سندروم ایمپینگمنت ساب آکرومیال چیست؟
- بیمارانی که دچار سندروم ایمپینگمنت ساب آکرومیال هستند، درد شدیدی در شانه و همچنین ضعف عضلانی و کاهش دامنه حرکتی را تجربه می‌کنند. معمولاً این درد در شب‌ها بیشتر می‌شود و بسیاری از بیماران نمی‌توانند روی شانه آسیب دیده بخوابند.
- این سندروم ممکن است به دلیل آسیب‌های ناگهانی ایجاد شود، اما دلیل اصلی آن فشار زیاد و مزمن در حین فعالیت‌های عادی است. اگر این بیماری درمان نشود، ممکن است منجر به مشکلاتی در روتاتور کاف (بافت پیوندی که شانه را پایدار نگه می‌دارد) شود و در نتیجه، مفصل شانه بی‌ثبات و دامنه حرکتی آن کاهش یابد.
- در بیماران بالای 50 سال، این بیماری معمولاً به پارگی روتاتور کاف می‌انجامد. در تمام مفاصل بدن، غضروف‌هایی به نام غضروف مفصلی وجود دارد که استخوان‌های شرکت‌کننده در مفصل را از هم جدا می‌کند.
- این غضروف که سطح تمام استخوان‌های داخل مفصل را می‌پوشاند، از برخورد و سایش استخوان‌ها در حین حرکت مفصل جلوگیری می‌کند. آرتریت (arthritis) انواع مختلفی دارد، اما اساس تمام انواع آرتریت یکسان است.
- در این بیماری، غضروف مفصلی دچار تحلیل می‌شود و استخوان‌های مفصل با یکدیگر تماس پیدا می‌کنند. این تماس موجب التهاب و درد در مفصل می‌شود.
- لیگامان‌ها بافت‌های رشته‌ای از جنس بافت پیوندی هستند که استخوان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند و موجب پایداری مفاصل می‌شوند.
آناتومی استخوان‌ها و لیگامان‌های شانه
- بورس‌ها از کیسه‌های ساینوویال (مفصلی) تشکیل شده‌اند که وظیفه‌شان اجازه دادن به حرکت و کشیده شدن عضلات و تاندون‌ها از روی یکدیگر در نواحی پرتحرک است.
- این کیسه‌ها توسط یک غشای ساینوویال پوشیده شده‌اند که شامل شبکه‌ای از رگ‌های خونی است که مایع ساینوویال را ترشح می‌کنند.
- در بورسیتیس (التهاب بورس) تولید مایع ساینوویال افزایش می‌یابد و این موجب تورم بورس‌ها می‌شود. اگر از این بورس‌ها به صورت نادرست و بیش از حد استفاده شود، ممکن است دچار التهاب، بزرگ شدن و در موارد نادر عفونت شوند.
آناتومی بورس‌های شانه
در بالای استخوان کتف، یک زائده استخوانی وجود دارد که به سمت جلو می‌آید و با استخوان ترقوه در بالای شانه مفصل می‌شود. به این زائده آکرومیال و به فضای زیر آن فضای ساب آکرومیال (Subacromial space) می‌گویند.
آناتومی فضای ساب آکرومیال
در داخل فضای ساب آکرومیال، روتاتور کاف (Rotator cuff) قرار دارد. روتاتور کاف، مجموعه‌ای از بافت‌های پیوندی است که اطراف مفصل استخوان بازو و استخوان کتف را احاطه کرده و موجب پایداری مفصل شانه می‌شود. روتاتور کاف از تاندون‌های عضلات فعال شانه به وجود می‌آید.
بیمارانی که دچار سندروم ایمپینگمنت ساب آکرومیال هستند، هنگام انجام هرگونه فعالیتی که نیاز به دور کردن شانه از بدن یا بالا آوردن آن دارد، مانند نصب لامپ روی سقف یا گرفتن ظرف از داخل کابینت، درد را احساس می‌کنند.
تشخیص سندروم ایمپینگمنت ساب آکرومیال
- یکی از روش‌های تشخیصی این بیماری، مانور نییر (Neer) نام دارد. در این مانور، بیمار روی یک صندلی می‌نشیند و پزشک از پشت شانه بیمار را فشار می‌دهد و همزمان دست او را کمی بالای سرش می‌برد و سپس رها می‌کند.
- اگر بیمار دچار این سندروم باشد، با انجام این مانور احساس درد می‌کند و بعد از رها شدن، نمی‌تواند دست خود را بالای سر نگه دارد.
- البته برای تشخیص قطعی، بعد از این مانور باید MRI و/یا سونوگرافی انجام شود تا وجود و مرحله بیماری مشخص شود.
- MRI بهترین روش تصویربرداری برای روشن شدن مسائل مربوط به بیماری‌های شانه است. این روش بسیار دقیق است و می‌تواند برای پیش‌بینی وضعیت‌هایی که ممکن است در آینده به آسیب به سر بالایی استخوان بازو و روتاتور کاف منجر شود، استفاده شود.
- از MRI برای اثبات عدم وجود بیماری‌های غیر منتظره نیز استفاده می‌شود که ممکن است مشکلات دیگری ایجاد کند.
- اگر شک به وجود شکستگی یا تومور استخوانی باشد، انجام رادیوگرافی و اسکن استخوان ضروری است.
- بر اساس تاریخچه پزشکی بیمار، آزمایش‌های دیگری مانند شمارش کامل سلول‌های خونی هم ممکن است انجام شود. سندروم ایمپینگمنت سابآکرومیال با ترکیب تاریخچه بیماری بیمار، معاینه بدنی، رادیوگرافی، سونوگرافی و MRI تشخیص داده می‌شود. برخی از سندروم‌های دردناک که علائم مشابهی دارند عبارتند از:
- التهاب بورس سابآکرومیال (بورس‌ها فضاهای پر از مایعی هستند که کنار مفاصل قرار دارند و باعث حرکت نرم آن‌ها می‌شوند.)
- التهاب تاندون‌های روتاتور کاف (تاندون‌ها رشته‌هایی از بافت هستند که عضلات را به استخوان متصل می‌کنند و وظیفه آن‌ها در روتاتور کاف پایدار کردن مفصل است)
- استخوانی شدن لیگامان کوراکوآکرومیال (زانده کوراکوئید و زائده آکرومیال دو زائده در قسمت پشت استخوان کتف هستند که به وسیله لیگامان کوراکوآکرومیال به یکدیگر متصل می‌شوند)
تومورهای مفصل شانه و نواحی اطراف آن نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای بیمارانی که نمی‌توانند MRI انجام دهند، مانند افرادی که دارای ضربان‌ساز قلب هستند، از تصویربرداری سونوگرافی استفاده می‌شود.
آرتریت‌های درگیر کننده مفصل شانه
وجود “شانه یخ زده” ممکن است تشخیص را دشوار کند. وجود تومورهای اولیه یا متاستاتیک نیز یکی از احتمالاتی است که باید در مورد آن به دقت بررسی شود.
روش‌های درمان سندروم ایمپینگمنت سابآکرومیال یا درد شانه
- روش‌های مختلفی مانند درمان‌های دارویی و فیزیوتراپی وجود دارد، اما در میان این روش‌ها، تزریق به عنوان مؤثرترین و سریع‌ترین گزینه درمان شناخته می‌شود.
- تزریقات معمولاً به دو روش انجام می‌شوند: روش اول با استفاده از نشانه‌های سطحی بدن برای پیدا کردن محل تزریق است و روش دوم با استفاده از سونوگرافی.
- در روش اول، چون دید کافی به جزئیات داخلی بدن وجود ندارد، ممکن است خطا و عوارض جانبی بیشتری پیش بیاید که این مشکلات با کمک روش سونوگرافی کاهش می‌یابند.
تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی:
- این روش که در کلینیک‌های تخصصی انجام می‌شود، دقت بسیار بالایی دارد زیرا برای شناسایی ساختارهای داخلی بدن و مفصل از دستگاه سونوگرافی استفاده می‌شود. این روش باعث می‌شود تزریق مؤثرتری داشته باشیم و عوارض جانبی کمتری بوجود آید.
- بیمار روی تخت معاینه می‌نشیند و دستش به حالت طبیعی روی قسمت فوقانی ران قرار می‌گیرد. سپس پزشک با استفاده از دستگاه سونوگرافی ساختارهای داخلی محل تزریق را می‌شناسند و در نهایت تزریق انجام می‌شود.
نحوه قرارگیری بیمار:
تشخیص نادرست بیماری می‌تواند منجر به درمان نادرست یا آسیب به بیمار شود. برخی از بیماران ممکن است بعد از تزریق درد موقتی بیشتری را تجربه کنند که این به دلیل ورود سوزن به بدن است. این درد و همچنین درد اصلی بیماری بعد از مدتی از بین خواهد رفت.
همچنین بخوانید: