“`html
ذرت خوشه ای یا سورگوم چیست ؟
ذرت خوشه ای شامل آنتی اکسیدان، فسفر، ویتامین B3، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، آهن، پروتئین و فیبر است.
ذرت خوشه ای می‌تواند یبوست را سریع درمان کند، انرژی بدن را افزایش دهد و از سرطان نیز پیشگیری کند.
مشخصات ظاهری سورگوم
ذرت خوشه ای یک گیاه یک ساله است و برخی از انواع آن می‌توانند چند ساله باشند. قد این گیاه ممکن است تا ۲ متر هم برسد.
برگ های ذرت خوشه ای دراز و نوک تیز هستند و به صورت موج‌دار رشد می‌کنند و بدون دمبرگ، ساقه را در برمی‌گیرند.
میوه این گیاه در انواع مختلف به شکل خوشه‌های فشرده یا خوشه‌ای باز دیده می‌شود.
دانه‌ها در برخی انواع مثل ذرت خوشه ای شیرین درون پوسته قرار دارند و در دیگر انواع مانند ذرت خوشه ای سر عصایی، دانه‌ها از پوسته خارج می‌شوند. رنگ دانه‌ها بسته به نوع و گونه می‌تواند سفید، زرد، صورتی، قهوه‌ای یا سیاه باشد.
وطن ذرت خوشه ای آفریقا است و در سایر نقاط جهان نیز کشت می‌شود.
این گیاه در سرتاسر هند و همچنین در بسیاری از مناطق ایران کشت می‌شود.
در مناطق مختلفی مثل کرج، آذربایجان، اصفهان، اشتران کوه، مازندران، گوتوند و بلوچستان یافت می‌شود.
در بلوچستان با نام‌های محلی مانند حب و محمد عیسی در مکران و جواری در لاس بلاس و ققار جواری در بابیان شهریق شناخته می‌شود. نوع دانه‌های آن در جالیزها و مزارع توتون در خراسان کشت می‌شود و برخی محققان آن را برای استفاده از دانه‌ها به عنوان علوفه در ایران کشت می‌کنند.
ترکیبات شیمیایی ذرت خوشه ای
از نظر مواد شیمیایی، گیاه ذرت خوشه ای دارای گلوکوزید دورین است و در برگ‌های آن اسید سیانیدریک وجود دارد.
در دانه‌های این گیاه می‌توان فورمیک اسید، پالمیتیک اسید، استاریک اسید، بوتیریک اسید، میریستیک اسید، مالتوز، امولسین، چند گلوسید، چند پروتئین، تعدادی لیپید و ویتامین‌های آ و ب را پیدا کرد.
موارد مصرف سورگوم
موارد مصرف دانه سورگوم مشابه ذرت و جو بوده و می‌توان از آن به عنوان غذای انسان و خوراک دام و طیور استفاده کرد. همچنین در صنایع نشاسته و الکل نیز مورد کاربرد قرار می‌گیرد.
ترکیبات شیمیایی دانه‌های سورگوم بسته به نوع آن متفاوت است.
میزان پروتئین آن‌ها بین ۸ تا ۱۶ درصد متغیر است و انواع تجاری دارای ۱۰ تا ۱۳ درصد پروتئین هستند. مقادیر لیزین، میتونین، فیبر خام، خاکستر و فسفر سورگوم به طور متوسط مشابه ذرت است.
انواع سورگوم یا ذرت خوشه ای
سورگوم‌ها بر اساس کاربرد به ۴ دسته تقسیم می‌شوند:
- سورگوم دانه ای Grain Sorghum: دانه‌های آن به عنوان غذای انسان، دام و طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- سورگوم علوفه ای Grass Sorghum: که به نام سرگو (sorgo) معروف است. دارای ساقه‌های بلند و شیرین است. سودان گراس یکی از انواع سورگوم علوفه‌ای است که گیاهی یک ساله با ساقه‌های باریک و قدرت رشد بالا است.
- سورگوم شیرین یا قندی Sweet Sorghum: ساقه‌های بلند این گیاه دارای مواد قندی بوده و از شیرابه آن قند مایع تولید می‌شود. این نوع بیشتر برای تولید علوفه سبز و سیلو زراعت می‌شود.
- سورگوم جارویی broom sorghum: به دلیل انشعابات زیاد و طولانی و خوشه برجسته‌اش به عنوان جاروب استفاده می‌شود.
- سورگوم مومی waxy sorghum: اندوسپرم این گیاه دارای موم است که در ساخت چسب به کار می‌رود.
طریقه مصرف ذرت خوشه ای
از شیره ساقه سورگوم شیرین به عنوان شیرین کننده برای تهیه انواع کمپوت، نوشابه و داروها استفاده می‌شود.
دانه‌ها، ساقه‌ها و برگ‌های سورگوم به عنوان علوفه برای تغذیه دام مورد استفاده قرار می‌گیرند.
“`
دانه‌های سورگوم همانند جو و ارزن برای تهیه انواع غذاها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در ادامه، تمام فواید و خواص گیاه سورگوم برای سلامت بدن را به همراه روش‌های مصرف آن بیان می‌کنیم.
خواص ذرت خوشه‌ای
1. تقویت استخوان‌ها
منیزیم یکی از مواد مهم در سورگوم است که جذب کلسیم را افزایش می‌دهد و به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کند.
همچنین، کلسیم و منیزیم موجود در ذرت خوشه‌ای خطر ابتلا به آرتروز و پوکی استخوان را کاهش می‌دهند.
2. بهبود گردش خون
ذرت خوشه‌ای غنی از آهن و مس است. این مواد با افزایش تولید گلبول‌های قرمز، به بهبود گردش خون در بدن کمک می‌کنند و خطر ابتلا به کم‌خونی را کاهش می‌دهند.
3. افزایش انرژی بدن
ذرت خوشه‌ای دارای مقادیر زیادی نیاسین (ویتامین B3) است که در متابولیزه کردن مواد مغذی و افزایش سطح انرژی بدن مؤثر است.
4. لاغری و کاهش وزن
فیبر موجود در ذرت خوشه‌ای می‌تواند با کاهش اشتها و جلوگیری از پرخوری به لاغری و کاهش وزن کمک کند.
5. معده و دستگاه گوارش
به لطف میزان بالای فیبر، ذرت خوشه‌ای به بهبود هضم غذا کمک می‌کند، نفخ شکم را کاهش می‌دهد و برای سلامت دستگاه گوارش مفید است.
علاوه بر این، فیبر موجود در آن با بهبود حرکات روده، به پیشگیری و درمان یبوست و اسهال نیز کمک می‌کند.
6. سرطان
سورگوم دارای مقادیر بسیار بالای آنتی‌اکسیدان‌هاست که با کاهش رادیکال‌های آزاد، خطر ابتلا به سرطان را کم می‌کند.
تحقیقات نشان داده که یکی از بزرگ‌ترین فواید سلامتی سورگوم جلوگیری از ابتلا به ملانوما (نوعی سرطان پوست) است.
7. سلامت قلب
مقدار بالای فیبر موجود در ذرت خوشه‌ای می‌تواند به کاهش کلسترول بد خون (LDL) کمک کند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش دهد.
8. فاقد گلوتن است
ذرت خوشه‌ای یکی از انواع غلات بدون گلوتن است و به کاهش التهاب، آسیب به دستگاه گوارش و حالت تهوع در افراد مبتلا به بیماری سلیاک کمک می‌کند.
9. دیابت و قند خون
سورگوم سرشار از تانن است و آنزیم‌هایی دارد که جذب نشاسته را در بدن کاهش می‌دهند. این ویژگی به تنظیم سطح انسولین و گلوکز خون کمک کرده و باعث کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت می‌شود.
10. خواص ذرت خوشه‌ای برای پوست
وجود مواد مغذی زیاد در دانه‌های ذرت خوشه‌ای به سم‌زدایی و پاک‌سازی پوست کمک می‌کند و باعث حفظ سلامت و رطوبت پوست صورت می‌شود.
بیشتر بخوانید :
عوارض و مضرات ذرت خوشه‌ای
تا کنون هیچ‌گونه عوارض جانبی برای ذرت خوشه‌ای یا سورگوم گزارش نشده است.