آشنایی با دلایل ایجاد سرطان
به طور کلی برای اینکه سرطان ایجاد شود، یک جهش کافی نیست و نیاز به چندین جهش و عوامل محیطی وجود دارد. به همین دلیل، معمولاً سرطان بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود. دانشمندان فکر می‌کنند که عوامل مختلفی در بروز این بیماری خطرناک نقش دارند.
در هسته سلول‌ها، موادی مانند مواد رادیواکتیو و شیمیایی می‌توانند آسیب برسانند. این مواد شیمیایی، مثل آن‌هایی که در دود اتومبیل‌ها و کارخانه‌ها وجود دارند، و همچنین هوای آلوده، می‌توانند باعث ناپایداری ژنتیکی و جهش سلول شوند.
دانشمندان علوم پزشکی به دنبال راه‌هایی هستند تا کیفیت زندگی افراد، به ویژه کسانی که به سرطان مبتلا هستند، در طول بیماری و حتی بعد از آن، بهتر شود.
تغییرات سلولی در طول رشد طبیعی هستند و ممکن است قابل برگشت باشند. اما سرطان زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌ها به طور غیر طبیعی رشد می‌کنند. سلول‌های سرطانی از تقسیم بدون کنترل سلول‌های طبیعی به وجود می‌آیند و این سلول‌های سرطانی بدون هیچ کنترلی شروع به رشد می‌کنند و از چرخه متعادل سلولی خارج می‌شوند. علت دقیق این اتفاق هنوز مشخص نشده است، اما جهش در ژن‌هایی که کنترل چرخه سلولی را بر عهده دارند، به سرطان منجر می‌شود.
امروز نگرانی‌های زیادی درباره بسیاری از عوامل شیمیایی سرطان‌زا وجود دارد، به ویژه توتون و دود سیگار. همچنین ترکیبات غذایی و تابش بیش از حد اشعه مضر نور خورشید، مانند پرتوهای فرابنفش و اشعه ایکس، خطر ابتلا به سرطان را بالا می‌برد. در مورد اثرات این پرتوها، به ویژه در میزان کم، هنوز سوالاتی وجود دارد. سبک زندگی نامناسب، مثل مصرف غذاهای ناسالم مانند سوسیس و کالباس و فست فودها، نیز ممکن است به بروز این بیماری کمک کند.
دلایل ایجاد سرطان
قرار گرفتن در معرض گازهای سمی نیز به عنوان یک عامل مؤثر در ابتلا به سرطان شناخته می‌شود. در کنار اینها، بسیاری از غذاهای ناسالم هم جزء عوامل خطر به شمار می‌روند و نشان داده شده است که مواد غذایی حاوی نیترات سرطان‌زا هستند، گرچه بیشترین نیترات در سبزیجات موجود است. فلزات سنگین مثل آرسنیک، سرب و جیوه نیز از عوامل مهم در بروز سرطان هستند.
استفاده از سیگار یکی دیگر از دلایل اصلی بروز سرطان به شمار می‌رود. در دود سیگار، ۵۰ ماده سرطان‌زا شناسایی شده که یکی از علل مهم سرطان‌های دهان، ریه، دستگاه گوارش و مثانه به شمار می‌رود. بنابراین، برخی عوامل سرطان‌زا را می‌توان از طریق اقدامات پیشگیرانه کاهش داد.
آمار نشان می‌دهد که سرطان می‌تواند بیش از یک سوم جمعیت را تحت تاثیر قرار دهد و مسئول بیش از ۲۰ درصد از کل مرگ و میرها است. در کشورهای پیشرفته، سرطان بیش از ۱۰ درصد از کل هزینه‌های پزشکی را تشکیل می‌دهد.
سرطان اگر درمان نشود، همواره می‌تواند کشنده باشد. بنابراین، تشخیص و درمان زودهنگام آن بسیار حیاتی است. شناسایی افراد در معرض خطر سرطان از طریق تست‌های غربالگری یکی از اهداف مهم در درمان این بیماری است. خطر ابتلا به سرطان میان جمعیت‌های مختلف و در محیط‌های گوناگون به طور قابل توجهی متفاوت است.
مسئله دیگری که در مورد سرطان وجود دارد، هزینه‌هایی است که به جامعه و خانواده‌ها تحمیل می‌شود. درمان سرطان به روش‌های معمول انجام می‌شود.
راه های درمان بیماری
پزشکانی که به تغذیه درمانی به عنوان یک درمان مهم و مکمل برای سرطان نگا می‌کنند، رژیم غذایی کم چرب، کم قند، کم نمک و عمدتاً گیاه‌خواری را برای بیماران تجویز می‌کنند.
شیوع سرطان در جوامع صنعتی در حال افزایش است. در مورد علل بروز و رشد سرطان، تحقیقات محققان روز به روز در حال پیشرفت است و آنان همواره در تلاشند تا روش‌های جدیدی برای پیشگیری، تشخیص، درمان و تولید داروهایی با بهترین اثر و کمترین عوارض درمانی پیدا کنند و همچنین به کنترل این بیماری کمک کنند.
سعی در کاهش هزینه‌های درمانی دارند.
معالجه معمولی: داروی شیمی درمانی از جمله داروهای شیمیایی است که در زمان جنگ جهانی اول تولید شده و امروزه در مورد حدود 75 درصد از بیماران سرطانی به کار می‌رود.
تابش درمانی: حدود 60 درصد بیماران مبتلا به سرطان تحت درمان با اشعه قرار می‌گیرند. این روش به وسیله‌ی اشعه برای تخریب بافت‌های ناخواسته انجام می‌شود. اشعه درمانی می‌تواند از بیرون یا از داخل بدن به صورت دقیق و با کمک دستگاه‌های ویژه و کامپیوتر انجام گیرد.
جراحی: عمل جراحی اولین روش درمان برای 67 درصد بیماران سرطانی است. با جدا کردن و برداشت تومور، پزشکان اعتقاد دارند که شانس موفقیت در درمان بیشتر می‌شود، اما متاسفانه برخی از تومورها به اعضای حساسی مانند کبد و مغز پیوسته‌اند و نمی‌توان آنها را به راحتی برداشت.
روش‌های درمانی دیگری نیز وجود دارد. درمان فیزیکی شامل استفاده از داروهای گیاهی، رژیم‌های غذایی، واکنش‌های شیمیایی، شیمی درمانی‌های بیولوژیکی، بهبود سوخت و ساز بدن، درمان‌های سلولی و اکسیژن درمانی است. همچنین روش‌های غیرفیزیکی نیز وجود دارد که شامل کمک به سیستم‌های عاطفی و عصبی، هدایت ذهن و خیال، درمان‌های آرامش‌بخش، ایمان درمانی و روش‌هایی است که بر جنبه‌های روحی و ذهنی تمرکز دارند.
روش‌های دیگری نیز وجود دارد، مانند کاهش چربی بدن، مصرف مواد فیبری نظیر گندم، جو، برنج، ذرت، حبوبات و همچنین سبزیجات و میوه‌های تازه، اصلاح مقدار نمک و پتاسیم و استفاده از مواد ضد سرطان و آنتی‌اکسیدان‌های قوی.
یکی از نکات مثبت سرطان این است که بسیاری از انواع سرطان‌ها قابل پیشگیری به نظر می‌رسند. بسیاری از متخصصان معتقدند که حداقل 50 درصد از سرطان‌ها را می‌توان با تغییر در رژیم غذایی پیشگیری کرد، اما چون تغییر رژیم غذایی کار آسانی نیست، می‌توان با اضافه کردن مکمل‌ها به رژیم غذایی این مشکل را حل کرد. تغذیه می‌تواند بر مراحل پیش سرطانی، که به مراحل ابتدایی نیز معروف هستند، تأثیر بگذارد.
این مراحل شامل تغییراتی هستند که می‌توان آنها را به راحتی پیشگیری یا اصلاح کرد و این تغییرات معمولاً در اثر آسیب‌های وارد شده به ماده ژنتیکی سلول‌ها به وجود می‌آید. اما به محض کامل شدن این تغییرات و شروع تکثیر سلول‌های سرطانی، تغذیه دیگر به عنوان یک عامل درمانی مستقل محسوب نمی‌شود. وقتی درباره سرطان صحبت می‌شود، تمام مواد دارویی، غذایی و ویتامین‌ها می‌توانند بر پیشرفت یا کنترل سرطان تأثیر مثبت یا منفی بگذارند.
تغییر سبک زندگی
به دلیل تغییر در سبک زندگی، استرس و آلودگی‌های ناشی از زندگی مدرن، بیماری‌های مختلفی مانند سرطان و دیابت در بین مردم شایع شده است. مصرف مواد غذایی و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند اثرات منفی این عوامل را کاهش دهد.
آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین‌های E، C، A و بتا کاروتن که با مصرف درست و کافی سبزیجات، میوه‌ها و مواد غذایی طبیعی تأمین می‌شوند، می‌توانند از ایجاد سرطان جلوگیری کنند و به پاکسازی بدن از مواد سرطان‌زا کمک کنند.
موادی مانند:
لیکوپن: یکی از نوعی رنگدانه طبیعی و جزء کاروتنوئیدهاست که عامل رنگ قرمز در بسیاری از میوه‌ها به ویژه گوجه‌فرنگی می‌باشد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که لیکوپن یک آنتی‌اکسیدان قوی است و می‌تواند از سلول‌های بدن در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت کند. منابع خوب لیکوپن شامل گوجه‌فرنگی، گریپ‌فروت قرمز، پرتقال قرمز، هندوانه، خرمالو و زردآلو هستند.
به طور معمول در هر صد گرم گوجه‌فرنگی خام، بسته به میزان رسیده بودن آن، بین 3 تا 9 میلی‌گرم لیکوپن وجود دارد و افرادی که هفته‌ای هفت عدد یا بیشتر از گوجه‌فرنگی مصرف می‌کنند، می‌توانند بهره‌مندی بیشتری از این آنتی‌اکسیدان داشته باشند.
مردم که گوجه فرنگی می‌خورند، 60 درصد کمتر از دیگران به سرطان‌های روده، معده، مری و کلیه مبتلا می‌شوند. میوه‌ها و سبزی‌ها خاصیت ضد سرطانی دارند و هر چه رنگدانه‌های آنها بیشتر باشد، می‌توانند بهتر با سرطان مبارزه کنند.
ویتامین C: خانواده کلم‌ها مانند کلم چینی و بروکلی، 93 درصد ویتامین C دارند. مرکباتی مثل پرتقال و لیمو نیز مقدار زیادی از این ویتامین را دارند. کیوی هم حدود 80 میلی‌گرم ویتامین C و مواد مفیدی دارد که در پیشگیری از سرطان مؤثر است.
آناناس دارای 20 میلی‌گرم و سیب‌زمینی دارای 25 میلی‌گرم از این ویتامین هستند. غذاهایی که سرشار از ویتامین C هستند، در جلوگیری از سرطان‌های مری، دهان و لوزالمعده نقش محافظتی ایفا می‌کنند. همچنین این ویتامین به پیشگیری از سرطان‌های گردن، رحم، راست روده و سینه نیز کمک می‌کند.
تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که روزانه حداقل 140 میلی‌گرم ویتامین C مصرف می‌کنند (معادل دو پرتقال بزرگ)، 50 درصد کمتر از کسانی که فقط 90 میلی‌گرم از این ویتامین می‌خورند، دچار سرطان ریه می‌شوند. این نشان می‌دهد که ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان قوی است و به دلیل داشتن مواد مغذی خاص، می‌تواند رادیکال‌های آزاد را خنثی کند.
(رادیکال‌های آزاد مولکول‌های مضر در بدن هستند که در طی واکنش‌های شیمیایی که اکسیژن در آن نقش دارد، تولید می‌شوند.) ویتامین C به حفظ سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند، که این امر بسیار حائز اهمیت در مبارزه با سرطان است. همچنین این ویتامین می‌تواند ویتامین E را نیز فعال کند.
ویتامین E: یکی دیگر از مواد ضد سرطان است. بر اساس تحقیقات، این ویتامین ممکن است به عنوان یک عامل در پیشگیری از برخی سرطان‌ها گنجانده شود. ویتامین E به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند تا این سیستم بتواند به سلول‌های سرطانی حمله کند و تولید مواد مضر مثل نیتروزآمین‌ها را مهار کند.
بسیاری از پزشکان مصرف 400 تا 600 واحد ویتامین E در روز را توصیه می‌کنند. اما چنین مقادیر زیادی صرفاً از طریق غذا قابل دستیابی نیست. می‌توان این ویتامین را در جوانه گندم، تخمه، روغن آفتابگردان، آجیل، اسفناج، کلم بروکلی، برگ شلغم، گوجه‌فرنگی و برگ خردل پیدا کرد. ویتامین E می‌تواند سلول‌ها را از آسیب‌هایی که به سرطان منجر می‌شود، محافظت کند و در برابر سرطان‌های روده بزرگ، دهان و سینه اثر محافظتی دارد.
به طور کلی، ۵ عامل اصلی در بروز سرطان نقش دارند. اولین عامل سبک زندگی نادرست است که شامل رژیم غذایی نادرست و عدم فعالیت بدنی می‌شود.
دومین عامل، سیگار کشیدن و سپس بروز عفونت‌ها هستند و بعد از این عوامل، شرایط شغلی و آلودگی‌های محیطی قرار می‌گیرند.
دکتر علی مطلق، متخصص رادیوتراپی آنکولوژی، در این باره می‌گوید: ژن‌ها تأثیر زیادی در تمام بیماری‌ها دارند. همه این ۵ عامل به همراه تغییرات ژنتیکی می‌توانند منجر به سرطان شوند اما باید توجه کنیم که در اکثر موارد، ژنتیک به تنهایی دلیل اصلی نیست. بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، از ۱۰ میلیون مورد ابتلا به سرطان، ۴۴ درصد ناشی از رژیم غذایی ناسالم و عفونت‌هاست. همچنین قرائن نشان می‌دهد که عوامل عفونی در کشورهای شرق مدیترانه ۷۰ درصد سرطان‌ها را ایجاد می‌کنند.
در کشورهای توسعه‌یافته، عفونت تنها ۷ درصد علل ابتلا به سرطان را تشکیل می‌دهد، اما این رقم در کشورهای در حال توسعه ۲۶ درصد است.
دکتر مطلق توضیح می‌دهد که ویروس پاپیلومای انسانی، هلیکو باکتر پیلوری و هپاتیت B و C ۳ عامل اصلی بروز سرطان‌های دهانه رحم، معده و کبد هستند. ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV در ۱۰۰ درصد موارد در بروز سرطان دهانه رحم نقش دارد.
گردآوری: مجله اینترنتی رضیم