“`html
از درخت کاج بیشتر بدانید
درخت کاج در مناطق مختلف دنیا وجود دارد و به کشور ما هم آمده است. شاید یکی از اصلی‌ترین دلایل ورود این درخت به ایران، همیشه سبز بودن آن باشد که در تمام فصل‌ها زیبایی خاصی به فضا می‌دهد.
مضرات درخت کاج
امروزه کمبود آب، کاهش منابع آب زیرزمینی، افزایش دما و آلودگی مشکلات بزرگ در حوزه فضای سبز به شمار می‌آید.
همچنین، ضعف خاک به دلیل کمبود مواد مغذی مشکلات را بیشتر کرده است، بنابراین کارشناسان می‌کوشند در شهرها درختانی را بکارند که علاوه بر زیبا بودن، شرایط نگهداری بهتری نیز داشته باشند و هزینه‌های کمتری به دنبال داشته باشند.
متاسفانه در ایران، به ویژه به جز شمال کشور، به مشکل کم آبی در کاشت درختان توجهی نشده، و در این دو قرن گذشته، تاثیر فرهنگ غربی و تقلید از آن به‌طور غیر ضروری مشکلاتی را به وجود آورده است.
یکی از اصلی‌ترین مشکلات مرتبط با کاج در ایران، کاشت این درخت است. درخت کاج بومی مناطق ما نیست، میوه ندارد، چوب آن به آرامی رشد می‌کند و در مصارف صنعتی و غیرصنعتی نیز کم‌کارایی است. چون برگ‌های سوزنی این درخت سمی هستند، پرندگان معمولاً روی آن جا نمی‌گیرند یا کمتر لانه می‌کنند. همچنین در زیر سایه این درخت، گیاهی رشد نمی‌کند و تولید اکسیژن آن نسبت به درختان چنار، سرو، بلوط و نارون بسیار کم است. تنها مزیت آن سبز بودن در تمام فصول است. به علاوه، تحقیقات برخی از متخصصان نشان می‌دهد که کاج معایب دیگری هم دارد از جمله:
1- درخت کاج در برابر مواد سمی و باران‌های اسیدی آسیب‌پذیر است.
2- آفات و آلودگی‌ها معمولاً در اطراف این درخت تجمع می‌کنند.
3- به دلیل شکل برگ‌های سوزنی، پوشش کمتری دارد و قدرت تصفیه هوا و تولید اکسیژن آن بسیار کم است.
4- درخت کاج خاک زیر خود را اسیدی کرده و مانع رشد گیاهان دیگر می‌شود. اسید تولید شده به حدی است که برای کاشت گیاهان دیگر، باید تا عمق چهار متر خاک زیر درخت را بردارند.
5- برخی معتقدند این نوع کاج اکسید نیتروژن را به جو می‌فرستد که باعث افزایش آلودگی در شهرهای پررفت و آمد می‌شود. همچنین سایه مناسبی نمی‌دهد.
6- مطالعات نشان می‌دهد که در مناطق با درختان کاج، پوشش علفی متوسط 2% است که دلایل آن شامل خاصیت آلودگی‌زایی کاج، کمبود رطوبت، فشردگی خاک و تراکم زیاد درختان کاج می‌باشد.
7- در سال‌های اخیر، آتش‌سوزی‌ها در پارک‌های جنگلی بیشتر در نواحی کاج رخ داده که به دلیل خشک شدن برگ‌های سوزنی و وجود صمغ و رزین است.
8- در مقایسه با سایر درختان مانند سرو و چنار که میوه ندارند، این درخت مانع جریان هوا برای گیاهان دیگر می‌شود.
9- از نظر فرهنگ عمومی، درخت کاج نشانه‌ای از گورستان محسوب می‌شود و با مراسمات فرهنگی ایران تطابق چندانی ندارد و به پارک‌ها و فضاهای عمومی زیبایی نمی‌بخشد.
10- این درخت رطوبت سطحی زمین را به عمق خاک می‌برد و باعث می‌شود گیاهان اطراف آن رشد نکنند و اگر هم رشد کنند نیاز به آب زیادی دارند.
11- پرندگان تمایلی به لانه‌سازی در این درخت ندارند.
در نهایت، با توجه به این مشکلات و اینکه عموم مردم به وضوح می‌بینند که بهتر است به جای کاج، درختان میوه‌دار یا درختان زیبایی همچون چنار، سرو، نارون، بلوط و بید مجنون را بکارند، به این نتیجه می‌رسیم که “اگر شهر ما خانه همگان است، باید درختانی را بکاریم که برای همه مفیدتر بوده و زیبایی بیشتری را به همراه داشته باشند.”
“““html
مردم و مصالح عمومی معتقدند که به جای کشت درختان کاج و ایجاد جنگل‌های کاج که بر اساس یک تحقیق علمی نتیجه خوبی نداشته است، باید درختان مفیدی کاشته شوند که نه تنها آب مصرف کنند، بلکه به زیبایی شهرها و اطراف آن کمک کنند و از میوه، چوب، برگ و دیگر مزایای آنها برای کشور استفاده شود. درختانی مانند: چنار، سرو، نارون، بلوط، تبریزی، زیتون، توت، سنجد، زبان گنجشک، خرمالو، انجیر، گلابی، سیب، اقاقیا، عناب، کنار، بید مجنون و غیره.
رابطه بین کاشت درخت کاج و شیوع آلرژی
در سال‌های اخیر، متاسفانه حساسیت‌های فصلی، آسم و دیگر آلرژی‌ها به طور چشم‌گیری افزایش یافته است. در این متن به نقش درخت کاج که به طور ناخواسته در شهرهای ما کاشته شده است و به افزایش شیوع آسم و آلرژی به خصوص در کودکان، نوجوانان و جوانان منجر شده است، می‌پردازیم. امیدواریم که این موضوع باعث شود به جای افزایش درختان کاج، تصمیمات به سمت کشت درختان بومی کشور همچون گردو، بادام، پسته و خرمالو تغییر کند.
هر بار که انسان اکوسیستم طبیعی اطرافش را تغییر داده، متاسفانه مشکلاتی برای سلامت افراد به وجود آمده است. کاشت بی‌رویه درخت کاج در تهران و اکثر شهرهای ایران یکی از این تغییرات نابجا است که نه تنها به سلامتی انسان‌ها آسیب می‌زند، بلکه خاک را نیز به شدت آسیب‌دیده می‌کند.
آلرژی، یا بیماری افزایش حساسیت که این روزها بسیاری از خانواده‌ها با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، در واقع یک واکنش نادرست سیستم ایمنی بدن به یک ماده حساسیت‌زا است.
یکی از این مواد حساسیت‌زا، گرده گیاهان غیر بومی در یک منطقه است که سیستم ایمنی بدن مردم آن منطقه با آن سازگار نیست و می‌تواند واکنش‌های شدید حساسیتی به خصوص در کودکان و نوجوانان ایجاد کند. درخت کاج یکی از این گیاهان است که به طور ناخواسته در شهرهای ایران کشت شده و بومی مناطق دیگری است.
سن باردهی درخت کاج حدود 6 تا 7 سالگی است و سالانه مقدار زیادی گرده تولید می‌کند. هر کیلو گرم از آن شامل حدود 30 هزار گرده است که بسیار آلرژی‌زا می‌باشند.
در فصل گرده‌افشانی، گرده‌های درخت کاج به دلیل وزش باد و جریان هوا در تمامی مناطق پخش می‌شوند و می‌توانند در افراد دارای حساسیت، باعث ایجاد آسم و آلرژی شدید شوند.
سایر مضرات سوزنی‌برگ‌های غیر بومی مانند درخت کاج
1.عدم انطباق درخت کاج با زیست‌بوم ایرانی که درختان برگ‌ریز دارد؛ درختان ایران عمدتاً برگ‌ریز هستند و به جز چند نوع سوزنی‌برگ که در مکان‌های خاصی رشد می‌کنند، بقیه گیاهان و میکروارگانیسم‌های بومی کشور با درختان برگ‌ریز تطابق دارند.
در ابتدای بهار، وقتی درختان برگ‌ریز هنوز برگ ندارند، نور خورشید به خاک می‌رسد و دمای خاک بالا می‌رود. این امر باعث رشد سریع گیاهان و میکروارگانیسم‌ها می‌شود و خاک غنی می‌شود. در این شرایط، محیط کوچک و سالمی در پای درختان بهاری شکل می‌گیرد. اما در سایه درختان سوزنی مانند درخت کاج، فرصتی برای رشد گیاهان و میکروارگانیسم‌ها وجود ندارد.
2. درخت کاج و برهم خوردن تعادل نیترات؛ این درختان تأثیر زیادی بر تعادل نیترات خاک دارند. درختان سوزنی‌برگ مانند کاج به مقدار کمی نیترات نیاز دارند، در حالی که بسیاری از دیگر گیاهان به کارکرد میکروارگانیسم‌های نیترات‌ساز نیاز دارند. در پای درختان سوزنی‌برگ، نیترات زمین کاهش می‌یابد.
“`
کافی تولید نمی‌شود و البته خاک شروع به اسیدی شدن می‌کند.
3. درخت کاج و بر هم خوردن تعادل آب؛ درختان سوزنی‌برگ مثل درخت کاج برای مناطق کم آب و خشک مناسب هستند. این درختان نه تنها برای زندگی در این مناطق سازگار شده‌اند، بلکه آب و هوا را حتی خشک‌تر هم می‌کنند. آنها به اندازه درختان پهن‌برگ از زمین آب می‌گیرند، اما بسیار کمتر از آنها آب را به صورت تعریق به هوا پس می‌دهند.
علاوه بر این، این درختان حدود یک‌پنجم آب باران را به زمین نمی‌گذارند. در واقع، این گیاهان در شرایط خشک بهتر رشد می‌کنند و به همین دلیل می‌توانند شرایط را به نفع خود تغییر دهند، به طوری که پس از خشک شدن محیط، گیاهان دیگر نتوانند به رشد ادامه دهند و از بین بروند. در کشورهای اروپایی که منابع آب بهتری دارند، برای جلوگیری از خشک شدن آب و هوا، درختان مخروطی را با درختان پهن‌برگ جایگزین می‌کنند. این خشکی زیبای آب و هوا شبیه به شرایط موجود در صحرای آریزونا، جایی که سرو نقره‌ای زادگاه آن است، می‌باشد.
4. درخت کاج و بر هم خوردن تعادل هوموس؛ درختان پهن‌برگ هر سال با ریختن برگ‌هایشان، مقدار زیادی مواد مغذی را به خاک می‌گردانند که با تجزیه شدن به کود مفید برای جنگل تبدیل می‌شود. اما درختان سوزنی‌برگ مانند درخت کاج نه تنها برگ نمی‌ریزند، بلکه وجود چیزهایی مانند رزین و تربانتین مانع از تجزیه مواد باقی‌مانده می‌شود. این مواد گیاهی تجزیه نمی‌شوند، اسیدی می‌شوند و باعث مرگ گیاهان محلی که معمولاً به شرایط قلیایی علاقه دارند، می‌شوند.
5. درخت کاج و از بین رفتن تنوع جانوری؛ درختان سوزنی‌برگ مانند کاج برای گرده‌افشانی به حشرات نیازی ندارند و به همین خاطر غذایی نیز برای حشرات گرده‌افشان تولید نمی‌کنند. اما گیاهان پهن‌برگ به حشرات وابسته‌اند و برای آنها غذای محبوبی فراهم می‌کنند. وقتی در یک منطقه درختان سوزنی‌برگ جایگزین درختان پهن‌برگ می‌شوند، حشرات گرده‌افشان مانند زنبورها و پروانه‌ها نیز از بین می‌روند.
بیشتر بخوانید:
