“`html
آکلاستا چیست ؟
آکلاستا یا زولدرونیک اسید یک نوع دارو است که با کاهش فعالیت استئوکلاست‌ها (سلول‌هایی که استخوان‌ها را تجزیه می‌کنند)، به جلوگیری از از بین رفتن استخوان کمک می‌کند.
این کار باعث می‌شود که مقدار کلسیم آزاد شده از استخوان به دلیل فعالیت تومورها کاهش یابد.
در اینجا به معرفی این دارو، نحوه استفاده و فواید آن می‌پردازیم.
کاربرد بیس فسفات‌ها در درمان پوکی استخوان
بیس فسفونات‌ها گروهی از داروها هستند که برای درمان پوکی استخوان استفاده می‌شوند.
چهار نوع بیس فسفونات :
- آلندرونات (Fosamax)
- پروتئینات (Didrocal)
- ریزدرونات (Actonel)
- زولدرونیک اسید (Aclasta)
بیس فسفونات‌ها چطور کار می‌کنند؟
این داروها به سطح استخوان‌ها متصل می‌شوند و به osteoblasts (سلول‌های سازنده استخوان) این امکان را می‌دهند که به درستی کار کنند.
تمام این چهار بیس فسفونات به افزایش تراکم استخوان و کاهش خطر شکستگی‌های ستون فقرات کمک می‌کنند.
علاوه بر این، آلندرونات، ریزدرونات و زولدرونیک اسید نیز خطر شکستگی سایر استخوان‌ها را کاهش می‌دهند.
چه کسانی از بیس فسفونات‌ها استفاده می‌کنند؟
این داروها برای درمان پوکی استخوان در زنان یائسه و مردان تجویز می‌شوند و همچنین برای افرادی که از داروهای استروئیدی استفاده می‌کنند، مفید هستند.
نحوه استفاده بیس فسفونات‌ها
دستورالعمل‌های خاصی در مورد نحوه مصرف این داروها وجود دارد.
با رعایت این دستورالعمل‌ها، بدن شما می‌تواند دارو را به خوبی جذب کند و ممکن است از عوارض جانبی جلوگیری کند.
از آنجا که کلسیم با جذب بیس فسفونات‌ها تداخل دارد، مکمل‌های کلسیم باید در روزهای دیگری مصرف شوند.
اثرات جانبی بیس فسفونات‌ها :
شایع‌ترین عوارض جانبی شامل حالت تهوع، درد شکم و اسهال است. همچنین در افرادی که این داروها را مصرف می‌کنند، ممکن است درد استخوان، مفاصل یا عضلات نیز رخ دهد.
اگر این داروها به درستی مصرف نشوند، ممکن است خطر آسیب به مری ایجاد کنند، به ویژه با آلندرونات و ریزدرونات.
در موارد نادر، ارتباط بین آلندرونات، ریزدرونات و زولدرونیک اسید و مشکلاتی مانند شکستگی استخوان فک (مشکل استخوان فک) بعد از جراحی‌های دندانی وجود دارد.
همچنین موارد نادر از شکستگی‌های غیرعادی استخوان ران با بیس فسفونات‌ها گزارش شده است.
اگر درد در کشاله ران یا لگن وجود داشته باشد که بیش از چند هفته طول بکشد، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
تنها منبع طبیعی که به صورت کاملاً طبیعی بیس فسفات‌ها را دارد، پودر شاخ گوزن نژاد آمریکای شمالی است که می‌تواند به درمان پوکی استخوان، آرتروز و بیماری‌های خود ایمنی کمک کند.
کشف درمان جدید برای پوکی استخوان
دانشمندان درمان جدیدی برای افرادی که به پوکی استخوان مبتلا هستند، شناسایی کرده‌اند.
محققانی از 27 کشور دنیا این درمان را به مدت سه سال بررسی کرده و نتایج آن را در مجله معتبر پزشکی نیواینگلند منتشر کرده‌اند.
محققان دانشگاه کالیفرنیا بیش از 7500 زن بالای 65 سال را مطالعه کردند و به نیمی از این افراد داروی تزریقی زولدرونیک اسید (Zoledronic acid) و به نیمی دیگر دارونما (قرص غیر واقعی) دادند.
نتایج نشان داد که این درمان تزریقی خطر شکستگی لگن خاصره را تا 40 درصد و خطر شکستگی در ستون فقرات را تا 70 درصد کاهش می‌دهد و به این ترتیب تأثیر درمانی زولدرونیک اسید یا آکلاستا ثابت شد.
مزیت داروی زولدرونیک اسید (Zoledronic acid) یا آکلاستا
این دارو فقط یک بار در سال مصرف می‌شود، در حالی که داروهای دیگر معمولاً باید هر روز مصرف شوند و تزریق آن تنها 15 دقیقه طول می‌کشد.
داروهایی که پیش‌تر برای درمان پوکی استخوان تجویز می‌شدند، به صورت قرص بودند و باید روزانه استفاده می‌شدند.
تحقیقات نشان داده که بیماران مبتلا به پوکی استخوان به منظور حفظ درمان خود به طور منظم از این داروها استفاده نمی‌کنند.
“““html
خود را مصرف نمی‌کنند؛ عوارض جانبی این داروها، از جمله ورم لوله مری که بلع را دشوار می‌کند، باعث می‌شود بیمار پس از 6 ماه مصرف آن را ترک کند.
عوارض داروی زولدرونیک اسید (Zoledronic acid) یا آکلاستا
افزایش احتمال نوسان غیرطبیعی ضربان قلب وجود دارد.
تب، درد در عضلات، استخوان‌ها یا مفاصل و سردرد از شایع‌ترین عوارض جانبی زولدرونیک اسید هستند که معمولاً فقط یک یا دو روز طول می‌کشد.
پس از تزریق زولدرونیک اسید، موارد نادری از نارسایی کلیه گزارش شده است اما در اکثر موارد این حالت قابل بازگشت است.
عوارض جانبی آکلاستا :
- اعصاب مرکزی: بی‌قراری، اضطراب، سردرگمی، تب، سردرد، بی‌خوابی، خواب‌آلودگی
- قلبی ـ عروقی: افت فشار خون
- دستگاه گوارش: درد شکم، بی‌اشتهایی، یبوست، اسهال، دشواری در بلع، تهوع، استفراغ
- ادراری ـ تناسلی: عفونت قارچی، کاهش سطح کراتینین در خون، عفونت دستگاه ادراری
- خونی: کم‌خونی، کاهش گرانولوسیت‌ها، کاهش تعداد سلول‌های خونی، کاهش پلاکت‌ها
- متابولیک: کم‌آبی
- عضلانی ـ اسکلتی: درد مفاصل، درد استخوان‌ها
- تنفسی: سرفه، تنگی نفس، تجمع مایع در محلول پلور
تداخل دارویی زولدرونیک اسید
استفاده همزمان از آمینوگلیکوزیدها و دیورتیک‌های لوپی می‌تواند اثر کاهنده کلسیم را افزایش دهد.
در بیمارانی که مبتلا به مولتیپل میلوم هستند، مصرف همزمان تالیدوماید ممکن است خطر اختلال در عملکرد کلیه را افزایش دهد.
مسمومیت و درمان زولدرونیک اسید
تظاهرات بالینی : تزریق با سرعت بالا و دوز بیشتر از مقدار توصیه‌شده می‌تواند خطر مسمومیت کلیوی را افزایش دهد.
مصرف بیش از حد ممکن است به کمبود کلسیم، کمبود فسفر و کمبود منیزیم منجر شود.
درمان : به منظور تصحیح این کمبود‌ها، می‌توان کلسیم گلوکونات، پتاسیم و سدیم فسفات و منیزیم سولفات را به صورت وریدی تجویز نمود.
ملاحظات خاص داروی زولدرونیک اسید
- اثربخشی و ایمنی دارو در سایر شرایط هایپرکلسمی تأیید نشده است.
- قبل از تجویز، بیمار باید به خوبی هیدراته شود و مقدار ادرار او حدود 2 لیتر در روز باشد.
- به دلیل ریسک کاهش عملکرد کلیه، دوز تجویزی نباید بیشتر از mg 4 باشد و زمان تزریق نباید کمتر از 15 دقیقه باشد.
- پیش از هر بار تجویز، سطح کراتینین در خون باید بررسی شود.
- در بیمارانی که درمان مولتیپل میلوم دریافت می‌کنند، مکمل کلسیم (mg 500) و ویتامین D ( IU 400) باید تجویز شود.
- برای تهیه دارو، ml 5 آب استریل به ویال دارو اضافه کنید و بعد از حل شدن پودر، آن را به ml 100 محلول نرمال‌سالین یا 5% DW اضافه کنید.
- برای بیماران مبتلا به نارسایی کلیه، بعد از حل کردن پودر دارو در ml 5 آب استریل، حجم مورد استفاده باید مطابق با دوز مورد نظر باشد: ml 4.4 برای mg 5.3، ml 1.4 برای mg 3.3 و ml 3.3 برای mg 3.
- لاین وریدی تجویز زولدرونیک اسید باید جدا از سایر داروها باشد.
- اگر داروی حل‌شده فوراً استفاده نشود، باید آن را در یخچال نگهداری نمود و حداکثر طی 24 ساعت مصرف کرد.
- محلول زولدرونیک اسید را نباید با محلول‌های حاوی کلسیم (مثل رینگر لاکتات) مخلوط کرد.
- این دارو بیشتر از طریق کلیه دفع می‌شود و خطر عوارض جانبی در بیماران دارای اختلال کلیوی بیشتر است.
- عملکرد کلیه باید به طور منظم بررسی شود. در بیماران دچار نارسایی کلیه، تنها در صورتی که منافع دارو بیشتر از خطرات آن باشد باید تجویز شود.
- پس از تجویز دارو، عملکرد کلیه و سطح پلاسمایی کلسیم، فسفر، منیزیم و کراتینین باید تحت نظر باشد.
نکاتی که باید قبل از تزریق آکلاستا به بیمار گفته شود
- بیمار باید هرگونه عارضه جانبی را به پزشک اطلاع دهد.
- بیمار باید بارداری قطعی یا احتمالی را به پزشک گزارش کند.
- رعایت بهداشت دهان و انجام معاینه دندانپزشکی قبل از شروع درمان با این دارو ضروری است. (به خصوص اگر بیمار دارای عوامل خطرزایی مثل سرطان، دریافت داروهای شیمی درمانی یا کورتیکواستروئید و یا بهداشت ضعیف دهان و دندان باشد).
مصرف زولدرونیک اسید در سالمندان :
این دسته از بیماران در پاسخ‌دهی یا میزان بروز عوارض جانبی با دیگر بیماران تفاوتی ندارند.
با
“`
با توجه به اینکه احتمال وجود بیماری‌های دیگر، مصرف داروهای مختلف و کاهش عملکرد کبد، کلیه و قلب بیشتر است، باید در استفاده از دارو در این افراد احتیاط کرد.
مصرف زولدرونیک اسید در کودکان :
موفقیت و ایمنی این دارو در کودکان هنوز تایید نشده است.
مصرف زولدرونیک اسید در بارداری :
در دوران بارداری، این دارو جزو گروه D محسوب می‌شود و باید از آن دوری کرد.
مصرف زولدرونیک اسید در شیردهی :
وجود دارو در شیر مادر مشخص نیست. بنابراین، نباید در زمان شیردهی استفاده شود.
فارماکوکینتیک داروی زولدرونیک اسید
- جذب: این دارو به صورت داخل وریدی (IV) تجویز می‌شود.
- پخش: حدود 22% از دارو به پروتئین‌ها متصل می‌شود. کاهش سطح دارو در خون بعد از تزریق یک فرایند سه مرحله‌ای دارد: در حدود 15 دقیقه و تقریبا 105 دقیقه. نیمه‌عمر نهایی دارو 167 ساعت است و مقداری از آن تا 28 روز بعد از یک دوز در خون باقی می‌ماند.
- متابولیسم: این دارو متابولیزه نمی‌شود و بر روی آنزیم‌های CYP450 کبد تاثیری ندارد.
- دفع: این دارو عمدتا از طریق کلیه دفع می‌شود.
پروفسور دیوید رید از دانشگاه آبردین بریتانیا که در این تحقیق شرکت داشته، تاکید کرده که جلوگیری از شکستگی لگن خاصره که یکی از مشکلات اصلی پوکی استخوان در سالمندان است، خیلی مهم است، زیرا حتی در کشورهای پیشرفته حدود 20 درصد از افرادی که دچار شکستگی لگن می‌شوند، در عرض 6 ماه فوت می‌کنند.
با اینکه بسیاری فکر می‌کنند پوکی استخوان فقط در دوران سالمندی رخ می‌دهد، اما گفته می‌شود که این بیماری ممکن است از دوران نوجوانی شروع شود.
پوکی استخوان بیماری است که در آن استحکام استخوان کاهش می‌یابد و احتمال شکستگی بسیار بیشتر می‌شود.
نیمی از زنان بالای 50 سال ممکن است دچار شکستگی استخوان شوند که دلیل اصلی آن پوکی استخوان یا «استئوپروز» است.
عوامل مختلفی مانند سن بالا، سبک زندگی کم‌تحرک، عدم فعالیت بدنی و سابقه خانوادگی می‌تواند در ایجاد پوکی استخوان تاثیر داشته باشد.
پزشکان می‌گویند که از سن 30 سالگی به بعد، بافت استخوانی کاهش می‌یابد و احتمال بروز پوکی استخوان در سنین میانسالی و پیری بیشتر می‌شود. برخی عوامل مانند یائسگی در زنان که به دلیل کاهش سطح استروژن رخ می‌دهد، باعث تسریع این مشکل می‌شود.
با این حال، با تغذیه صحیح حاوی ویتامین D و کلسیم و انجام فعالیت‌های بدنی مناسب، می‌توان چگالی استخوان را افزایش داد.
بیشتر بخوانید :