جمود مفصل شانه (کپسولیت چسبنده)
عبارت «جمود» در اینجا به معنای دمای پایین یا انجماد نیست، بلکه به عدم انعطاف پذیری حرکتی در تاندون‌ها، بورس، کپسول مفصلی، عضلات، عروق خونی و اعصاب مرتبط با مفصل شانه اشاره دارد. این مشکل در مردان در تمام سنین دیده می‌شود، ولی بیشتر در افرادی که بالای 40 سال سن دارند و در جوانی ورزش‌های قهرمانی انجام می‌دادند، شایع است.
در مراحل اولیه کپسولیت چسبنده
در این مرحله، درد شانه ابتدا خفیف است و سپس به شدت افزایش می‌یابد. این درد می‌تواند خواب و فعالیت‌های روزمره فرد را مختل کند. هنگام حرکت دادن شانه، درد بدتر می‌شود و سفتی مفصل شانه باعث می‌شود تا نتوان به راحتی حرکت کرد. با کم شدن حرکات شانه، این سفتی هم بیشتر می‌شود و ممکن است صدای ساییدگی یا شکستن ایجاد شود.
در مراحل پیشرفته جمود مفصل شانه
در این مرحله، ممکن است فرد درد شدیدی در بازو و گردن داشته باشد و قادر به حرکت دادن شانه نباشد و این درد غیرقابل تحمل خواهد بود.
علل جمود مفصل شانه
جراحات یا التهاب‌های خفیف شانه، مانند بورسیت یا تاندونیت، که با کمتر استفاده کردن از مفصل شانه بدتر می‌شوند. با کاهش استفاده از مفصل شانه در مدت 10 تا 7 روز، چسبندگی‌هایی ایجاد می‌شود که حرکت را محدودتر می‌کند. پس از چند هفته کم حرکتی، این چسبندگی‌ها به حدی می‌رسند که فرد نمی‌تواند مفصل شانه را حرکت دهد.
عوامل تشدید کننده بیماری جمود مفصل شانه
- نادیده گرفتن جراحات خفیف شانه مانند بورسیت یا تاندونیت
- وضعیت نامناسب فعالیت در زمان مبتلا شدن به این بیماری‌ها و انجام نامنظم ورزش‌های قهرمانی
- دیابت
- بیماری عروق محیطی
- کم‌تحرکی
- مشاغل نشسته و کم تحرک
- شرکت در ورزش‌های شدید یا پربرخورد
پیشگیری از جمود مفصل شانه
برای پیشگیری از این مشکل، باید به درمان بورسیت و تاندونیت شانه توجه کرد و نرمش‌های شانه را به طور منظم انجام داد تا از ایجاد چسبندگی جلوگیری شود.
عواقب مورد انتظار جمود مفصل شانه
معمولاً با درمان و توانبخشی، این مشکل بهبود می‌یابد، اما ممکن است این بهبود چندین ماه طول بکشد. در برخی از موارد، این مشکل به طور خودبه‌خود بهبودی پیدا می‌کند.
عوارض احتمالی جمود مفصل شانه
اگر درمان به تأخیر بیفتد، ممکن است فرد دچار درد و ناتوانی دائمی در حرکت دادن شانه شود و حتی پارگی کپسول شانه به دلیل ضعف بافتی و وجود بافت جوشگاهی به وجود آید.
چگونه شانه دچار جمود می‌شود؟
این مشکل معمولاً با یک جراحت (مثل شکستگی) یا التهاب بافت‌های نرم مانند بورسیت یا تاندونیت آغاز می‌شود. التهاب باعث درد می‌شود که با حرکت بدتر می‌شود و همین باعث می‌شود که دامنه حرکت شانه محدود شود.
وقتی شانه به این صورت بی‌حرکت می‌شود، کپسول مفصل ضخیم و منقبض می‌شود و دیگر نمی‌تواند به خوبی کشیده شود. سعی فرد برای جلوگیری از درد ناشی از حرکت، باعث می‌شود که کپسول شانه بیشتر منقبض شود و بازو فضای کمتری برای حرکت پیدا کند.
اگر این مشکلات ادامه پیدا کند، ممکن است در شانه چسبندگی‌های بافت جوشگاهی ایجاد شود. ایجاد جمود مفصل شانه ممکن است بین 2 تا 9 ماه طول بکشد. اگرچه درد ممکن است به تدریج بهبود یابد، اما سفتی مفصل همچنان باقی می‌ماند.
چه کسانی دچار جمود مفصل شانه می‌شوند؟
خطر ابتلا به جمود شانه زمانی بیشتر می‌شود که فرد پس از التهاب تاندون یا آسیب‌های شانه، فیزیوتراپی دریافت نکند و یا بازویش را برای مدت طولانی بدون تحرک نگه دارد. این مشکل در حدود 10 درصد از افرادی که به اختلالات “روتاتور کاف” دچار می‌شوند، مشاهده می‌شود. بی‌حرکتی ناشی از سکته، بیماری قلبی یا جراحی نیز می‌تواند به جمود مفصل شانه منجر شود. سایر بیماری‌ها نیز می‌توانند خطر جمود را افزایش دهند.
شانه را بالا می‌برند، که شامل مشکلاتی مثل اختلالات تیروئید، بیماری پارکینسون و دیابت می‌شود. حدود 10 تا 20 درصد از افرادی که دیابت دارند، دچار جمود مفصل شانه می‌شوند.
تشخیص و درمان جمود مفصل شانه
برای تشخیص این مشکل، ممکن است از روش‌هایی مانند رادیوگرافی و ام. آر. آی برای بررسی شانه استفاده شود. برای درمان، ممکن است نیاز باشد که شانه به طور اجباری حرکت داده شود تا چسبندگی‌ها رفع شود. این درمان معمولا در بیمارستان یا در مراکز جراحی سرپایی و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
برای کاهش درد بیمار، می‌توانید دست خود را به گردن آویزان کنید و از پارچه استفاده کنید. همچنین گرم کردن ناحیه آسیب‌دیده با کمپرس گرم یا بالش گرم می‌تواند به کاهش درد کمک کند. در برخی موارد، استفاده از کمپرس یخ می‌تواند مؤثرتر باشد. در شرایط شدید، ممکن است جراحی برای رفع چسبندگی‌ها یا ترمیم کپسول مفصلی لازم شود.
داروها
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
- تزریق کورتون و مواد بی‌حس کننده به داخل مفصل برای کاهش درد و التهاب
- برای درد خفیف، داروهای بدون نسخه مانند آسپیرین کافی هستند.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
درمان فیزیکی و نرمش‌های غیرفعال شانه: بعد از بهبود علائم، سعی کنید هر چه زودتر فعالیت‌های طبیعی خود را از سر بگیرید.
در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علائم جمود شانه را دارید. بروز درد پایدار در شانه که نشان‌دهنده احتمال بورسیت یا تاندونیت است، نیز باید شما را نگران کند. همچنین اگر علائم جدید و غیرقابل کنترلی دارید، ممکن است داروهای تجویزی عوارض جانبی داشته باشند.