“`html
خوردن دارو با نوشیدنی
دکتر مجتبی خزائی در مورد چگونگی تأثیر غذا بر داروها بیان کرد: داروها برای درمان و بهبود سلامتی بیماران طراحی شده‌اند و فقط در صورت مصرف صحیح می‌توانند مؤثر باشند.
او ادامه داد: نحوه تغذیه و سبک زندگی می‌تواند تأثیر داروها را در بدن تغییر دهد. بنابراین باید توجه کنیم که برخی نوشیدنی‌ها، الکل، کافئین و سیگار ممکن است با داروها تداخل داشته باشند. این تداخل می‌تواند منجر به کاهش اثر داروها یا بروز عوارض جانبی شود. همچنین عواملی مثل سن، وزن، جنس و میزان مصرف دارو در این تداخلات نقش مهمی دارند.
دکتر خزائی افزود: اگر داروهای فشار خون با مواد شیرین مانند قرص رگلیسن یا نوشیدنی‌های الکلی، موز، شوکولات و بعضی مواد غذایی دیگر مصرف شوند، ممکن است اثر دارو کاهش یابد و فشار خون نیز افزایش یابد. البته مصرف یک بار در روز از مواد شیرین مشکلی ایجاد نمی‌کند.
او گفت: مصرف همزمان شیر با غذاهای قلیایی می‌تواند لایه‌ای را که دارو نیاز به آن دارد از بین ببرد و اثر دارو را کاهش دهد. همچنین، مصرف استامینوفن با کربوهیدرات‌هایی مانند بیسکویت، خرما و مربا ممکن است جذب دارو را به تأخیر بیندازد، اما برعکس، مصرف این دارو با کافئین می‌تواند اثر آن را بیشتر کند.
دکتر خزائی همچنین افزود: مصرف همزمان غذاهای سرشار از پروتئین و کالری می‌تواند اثر دارو را افزایش دهد. در حالی که مصرف همزمان کلسیم با عصاره‌های غلات و دیگر مواد غذایی می‌تواند جذب کلسیم را کاهش دهد.
او تأکید کرد: مصرف همزمان گلیکوزیدهای قلبی با شیر و بقیه لبنیات ممکن است مشکلات قلبی ایجاد کند. همچنین، گلیکوریس شیرین بیان می‌تواند مشکلاتی مثل هیپوکالمی (کاهش پتاسیم) و مسمومیت با دیگوکسین ایجاد کند. کربوهیدرات‌های زیاد نیز ممکن است جذب دارو را کاهش دهند.
او همچنین اشاره کرد: مصرف ۳ تا ۴ فنجان چای یا قهوه ممکن است اثر دگزامتازون را افزایش دهد، اما مصرف فروس سولفات همراه با چای و قهوه، حبوبات، تخم‌مرغ و لبنیات ممکن است جذب دارو را مختل کند. همچنین، آبمیوه‌ها و مایعات اسیدی ممکن است اثر داروی اریترومایسین را کاهش دهند.
دکتر خزائی توضیح داد: خوردن گریزوفولوین با غذایی چرب می‌تواند جذب دارو را بیشتر کند. در مورد داروی انسولین، وعده‌های غذایی باید مشخص باشند (برای مثال، سه بار در روز) و هیچ وعده‌ای نباید حذف شود و باید از مصرف شیرینی‌ها و نوشیدنی‌هایی با کافئین پرهیز شود.
او همچنین گفت: مصرف لوودوپا با لوبیا، جگر گاو و مخمر می‌تواند تأثیر دارو را کاهش دهد. برای جلوگیری از مسمومیت با لیتیوم کربنات، نوشیدن آب و استفاده از نمک ضروری است. مصرف فنوتیازین با قهوه و چای زیاد می‌تواند جذب دارو را افزایش دهد و درباره کینیدین مصرف آن به همراه آنتی‌اسیدها و غذاهای قلیایی ممکن است خروج دارو را کاهش دهد.
او ادامه داد: سبزیجات سبز مانند کاهو، اسفناج و کلم می‌توانند اثر داروی وارفارین را کاهش دهند، بستنی جذب وارفارین را کم کرده و پیاز سرخ شده می‌تواند تأثیر آن را بیشتر کند. همچنین مصرف داروهای ضد آسم مانند تئوفیلین و سودوافدرین با گوشت قرمز کبابی می‌تواند اثر این داروها را کاهش دهد.
او افزود: مصرف داروی کینیدین همراه با آب‌مرکبات نیز می‌تواند تداخل‌هایی ایجاد کند.
“` مصرف زیاد آب‌میوه می‌تواند باعث افزایش مدت زمان اثر داروها شود. همچنین این امر باعث می‌شود که ادرار کمتر اسیدی باشد و دفع سریع داروهای اسیدی در کلیه‌ها کاهش یابد. در نتیجه، غلظت داروها در خون افزایش پیدا کرده و عوارض جانبی بیشتری را به همراه خواهد داشت.
دکتر خزائی یادآور شد که استفاده همزمان از داروهای آرام‌بخش و خواب‌آور با نوشیدنی‌های الکلی موجب ضعف در سیستم عصبی می‌شود و می‌تواند علائمی مانند خواب‌آوری شدید، کما و حتی مرگ ایجاد کند. همچنین، مصرف داروها با مایعات داغ می‌تواند روی اثر آن‌ها تأثیر منفی گذاشته و آن‌ها را از بین ببرد.
او درباره تداخل داروها با غذا نیز توضیح داد که این نوع تداخل به عملکرد داروها در جذب مواد غذایی ارتباط دارد. مثلاً اگر داروهای ضدبارداری با مواد غذایی حاوی ویتامین B مصرف شوند، جذب این ویتامین کاهش می‌یابد و معمولاً خانم‌هایی که این داروها را مصرف می‌کنند، دچار کمبود ویتامین B6 و B9 می‌شوند. بنابراین، توصیه می‌شود که این افراد از منابع ویتامین B مانند جگر و سبزی‌های تیره رنگ مثل اسفناج و کلم بروکلی استفاده کنند.
این متخصص مغز و اعصاب ادامه داد که مصرف همزمان داروی فنی‌توئین یا ویتامین D3 می‌تواند سرعت تجزیه ویتامین D3 را افزایش دهد، اما مصرف مقدار زیادی شیر و جگر می‌تواند این کمبود را جبران کند. همچنین، داروهای شیمی‌درمانی معمولاً موجب از دست رفتن اشتها، حالت تهوع و استفراغ و تغییر در حس چشایی می‌شوند و در نتیجه باعث سوءتغذیه خواهند شد.
او همچنین افزود: تمام تداخلات دارویی مربوط به داروهای تجویزی نیستند. داروهای بدون نسخه (OTC) هم می‌توانند خطرناک‌تر باشند زیرا افراد آن‌ها را بدون در نظر گرفتن تداخلات غذایی مصرف می‌کنند.
دکتر خزائی مثال زد که مصرف آسپرین می‌تواند منجر به کمبود ویتامین C شود، به همین دلیل بهتر است این دارو با آب‌میوه مصرف شود. همچنین داروهای مدر باعث دفع آب بدن می‌شوند و همراه با آن، پتاسیم نیز دفع می‌شود. برای جلوگیری از کاهش پتاسیم بهتر است از مواد غذایی مانند گوجه‌فرنگی، پرتقال، آلو خشک، سیب‌زمینی و کشمش مصرف شود، به جز اسپیرونولاکتون که دارویی است که پتاسیم خون را حفظ می‌کند.
او در مورد استفاده از آنتی‌اسیدها گفت: این داروها جذب فسفر موجود در غذاها را کاهش می‌دهند و می‌توانند منجر به کاهش فسفر یا هیپوفسفوتمیا شوند. این وضعیت علائمی همچون ضعف، خستگی، بی‌اشت‌هایی و کمردرد را به همراه دارد. بنابراین، افرادی که آنتی‌اسید مصرف می‌کنند باید از مواد غذایی حاوی فسفر مانند گوشت قرمز به مقدار کافی استفاده کنند.