“`html
درمان شکستگی ترقوه، شانه و کتف با فیزیوتراپی
تشخیص و درمان شکستگی استخوان کتف در ناحیه شانه چطور انجام می‌شود؟ با این بخش از رضیم همراه باشید
تا بیشتر در این مورد یاد بگیرید.
یکی از شکستگی‌های مهم در ناحیه شانه، شکستگی سر و گردن استخوان بازو است. قسمت بالایی این استخوان که به شکل کره ای است سر استخوان بازو نامیده می‌شود. این سر به یک ناحیه از استخوان کتف که آن را حفره گلنوئید می‌نامند، متصل می‌شود و باعث شکل‌گیری مفصل شانه می‌شود. ضربه‌های شدیدی که به شانه وارد می‌شوند، معمولاً در تصادفات خودرو، سقوط از ارتفاع یا حتی زمین خوردن در حین ورزش رخ می‌دهند.
این ضربه‌ها ممکن است باعث شکستن سر یا گردن استخوان بازو شوند. اگر قطعات شکسته شده خیلی جابه‌جا نشوند، معمولاً درمان آنها با استفاده از آتل گچی یا بانداژ خاصی به نام بانداژ ولپو انجام می‌گیرد. اما اگر قطعات شکسته به صورت زیادی جابه‌جا شوند، نیاز به عمل جراحی وجود دارد.
جراحی‌های متفاوتی برای درمان شکستگی‌های سر و گردن استخوان بازو وجود دارد. گاهی پزشک می‌تواند قطعات شکسته را بدون شکاف دادن پوست در یک روش به نام جااندازی بسته، مرتب کند. سپس با استفاده از پین‌هایی که مانند میله‌های نازک فلزی هستند، این قطعات شکسته را ثابت می‌کند.
با این حال، بیشتر جراحی‌ها به صورت باز انجام می‌شود. در این روش، پزشک باید پوست را شکاف دهد و عضلات شانه را کنار بزند تا استخوان شکسته به راحتی قابل مشاهده باشد و آن را با ابزارهای خاصی در کنار هم قرار دهد. برای محکم کردن قطعات شکسته، معمولاً از پین و سیم‌های فلزی قابل انعطاف استفاده می‌شود. در سال‌های اخیر، به تدریج استفاده از پیچ و پلاک به جای پین و سیم افزایش یافته است.
علت شکستگی کتف
شکستگی شانه و کتف معمولاً به دلایل مختلفی از جمله افتادن بر روی شانه، مثلاً در هنگام اسب سواری یا هنگام برخورد با بازیکن دیگر در ورزشی مانند فوتبال ایجاد می‌شود. این شکستگی‌ها می‌توانند از افتادن بر روی آرنج یا کشیده شدن بازو نیز ناشی شوند.
در این موارد، نیرویی که از طریق شانه به استخوان ترقوه منتقل می‌شود، اگر زیاد باشد، ممکن است باعث آسیب به آن شود. معمولاً پس از اینکه استخوان ترمیم می‌شود و حرکات اصلاحی و فیزیوتراپی انجام می‌گردد، کارایی طبیعی مجدد به مفصل بازمی‌گردد.
علائم شکستگی کتف(شانه)
برای مثال، وقتی که کسی می‌خواهد بازوی خود را بالا ببرد یا حرکات دیگری مانند بلند کردن اجسام انجام دهد، درد ممکن است تشدید شود.
“`
افزایش درد در استخوان ترقوه، بازو و کتف ممکن است به دلیل دراز کشیدن روی سمت آسیب دیده، فشار به شانه یا تماس قوی با ترقوه در سمت آسیب دیده بیشتر شود. این درد ممکن است در طول شب یا اوایل صبح، به ویژه در چند روز اول پس از آسیب، بیشتر حس شود.
تشخیص شکستگی کتف
برای تشخیص شکستگی، پزشک از رادیوگرافی ساده استفاده می‌کند. گاهی اوقات نیاز به سی تی اسکن برای دیدن شکل شکستگی و برنامه‌ریزی درمان وجود دارد.
درمان شکستگی استخوان ترقوه
بیشتر این شکستگی‌ها بدون جراحی درمان می‌شوند. در بیشتر موارد، نیازی به جااندازی شکستگی وجود ندارد و پزشک اجازه می‌دهد که قطعات شکسته به همین شکل بهبود یابند.
ساده‌ترین روش درمان، آویزان کردن اندام فوقانی از گردن است. به این نوع درمان که ساعد به گردن و بازو به تنه بسته می‌شود، بانداژ ولپو می‌گویند. هدف از این روش جلوگیری از افتادگی قطعه شکسته به پایین و کاهش درد است و برای جااندازی شکستگی اقدام نمی‌شود. شکستگی با وجود جابجایی معمولاً بهبود می‌یابد و در عملکرد آینده اندام فوقانی تأثیری نخواهد داشت.
در تصویر زیر، انواع مختلف آویزان کردن اندام فوقانی به گردن برای درمان شکستگی استخوان ترقوه قابل مشاهده است. اگر بیمار کودک باشد، به مدت ۱ تا ۲ هفته و اگر بزرگسال باشد، به مدت ۲ تا ۳ هفته باید در این حالت بماند تا شکستگی فرصت بهبودی داشته باشد.
روش دیگر درمان غیرجراحی، بانداژ به شکل عدد هشت است که توسط پزشک ارتوپد به دور دو شانه و ترقوه بسته می‌شود. هدف از این نوع بستن، جااندازی شکستگی و حفظ قطعات در محل صحیح با کشیدن شانه‌ها به عقب است. اما این روش معمولاً نمی‌تواند به این هدف دست یابد، به همین دلیل امروزه کمتر از آن استفاده می‌شود.
اگر بانداژ به شکل ۸ به‌طور سفت بسته شود، ممکن است فشار بر رگ‌های شانه ایجاد کرده و باعث ورم اندام فوقانی یا فشار بر اعصاب شانه شده و به فلج عصبی منجر شود. بنابراین در صورتی که از این روش استفاده شد، بیمار باید پس از چند روز دوباره به پزشک مراجعه کند تا پزشک از سفت نبودن بانداژ و فشار نداشتن آن بر روی عروق و اعصاب مطمئن شود.
استفاده از دارو در چند روز اول پس از شکستگی می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
باید در طول درمان، که اندام فوقانی بیمار بسته است، مچ دست و آرنج به‌طور مرتب حرکت کنند تا از محدودیت حرکات و سفت شدن مفاصل جلوگیری شود. نرمش‌های لازم برای افزایش دامنه حرکتی شانه و تقویت عضلات شانه باید بلافاصله بعد از کاهش درد شروع شوند. زمانی که قدرت شانه به سطح قبل از شکستگی برگشت، بیمار می‌تواند به ورزش‌های مورد علاقه خود برگردد.
شکستگی‌های ترقوه معمولاً به خوبی بدون مشکل خاصی بهبود می‌یابند، اما نامنظمی در محل شکستگی ممکن است از روی پوست دیدنی باشد و در لمس هم حس شود. این برجستگی به مرور زمان کوچکتر می‌شود. در کودکان ممکن است کاملاً ناپدید شود، اما در بزرگسالان ممکن است کمی از آن برجستگی باقی بماند. اگر بیمار از این برجستگی ناراحت باشد، می‌تواند بعداً با عمل جراحی آن را صاف کند.
بعد از موفقیت در درمان، مراقبت و توجه مناسب به روند بهبودی بسیار مهم است.
بعد از اینکه درمان به پایان می‌رسد، معمولاً کارکرد شانه به حالت طبیعی خود برمی‌گردد.
فیزیوتراپی
بسیاری از شکستگی‌های شانه بدون نیاز به عمل جراحی درمان می‌شوند. برای درمان، معمولاً بازوی بیمار را در یک بند یا پوشش مخصوص قرار می‌دهند تا از آن محافظت شود و بدن بتواند بهتر با آن کنار بیاید. فیزیوتراپی در آغاز تمرکزش روی کاهش درد و ورم است. وقتی شخص توانست حرکت بازوی خود را تحمل کند و شکستگی بهبود یافت، فیزیوتراپیست به او تمرین‌های سبک و آرام شانه و آرنج تجویز می‌کند تا از خشک شدن این عضلات جلوگیری کرده و به بازگشت حرکت کامل این اعضا کمک کند.
با پیشرفت درمان شکستگی استخوان ترقوه، درد و ورم به تدریج کمتر می‌شود. وقتی پزشک بهبود کافی در وضعیت شما دید، از شما می‌خواهد که با فیزیوتراپیست درباره کاهش استفاده از وسایل محافظ صحبت کنید و از او راهنمایی بگیرید. همچنین تحت نظر فیزیوتراپیست، تمرین‌های شما به تدریج افزایش می‌یابد تا سطح فعالیت‌های شما بالاتر بیاید و از ضعیف شدن و خشک شدن عضلات جلوگیری شود.
با انجام این تمرین‌ها، شخص دوباره می‌تواند حرکت‌های کامل و طبیعی را انجام دهد. بعد از 6 تا 8 هفته، یا زمانی که استخوان به اندازه کافی ترمیم شد، تمرین‌های جدی‌تری برای فرد آغاز می‌شود. در این زمان، فیزیوتراپیست برنامه‌ای برای بازگشت شما به فعالیت‌های روزمره و ورزشی طراحی می‌کند که به خصوص برای زندگی روزانه و محیط کار شما مناسب است.
دوره بهبود در بین افراد مختلف به دلیل سن، وضعیت سلامتی و پیچیدگی آسیب متفاوت است. اکثر بیماران بعد از حدود 6 هفته می‌توانند فعالیت‌های عادی خود را بدون فشار آغاز کنند و انجام فعالیت‌های شدیدتر نیاز به 9 تا 12 هفته درمان دارد. به یاد داشته باشید که فیزیوتراپی برای بهبودی و جلوگیری از خشکی عضلات بسیار مؤثر است.
بعد از عمل جراحی
فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی شانه شبیه به حالتی است که عمل جراحی انجام نشده باشد، اما اینجا برنامه فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی طبق زمان‌بندی دقیق پزشک جراح انجام می‌شود. معمولاً فیزیوتراپی بلافاصله بعد از عمل جراحی شروع شده و به مدت 8 تا 12 هفته ادامه می‌یابد.
در هفته اول بعد از عمل جراحی شکستگی استخوان کتف و شانه، فیزیوتراپیست به شما کمک می‌کند که درد و ورم را کنترل کنید و ممکن است بعضی تمرین‌های حرکتی آرام برای شما تجویز کند. در این زمان، ممکن است لازم باشد از یک بند یا پوشش محافظ برای حفاظت از ناحیه آسیب دیده استفاده کنید. در هفته‌های بعد، فیزیوتراپیست به شما کمک می‌کند که به تدریج برنامه تمرین‌های‌تان را گسترش دهید.
بعد از 4 هفته، اگر عکس رادیولوژی نشان‌دهنده قرارگیری صحیح استخوان باشد، فیزیوتراپیست مجموعه‌ای کامل از ورزش‌ها و حرکات اصلاحی شانه را برای شما تجویز می‌کند. در هفته 6 تا 8، اگر عکس رادیولوژی نشان‌دهنده بهبود کافی باشد، برنامه درمان فیزیوتراپی شامل حرکات قدرتی و مقاومتی خواهد بود. زمان‌بندی درمان بستگی به شرایط فردی مثل سن، وضعیت سلامتی و نوع عمل جراحی دارد.
حرکات اصلاحی و ورزش
ورزش برای کسانی که دچار شکستگی شانه یا ترقوه شده‌اند، باید زیر نظر یک فیزیوتراپیست انجام گیرد تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری شود. معمولاً تمرین‌های زیر برای این بیماران پیشنهاد می‌شود. این تمرین‌ها باید معمولا سه بار در روز انجام شوند و اگر در حین ورزش درد یا علائم دیگر بروز کرد، باید متوقف شوند.
- فشار دادن تیغه شانه
این تمرین را می‌توانید در حالت نشسته یا ایستاده انجام دهید به طوریکه کمرتان به صورت صاف و عمودی باشد. سعی کنید تیغه‌های شانه‌تان را به هم نزدیک کنید. این کار را تا جایی انجام دهید که درد در ناحیه شکستگی احساس نکنید. این حالت را به مدت 3 ثانیه نگه دارید و اگر درد نداشتید، این تمرین را 10 بار تکرار کنید.
- تمرین آونگی
برای انجام این تمرین، به سمت جلو خم شوید و آرنج‌تان را روی یک میز یا نیمکت بگذارید. پشتتان را صاف نگه دارید و شانه‌هایتان را شل کنید. حالا آرام آرام بازوی زخمی‌تان را به صورت آونگی به جلو و عقب حرکت دهید. این تمرین را ادامه دهید تا زمانی که احساس درد نکنید. اگر درد نداشتید، این حرکت را 10 بار تکرار کنید. این حرکات اصلاحی باید پس از تأیید بهبودی شکستگی‌تان توسط فیزیوتراپیست انجام شود.
- چرخش آونگی
این تمرین را هم با خم شدن به جلو آغاز کنید و بازوی آسیب‌دیده‌تان را روی میز یا نیمکت قرار دهید. پشتتان را صاف نگه دارید و شانه‌هایتان را شل کنید. به آرامی سعی کنید بازوی آسیب‌دیده‌تان را به حالت آونگی در جهت عقربه‌های ساعت حرکت دهید تا زمانی که درد احساس نکنید. سپس همین حرکت را در جهت مخالف نیز تکرار کنید. اگر این حرکت درد نداشت، هر دو جهت را 10 بار تکرار کنید. این تمرین یکی از حرکات موثر برای بهبود شکستگی شانه و ترقوه است.
شکستگی‌های ترقوه و کتف معمولاً به خاطر ضربه‌هایی مانند آسیب‌های ورزشی یا زمین خوردن ایجاد می‌شوند. در کودکان نیز این نوع شکستگی‌ها معمولاً ناشی از زمین خوردن حین بازی است. درمان بیشتر شکستگی‌ها بدون نیاز به جراحی انجام می‌شود و جراحی تنها در موارد جدی لازم است.
فیزیوتراپی، حرکات اصلاحی و ورزش از روش‌های اصلی درمان انواع شکستگی‌های کتف و شانه هستند. حتی بعد از عمل جراحی شانه، فیزیوتراپی برای بازگرداندن عملکرد طبیعی به مفصل ضروری است. تمام حرکات ورزشی که در این مقاله ذکر شده، باید زیر نظر فیزیوتراپیست انجام شود.
گردآوری شده ی مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی