“`html
آشنایی با بیماری حساسیت به باقالی
حساسیت به باقالی یا فاويسم یک بیماری است که به صورت فصلی، ارثی و در ارتباط با تغذیه بروز می‌کند. این بیماری باعث کم‌خونی شدید و واکنش‌های خطرناکی می‌شود که می‌تواند ناشی از خوردن باقالی‌های سبز خام یا فریز شده باشد. حتی بوی گرده گل باقالی که در مزارع وجود دارد یا تماس با پوست این گیاه، نیز می‌تواند باعث بروز این حساسیت در برخی افراد شود. همچنین بعضی داروها و مواد شیمیایی اکسیدکننده در افرادی که مستعد این بیماری هستند، می‌توانند مشکل‌ساز شوند.
این بیماری معمولاً در افرادی که آنزیم گلوکز-۶-فسفات دهیدروژناز ندارند، رخ می‌دهد. علاوه بر باقالی، مصرف داروهایی مانند آسپرین در دوزهای بالا، برخی داروهای ضد مالاریا، تعدادی از آنتی‌بیوتیک‌ها، نفتالین و حنا می‌توانند به تخریب گلبول‌های قرمز خون کمک کنند.
علت ابتلا به بیماری فاویسم یا حساسیت به باقالی
این حساسیت بیشتر در افرادی که به طور طبیعی فاقد آنزیم گلوکز فسفات-هیدروژناز هستند، ایجاد می‌شود. کمبود این آنزیم منجر به کاهش مواد محافظ در خون شده و به همولیز گلبول‌های قرمز خون می‌انجامد که در نتیجه بیماری بروز می‌کند.
در برخی بیماران حساسی که فعالیت آنزیم آنها کم است، حتی بو کردن باقالی تازه یا گذر کردن از کنار مزارع باقالی یا حضور در جایی که باقالی تمییز شده است، می‌تواند باعث بروز همولیز شود. بنابراین، دوری از این گیاه تنها به معنی نخوردن آن نیست.
باقالی حاوی موادی به نام “ویسین” و “کوویسین” است که در شکم بدن به مواد مضری تبدیل می‌شوند. این مواد می‌توانند به گلبول‌های قرمز آسیب بزنند و باعث بروز حساسیت به باقالی شوند.
علائم حساسیت به باقالی
نشانه‌های اصلی این بیماری شامل کم‌خونی، یرقان (زردی) و کاهش تولید و دفع ادرار است. کم‌خونی به دلیل تخریب گلبول‌های قرمز بعد از مصرف یا تماس با باقالی رخ می‌دهد. در این حالت، رنگ ادرار تیره و شبیه چای غلیظ می‌شود.
علائم بیماری معمولاً ۱ تا ۳ روز بعد از مصرف باقالی و در صورت استنشاق گرده گل باقالی ۱ تا ۸ ساعت بعد ظاهر می‌شود. این علائم شامل خستگی، درد عضلانی، مشکلات معده و روده (اسهال و استفراغ)، درد شکم، بزرگ شدن کبد و طحال، تب و افزایش ضربان قلب است. همچنین ممکن است فرد دچار نگرانی، گیجی یا حتی مرگ شود. این وضعیت به طور خاص برای نوزادان و کودکان خطرناک است و می‌تواند به آسیب‌های مغزی منجر شود.
کودکان مبتلا به فاویسم نسبت به سایر کودکان، ۱٫۵ برابر بیشتر در معرض ابتلا به زردی هستند.
مزایای مصرف باقالی
باقالی یکی از حبوبات پر مصرف است که در بسیاری از مناطق ایران، به ویژه در شمال، کشت می‌شود. دانه باقالی بسیار مغذی است و می‌توان آن را منبع غنی پروتئین گیاهی دانست. باقالی تازه طبعی سرد و تر دارد و باقالی خشک طبعی سرد و خشک دارد. این گیاه سرشار از ویتامین‌های A، B و C و همچنین موجدی از املاح معدنی مانند آهن، کلسیم و فسفر است. این گیاه برای درمان کم‌خونی بسیار مفید است. با این حال، باید توجه داشته باشید که برخی افراد ممکن است به باقالی حساسیت شدیدی داشته باشند، پس در مصرف آن دقت کنید.
این گیاه همچنین منبع بسیار خوبی از تیامین است که برای عملکرد طبیعی سیستم عصبی ضروری است و ویتامین A موجود در آن برای سلامت پوست و تقویت بینایی مفید است.
“““html
باقالی برای رشد استخوان‌ها مفید است و مقدار پتاسیم موجود در آن به حفظ فشار خون در سطح طبیعی و تنظیم عملکرد قلب کمک می‌کند. فسفر این گیاه نیز برای تشکیل استخوان و دندان اهمیت دارد و به بدن کمک می‌کند تا از ویتامین‌ها بهتر استفاده کند.
باقالی منبع خوبی از فیبر است که به سیستم گوارش کمک می‌کند تا غذا را سریعتر هضم کند. این گیاه کم کالری و بدون کلسترول است و اسیدآمینه‌های موجود در آن به عنوان انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز عمل می‌کنند. باقالی برای کودکان بسیار مفید است و می‌تواند به تقویت بهره هوشی آنها کمک کند.
علاوه بر پروتئین و فسفر، باقلا دارای مقدار متوسطی آهن و روی نیز هست. در طب سنتی، از باقالی برای درمان سرفه‌های خشک، پاکسازی سیستم گوارشی، تسکین روماتیسم و حتی میگرن استفاده می‌شود. اگر باقالی با پوست خورده شود، فیبر بسیار زیادی به بدن می‌رساند که می‌تواند به کاهش چربی خون و درمان یبوست کمک کند.
پرهیز غذایی افراد مبتلا به فاویسم یا حساسیت به باقالی
افرادی که به باقالی حساسیت دارند باید از مصرف مواد غذایی زیر خودداری کنند یا آنها را به مقدار خیلی کم مصرف کنند:
- خانواده نخودیان (لگومینوزه): باقلا، انواع لوبیا، سویا، انواع نخود، عدس، گیاه خرنوب و کهور
- سولفیت‌ها و غذاهایی که شامل آنها هستند
- منتول و خوراکی‌ها و محصولات بهداشتی که شامل آن هستند، البته عصاره نعناع طبیعی مشکلی ندارد.
- رنگ‌های غذایی مصنوعی، حنا و نوشابه‌های الکلی
- استفاده زیاد از اسید اسکوربیک که در برخی ویتامین‌ها وجود دارد، ممکن است مشکل ساز باشد.
تداخلات دارویی در افراد مبتلا به فاویسم یا حساسیت به باقالی
افرادی که به باقالی حساسیت دارند، به داروهای زیادی حساس هستند که برخی از آنها عبارتند از:
- کلرامفنیکل
- کلروکین
- سیپروفلوکساسین
- فورازولیدون
- نیتروفورانتئین
- سولفاستامیدها
- کلشیسین
- دوپامین
- استامینوفن
- فنی توئین
- استرپتو مایسین
راه‌های درمان حساسیت به باقالی یا فاویسم
- برای کاهش درد یا تب کودک‌تان هرگز از آسپرین استفاده نکنید. فقط مطابق دستورات پزشک می‌توانید استامینوفن بدهید.
- بهترین راه درمان فاویسم، جلوگیری از بروز علائم و دوری از مواد همولیزکننده گلبول‌های قرمز خون است.
- درمان معمولاً با تجویز سرم و در صورت نیاز تزریق خون تحت نظر پزشک انجام می‌شود.
- اگر همولیز حاد خون اتفاق بیفتد، بیمار باید به سرعت خون بگیرد و در موارد نارسایی حاد کلیه، ممکن است تحت دیالیز قرار گیرد.
- در برخی موارد به علت نابودی سلول‌های خونی، ممکن است لازم باشد طحال از بدن خارج شود. همچنین در مواقع کم‌خونی، مکمل‌های اسید فولیک، ویتامین E و آهن می‌توانند به بهبودی کمک کنند.
- گاهی اوقات به دلیل کمبود اکسیژن، ممکن است افراد نیاز به درمان با اکسیژن داشته باشند و برای جلوگیری از نارسایی کلیوی مایعات وریدی به آنها تزریق شود.
درمان فاویسم یا حساسیت به باقالی با طب سنتی
“““html
در طب سنتی برای درمان گیاهی فاویسم یا حساسیت به باقالی از ترکیب دارویی مخصوصی به نام صفرابر و سنای مکی استفاده می‌شود که باید مصرف آن تحت نظر یک پزشک متخصص و با تجربه در طب سنتی باشد.
یک داروی دیگر برای درمان فاویسم در طب سنتی به این شکل تهیه می‌شود: یک عدد سیب رنده شده را با عرق بیدمشک و گلاب مخلوط کنید و بخورید.
با این حال، به خاطر وجود یک نقص ژنتیکی، هنوز درمانی برای فاویسم پیدا نشده است. بهترین راه برای مدیریت این بیماری، جلوگیری از بروز علائم و پرهیز از مصرف مواد غذایی که می‌توانند به گلبول‌های قرمز آسیب بزنند، می‌باشد. معمولاً درمان شامل استفاده از سرم به مقدار مناسب و در صورت نیاز تزریق خون با نظر پزشک است.
بیشتر بخوانید:
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله رضیم
سایت رضیم
“`