سوال‌های متداول درباره عمل واریکوسل
واریکوسل به بزرگ شدن غیرطبیعی و پیچ‌خوردن رگ‌های خونی در بالای بیضه‌ها گفته می‌شود. این مشکل در کودکان زیر 10 سال کم‌باد و در مردان جوان حدود 15% و در مردان نابارور بین 20 تا 40% مشاهده می‌شود. اگر شخصی که قبلاً دارای فرزند بوده، دچار ناباروری شود، احتمال ابتلا به واریکوسل به 70% افزایش می‌یابد. در 90% موارد، این مشکل در سمت چپ بیضه ایجاد می‌شود و در 10% موارد دو طرفه است. دلیل این موضوع این است که رگ خروجی خونی بیضه چپ طولانی‌تر و زاویه عمودی‌تری نسبت به بیضه راست دارد. با رضیم همراه باشید تا در مورد روش‌های درمان واریکوسل بیشتر بیاموزید.
واریکوسل، شایع‌ترین علت قابل درمان ناباروری در مردان است. این مشکل به دلیل اختلال در تخلیه خون یا نارسایی دریچه‌های رگ‌ها در بیضه به وجود می‌آید. تئوری‌های مختلفی درباره آسیب به بیضه‌ها وجود دارد که مهم‌ترین آنها شامل افزایش دما در بیضه‌ها، کاهش جریان خون و اکسیژن، و انتقال مواد از کلیه‌ها به بیضه‌ها می‌باشد.
سوالات متداول درباره واریکوسل
- علت ایجاد واریکوسل چیست؟
علت واضح و قطعی برای ایجاد واریکوسل مشخص نیست.
آیا واریکوسل درمان دارویی دارد؟
جواب این سوال منفی است.
- در چه سنی واریکوسل ایجاد می‌شود؟
معمولاً واریکوسل در دوران جوانی شروع می‌شود و بیشتر پس از ازدواج و به دلیل ناباروری مردان تشخیص داده می‌شود.
- آیا واریکوسل علامتی دارد؟
اغلب بدون علامت است، اما گاهی اوقات باعث درد در بیضه می‌شود و در موارد شدید می‌تواند به کوچک شدن بیضه‌ها منجر شود.
واریکوسل می‌تواند به کاهش رشد بیضه‌ها و در نهایت کوچک شدن آنها منجر شود. همچنین بر اسپرم‌ها تأثیر گذاشته و باعث کاهش تعداد، حرکت و تغییر شکل آنها می‌شود. اما تأثیر مستقیمی بر توانایی جنسی یا ایجاد انزال زودرس ندارد. در بیمارانی که با ناباروری و واریکوسل مراجعه می‌کنند، معاینه و شرح حال کافی نیست و علاوه بر آن باید حداقل دو یا سه آزمایش منی انجام شود تا تصمیم به عمل گرفته شود. به دلیل حساسیت این آزمایش، باید در آزمایشگاهی انجام شود که به طور ویژه این آزمایش را انجام می‌دهد.
معاینه باید در دو حالت ایستاده و خوابیده انجام شود تا مشخص شود آیا با دراز کشیدن واریکوسل کاهش می‌یابد یا خیر. اگر کاهش نیابد، سونوگرافی شکم و لگن برای بررسی بیشتر انجام می‌شود. در زمان معاینه، ممکن است رگ‌ها شبیه واریس پا قابل مشاهده باشند یا مانند کیسه‌ای پر از کرم قابل لمس باشند که این موارد شدت واریکوسل را نشان می‌دهد.
تشخیص واریکوسل به‌طور اصلی از طریق معاینه بالینی انجام می‌شود و سونوگرافی برای موارد خاصی که معاینه دشوار است، مانند بیماران چاق یا موارد خفیف، کاربرد دارد. البته می‌توان از سونوگرافی داپلر یا رنگی برای تأیید عود (برگشت خون به سمت بیضه‌ها) بعد از عمل استفاده کرد.
درجه بندی واریکوسل
گرید 3: رگ‌ها در حالت ایستاده قابل مشاهده‌اند
گرید 2: رگ‌ها در حالت ایستاده قابل لمس هستند
گرید 1: رگ‌ها هنگام زور زدن قابل لمس هستند
واریکوسل ساب کلینیکال: که با معاینه قابل لمس نیست، اما با سونوگرافی قابل تشخیص است.
- بهترین روش تشخیص واریکوسل چیست؟
به دلیل در دسترس بودن بیضه‌ها، بهترین و مطمئن‌ترین روش تشخیص واریکوسل، معاینه دستی توسط جراح کلیه و مجاری ادراری است. سونوگرافی رنگی دومین راه تشخیص به حساب می‌آید.
- آیا همه مردان دارای واریکوسل باید عمل کنند؟
خیر، حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از مردانی که واریکوسل دارند، نیاز به عمل جراحی دارند. علت اصلی انجام عمل جراحی واریکوسل، ناباروری مردان است.
- آیا درد بیضه بعد از عمل واریکوسل حتماً از بین می‌رود؟
خیر، ممکن است درد کاهش یابد اما به طور کامل از بین نرود.
- واریکوسل به چه روش‌هایی عمل می‌شود؟
سه روش اصلی برای عمل وجود دارد: ۱- جراحی باز سنتی ۲- میکروسرجری ۳- لاپاراسکوپی.
- بهترین و مؤثرترین روش جراحی واریکوسل کدام است؟
عمل لاپاراسکوپی و میکروسرجی بهترین روش‌ها برای جراحی واریکوسل به شمار می‌روند. انتخاب بین این دو بستگی به مهارت پزشک و همچنین انتخاب بیمار دارد. از تجربیات من، عمل لاپاراسکوپی به خاطر دید بهتر و بزرگ‌نمایی روی رگ‌ها و عدم نیاز به برش‌های بزرگ، کمتر دردناک و با نتیجه‌ای زیباتر انجام می‌شود. همچنین به بیمار این امکان را می‌دهد که نیازی به بستری شدن نداشته باشد.
- چند روز بعد از عمل باید در بیمارستان بستری باشم؟
اگر مشکلی پیش نیاید، شما می‌توانید عصر همان روز یا صبح روز بعد از عمل ترخیص شوید.
- چه زمانی می‌توانم به سر کار برگردم؟
شما یک هفته بعد از عمل می‌توانید به کارهای عادی‌تان برگردید. در دو هفته اول بعد از عمل، باید از انجام کارهای سنگین خودداری کنید، اما بعد از آن انجام ورزش‌های سنگین مشکلی ندارد.
- چند وقت بعد از عمل باید پانسمان را عوض کنم؟
پانسمان شما قبل از ترخیص از بیمارستان تعویض خواهد شد. شما می‌توانید دو روز بعد از عمل پانسمان را بردارید، اگر ترشحی وجود نداشت، دیگر نیازی به پانسمان نیست.
- چه زمانی می‌توانم به حمام بروم؟
اگر محل زخم ترشحی نداشته باشد، شما دو روز بعد از عمل می‌توانید به حمام بروید.
- بخیه‌ها چه زمانی کشیده می‌شوند؟
بسته به نظر پزشک، بخیه‌ها پس از هفت تا ده روز کشیده خواهند شد.
- در چه شرایطی واریکوسل نیاز به درمان دارد؟
بسیاری از بیماران وقتی متوجه می‌شوند که واریکوسل دارند، مضطرب می‌شوند. اما باید بدانید که واریکوسل یک بیماری خوش‌خیم است و درمان دارویی ندارد. تنها روش درمان آن جراحی است که در ادامه توضیح داده خواهد شد. آیا بین زود انزالی و واریکوسل ارتباطی وجود دارد؟
خیر، این دو موضوع هیچ ارتباطی با هم ندارند.
- آیا ورزش باعث ایجاد واریکوسل می‌شود؟
ورزش‌های سنگین و بدنسازی ممکن است فشار روی رگ‌های بیضه را افزایش دهند که ممکن است به تشدید واریکوسل کمک کند، اما عموماً ورزش باعث ایجاد آن نمی‌شود.
- آیا بین مقدار مایع منی و واریکوسل ارتباط وجود دارد؟
خیر، هیچ ارتباطی بین حجم مایع منی و واریکوسل وجود ندارد.
- آیا واریکوسل می‌تواند باعث ایجاد بچه معیوب یا سقط زودرس شود؟
خیر، هیچ ارتباطی وجود ندارد.
تصمیم‌گیری برای عمل بستگی به عوامل مختلفی دارد، مانند شدت واریکوسل، سن بیمار و وضعیت باروری او (متأهل بودن یا داشتن فرزند). اگر بیمار با واریکوسل درجه دو یا سه و مشکلات ناباروری مراجعه کند نیاز به عمل جراحی خواهد داشت. همچنین اگر واریکوسل با مشکلاتی در آزمایش منی همراه باشد، نیاز به عمل است (همان‌طور که گفتیم باید حداقل دو یا سه آزمایش منی برای این تصمیم‌گیری وجود داشته باشد).
برخی منابع پیشنهاد می‌کنند که اگر مرد جوانی با واریکوسل قابل مشاهده (درجه دو یا سه) مراجعه کند و نمی‌خواهد بچه‌دار شود، برای جلوگیری از اثرات منفی واریکوسل بر باروری، عمل جراحی توصیه می‌شود. در مورد واریکوسل‌های خیلی خفیف یا ساب‌کلینیکال نظرها متفاوت است، اما ما توصیه به عمل نکرده و فقط آنها را پیگیری می‌کنیم.
- پس از ترخیص چه دارویی باید مصرف کنم؟
بسته به نیاز ممکن است مسکن و آنتی‌بیوتیک تجویز شود.
“`html
این درمان توسط پزشک تجویز می‌شود و اگر علت عمل، ناباروری باشد، ممکن است نیاز به داروهای دیگری هم باشد.
- آیا جای برش عمل باقی می‌ماند؟
جای یک برش تقریباً چهار سانتیمتری در محل عمل باقی می‌ماند که به تدریج کمرنگ‌تر می‌شود. این برش در مکان خاصی است که با لباس زیر پوشانده می‌شود و بنابراین قابل مشاهده نیست.
- آیا عمل واریکوسل در افرادی که نابارور هستند، همیشه منجر به فرزنددار شدن می‌شود؟
اگر زمان عمل واریکوسل در دوران نوجوانی یا اوایل جوانی باشد، از مشکلاتی که ممکن است بر کیفیت اسپرم تاثیر بگذارد، جلوگیری می‌کند و در اکثر موارد منجر به ناباروری نخواهد شد. اما اگر شخصی مدت طولانی دچار واریکوسل باشد و بعد از ازدواج با مشکل ناباروری نزد پزشک مراجعه کند، عمل جراحی در 50 درصد بیماران باعث بهبود کیفیت اسپرم می‌شود و فقط حدود 30 درصد از آنها ممکن است فرزنددار شوند؛ البته مشروط بر اینکه علت ناباروری فقط مربوط به واریکوسل باشد.
- بهترین روش عمل واریکوسل کدام است؟
روش‌های لاپاراسکوپی و میکروسرجری دو روش برتر برای عمل جراحی واریکوسل هستند.
- آیا عمل واریکوسل ۱۰۰ درصد باعث درمان می‌شود؟
خیر، عمل واریکوسل در مقایسه با درمان دارویی که تنها ۵ درصد مؤثر است، 50 تا 60 درصد باعث بهبود کیفیت اسپرم می‌شود که این میزان در مقایسه با درمان دارویی، 10 برابر بیشتر است.
- چه مدت بعد از عمل واریکوسل باید نتیجه عمل انتظار داشت؟
بهترین زمان برای بررسی نتیجه عمل، ۶ ماه بعد از عمل است که با آزمایش جدید از کیفیت اسپرم مشخص می‌شود.
- آیا کسی که بیضه‌های کوچک دارد و آزمایش اسپرم آنها صفر است و واریکوسل هم دارند، از عمل جراحی بهره‌مند می‌شود؟
خیر، اگر بیضه‌ها کوچکتر از حد طبیعی باشند و بررسی‌ها نشان‌دهنده عدم وجود سلول‌های نطفه‌ساز باشند، عمل فایده‌ای ندارد.
نکات مهم بعد از عمل واریکوسل برای بهبود نتایج و جلوگیری از عود:
۱- از ایستادن‌های غیرضروری خودداری کنید.
۲- از زور زدن‌های بی‌مورد پرهیز کنید.
۳- بیضه‌ها را در حد امکان سرد نگه دارید و از جکوزی و آب گرم پرهیز کنید.
۴- مصرف سیگار را قطع کنید.
۵- تا ۲ ماه بعد از عمل، از فعالیت‌های ورزشی و بدنی شدید پرهیز کنید.
چه مشکلاتی ممکن است بعد از عمل واریکوسل ایجاد شود؟
مشکلاتی که ممکن است بعد از عمل واریکوسل بوجود بیاید شامل:
۱- هیدروسل یا آب آوردن بیضه که با ایستادن یا زور زدن بعد از عمل تشدید می‌شود.
۲- عود عمل که ممکن است به دلیل فشار وارد شده بعد از عمل یا فراموشی نسبت به بستن رگ‌های واریسی حین عمل اتفاق بیفتد. درصد بروز عود با روش‌های لاپاراسکوپی و میکروسرجری کمتر شده است.
درمان واریکوسل
همان‌طور که گفته شد، واریکوسل درمان دارویی ندارد و تنها روش درمان آن جراحی است. روش‌های درمان یا به صورت جراحی با برش بوده یا به روش آمبولیزاسیون (فرستادن لخته) از طریق پوست انجام می‌شوند:
1) روش استاندارد جراحی واریکوسل، روش اینگوینال میکروسکوپیک است که با برش کوچکی در پایین شکم نزدیک به ریشه آلت و بالای بیضه و با کمک میکروسکوپ انجام می‌شود. مزیت این روش حفظ شریان (سرخرگ) و عروق لنفاوی و عصب است و احتمال عود هم نسبتاً کم است (حدود 1 تا 2 درصد).
2) روش جراحی اینگوینال که تقریباً مشابه روش اول است اما بدون میکروسکوپ انجام می‌شود و به همین دلیل عوارض بیشتری دارد (عود 9 تا 16 درصد و هیدروسل 3 تا 39 درصد).
3) روش جراحی رتروپریتوان که با برشی بالاتر از روش قبلی انجام می‌شود. احتمال عود 11 تا 15 درصد و هیدروسل 7 درصد ممکن است ایجاد شود.
4) روش جراحی با لاپاروسکوپ که با ایجاد حدود سه سوراخ در شکم و فرستادن گاز به داخل شکم برای ایجاد فضای کافی انجام می‌شود. اما در این روش احتمال آسیب به عروق بزرگ یا روده‌ها یا مثانه وجود دارد، هرچند این موارد نادر است. احتمال هیدروسل 5 تا 8 درصد و عود کمتر از 2 درصد است و احتمال آسیب به شریان نیز وجود دارد.
5) روش آمبولیزاسیون از طریق پوست که با استفاده از وریدهای کنار ران به صورت موضعی لخته خون، خود بیمار یا کویل یا مواد مصنوعی دیگر انجام می‌شود.
“`
این روش درمانی به وریدها انجام می‌شود و برای موفقیت آن نیاز به یک پزشک متخصص رادیولوژی و تجهیزات پیشرفته داریم. احتمال اینکه مشکل دوباره برگردد بین ۴ تا ۱۱ درصد است. این روش به ویژه برای افرادی که واریکوسل آنها بیش از دو بار عود کرده، پیشنهاد می‌شود.
مراقبت‌های قبل و بعد از عمل
پس از اینکه تصمیم به انجام عمل گرفته شد، آزمایش‌های معمول خون و بررسی اسپرم انجام می‌شود. همچنین، موهای ناحیه‌ای که قرار است عمل شود، باید شب قبل یا صبح عمل تراشیده شوند. از ساعت ۱۲ شب قبل از عمل، بیمار نباید چیزی بخورد. عمل می‌تواند با بیهوشی عمومی یا بی‌حسی از کمر انجام شود که این بستگی به شرایط بیمار و نظر متخصص بیهوشی دارد. زمان مورد نیاز برای عمل معمولاً بین ۳۰ تا ۴۰ دقیقه است. بیمار می‌تواند همان روز یا صبح روز بعد از بیمارستان مرخص شود و باید به مدت حداقل ۷ تا ۱۴ روز استراحت پزشکی کند. بهتر است که نزدیکی از روز هفتم به بعد انجام شود.
گردآوری شده از مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی