاوت خواهد بود.
3. عفونت لثه
مانند هر عمل جراحی دیگری، ممکن است عفونت در جراحی پیوند لثه نیز باعث تأخیر در بهبودی زخم‌ها شود. این موضوع به ویژه در مورد زخم‌های دهانی که به طور مداوم در معرض باکتری‌ها هستند، اهمیت دارد.
معمولاً بعد از عمل، یک دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده و آنتی‌باکتریال تجویز میشود تا از بروز عفونت لثه جلوگیری کند و در طی 10 روز اول بعد از عمل، تعداد باکتری‌ها در دهان کاهش یابد.
ناهمواری بافت نرم بعد از بهبودی – اگر بعد از اینکه بافت پیوندی به طور کامل بهبود یافت، ناهمواری و عدم تقارن ظاهری وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به یک عمل ترمیمی دیگر به نام “ژینژیووپلاستی” باشد. این عمل ساده برای نازک کردن بافت‌های نرم و حذف زوائد انجام میشود.
بهبودی بعد از عمل پیوند لثه
- بعد از عمل، از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در نزدیک محل پیوند خودداری کنید.
- با استفاده از دهان‌شویه مخصوص ضدعفونی‌کننده، تجمع باکتری‌ها را کنترل کنید.
- برای کاهش احتمال عفونت، ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز شود.
- از انجام فعالیت‌های ورزشی سنگین خودداری کنید.
- از مصرف غذاهای سفت و چسبنده پرهیز کنید.
- غذاهای نرم و خنکی مانند ماست، پنیر، بستنی و تخم‌مرغ مصرف کنید.
- سیگار نکشید.
شدت درد بعد از عمل جراحی ممکن است بسته به شرایط و نوع عمل متفاوت باشد. برای مثال، اگر از بانک بافت برای پیوند استفاده شود، درد و ناراحتی کمتر خواهد بود. اما اگر بافت از سقف دهان برداشته شود، ممکن است تا چند روز درد داشته باشید.
فرایند بهبود پیوند لثه معمولاً خیلی سریع انجام میشود و بافت‌ها در عرض یکی دو هفته به خوبی جوش می‌خورند، اما در برخی افراد ممکن است این پروسه بیشتر زمان ببرد. برای کنترل درد میتوانید از مسکن‌های بدون نسخه استفاده کنید.
بعد از عمل، ممکن است دندان‌هایتان حساس شوند، به ویژه نسبت به غذاهای سرد یا داغ. در این زمان، استفاده از خمیردندان یا دهان‌شویه مخصوص دندان‌های حساس مفید است.
بیشتر افراد می‌توانند روز بعد از عمل به محل کار برگردند.
برای بررسی بهبود بافت‌ها، لازم است بعد از مدتی به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر بخیه‌ها قابل جذب نباشند، باید برای کشیدن آن‌ها به دندانپزشک مراجعه کنید.
بعد از جراحی لثه، دندان‌ها به خوبی حمایت می‌شوند.
عوارض و خطرات پیوند لثه چیست؟
به طور کلی احتمال بروز عوارض در عمل جراحی پیوند لثه بسیار کم است. با این حال، ممکن است تجربه موارد زیر را داشته باشید:
- خونریزی لثه
- تورم لثه
- احساس لقی موقتی دندان
- حساسیت دندان
- فاصله بین دندان‌ها
- عفونت
گاهی اوقات ممکن است بافت پیوند شده به درستی به محل پیوند متصل نشود. این اتفاق نادر است، اما اگر بیفتد باید عمل جراحی دوباره انجام شود.
برخی افراد از ظاهر دهان خود بعد از جراحی لثه راضی نیستند. در این موارد، پریودنتیست می‌تواند شکل لثه را تغییر دهد.
میزان موفقیت جراحی پیوند لثه
اگر عارضه‌ای که نیاز به انجام پیوند لثه دارد (مانند تحلیل لثه) به درستی تشخیص داده و درمان شود، معمولاً نتایج جراحی پیوند لثه خوب خواهد بود. عوامل مهمی که می‌توانند میزان موفقیت عمل را پیش‌بینی کنند، شامل نوع عارضه‌ای که درمان میشود و فشار وارد بر بافت پیوندی بعد از عمل است.
نوع عارضه لثه در ماندگاری بافت پیوندی اهمیت زیادی دارد. اگر عارضه جزئی باشد و مقداری بافت نرم سالم بین دندان‌ها وجود داشته باشد، احتمال موفقیت عمل بیشتر است، زیرا بافت‌های مجاور می‌توانند جریان خون و مواد غذایی لازم را به بافت پیوندی برسانند. بنابراین، اگر آسیبی که به لثه وارد شده جزئی باشد، امکان پوشاندن کامل سطح ریشه دندان بهتر خواهد بود.
از سوی دیگر، هر چه آسیب به استخوان در فضای بین دندانی بیشتر باشد، شانس موفقیت عمل پیوند برای پوشش کامل ریشه کاهش می‌یابد.
هر عاملی که باعث حرکت بافت پیوندی در حین بهبودش بعد از عمل شود، بر شکل نهایی این بافت تأثیر خواهد گذاشت. به عنوان مثال، اگر لب‌ها را برای دیدن دندان‌های جلو بالا بکشید، بافت نرم پیوندی ممکن است به سمت بالا کشیده شود.
به همین دلیل است که دندانپزشکان بعد از عمل بلافاصله محل پیوند را به بیمار نشان می‌دهند و از او می‌خواهند که تا یک هفته به محل پیوند لثه نگاه نکند. دندانپزشکان می‌دانند که هر بار که بیمار لب‌های خود را بالا می‌آورد تا محل پیوند را ببیند، خطر حرکت کردن بافت وجود دارد.
سوالات کاربران عزیز در مورد جراحی پیوند لثه
سوال: آیا زخم ایجاد شده در ناحیه دهنده در سقف دهان من بسته میشود؟
جواب : بله. سوراخی که در سقف دهان شما ایجاد میشود، بعد از گذشت مدت زمانی بسته خواهد شد. فقط لازم است زمان کافی از آن بگذرد. در طی این مدت به خاطر برخورد زبان و مواد غذایی با زخمی که بر روی بافت همبند در حفره دهانی شما وجود دارد، احساس درد و سوزش دهان خواهید داشت.
با گذشت 14 روز از عمل جراحی، لایه سطحی پوست ناحیه دهنده به تدریج ضخامت بیشتری پیدا می‌کند و تا حد زیادی بهبود می‌یابد. معمولاً برای آنکه فرورفتگی ایجاد شده در بافت نرم دهان به طور کامل پُر شود، به حدود 6 تا 8 هفته زمان نیاز است.
سوال : برای تسکین درد، چه اقدامی می‌توانم انجام دهم؟
جواب : داروهای مسکن که دندانپزشک برای شما تجویز کرده است را طبق دستور پزشک که بر روی بسته آن درج شده است، مصرف کنید. اگر از داروهای بدون نسخه استفاده می‌کنید، دستوراتی که روی برچسب آن نوشته شده است را رعایت کنید. اغلب داروهای مسکن دارای خاصیت ضد التهابی نیز هستند. بنابراین معمولاً این داروها می‌توانند علاوه بر تسکین درد، با کنترل ورم و التهاب در موضع مورد نظر، تأثیر زیادی در روند بهبودی آن داشته باشند.
سوال : چه زمانی می‌توانم مطمئن باشم که پیوند لثه من گرفته است؟
جواب : نتایج عمل پیوند لثه معمولاً 4 تا 6 هفته بعد از انجام عمل مشخص میشود. برای این منظور لازم است تا حدود 8 هفته صبر کنید تا بافت پیوندی به طور کامل جوش بخورد و بتوان تعیین کرد که آیا پیوند گرفته است یا خیر. اگر بافت پیوندی در ابتدا خیلی ضخیم باشد، ممکن است لایه سطحی آن دلمه شده و بیفتد و فقط قسمت‌های عمقی آن باقی بماند. در واقع خارجی‌ترین قسمت بافت پیوندی معمولاً به دلیل آنکه خونرسانی به آن انجام نمی‌شود نمی‌تواند زنده بماند، بلکه بعد از مدتی به حالت نکروزه و سفید رنگ در می‌آید و می‌افتد. اما آن قسمت از بافت پیوندی که باقی می‌ماند و رنگ قرمز دارد، زنده است. رنگ بافت مورد نظر بسته به ضخامت آن ممکن است بین حالت سفید تا صورتی تغییر کند.
دندانپزشک شما باید بعد از عمل به طور مرتب وضعیت بافت پیوندی را بررسی کند تا تشخیص دهد که چه مقدار از پیوند مورد نظر گرفته است. در بعضی از موارد ممکن است لازم باشد که یک عمل جراحی دوم (جراحی فلپ لثه‌ای) هم انجام شود تا بافت زنده‌ای که با موفقیت پیوند خورده است، به طرف سطح ریشه دندان هدایت شود.
بیشتر یخوانید :