رابدومیولیز چیست؟ چه نشانه‌هایی دارد و چگونه درمان می‌شود؟
- رابدومیولیز (Rhabdomyolysis) به معنی آسیب و تخریب بافت‌های عضلانی است. در این حالت، سلول‌های عضلانی آسیب می‌بینند و مواد داخلی آن‌ها وارد خون می‌شود.
- وقتی این سلول‌ها به سرعت تخریب شوند، میوگلوبین آزاد می‌شود که می‌تواند برای کلیه‌ها مضر باشد و حتی به نارسایی کلیوی منجر شود.
- دلایلی مانند ماندن زیر آوار، عوارض دارویی، مشکلات متابولیک، ورزش‌های شدید، کزاز، تشنج، عفونت‌هایی مثل آنفلوآنزا و مصرف مواد مخدر می‌توانند باعث رابدومیولیز شوند.
- این بیماری می‌تواند به سلامت کلی بدن و عملکرد کلیه آسیب بزند. زیرا دلایل بسیاری وجود دارد که ممکن است فرد به این بیماری مبتلا شود، درک شرایط آن اهمیت بالایی دارد.
نشانه‌های رابدومیولیز
- زمانی که ماهیچه‌های اسکلتی دچار آسیب می‌شوند، احتمال بروز این بیماری وجود دارد، زیرا بافت‌های عضلانی به سرعت شروع به تخریب می‌کنند و به خون وارد می‌شوند.
- مواد تشکیل‌دهنده ماهیچه‌ها با موادی که در حالت طبیعی در خون وجود دارند بسیار متفاوت است. این تفاوت باعث بروز سطح غیرطبیعی سموم در بدن و فشار زیاد بر روی کلیه‌ها می‌شود.
- در برخی موارد، برای کاهش درد کلیه‌ها به دیالیز و درمان‌های جدی نیاز است. رابدومیولیز در شدت‌های مختلفی بروز می‌کند و به شدت به آسیب‌های شدیدی مانند بلایای طبیعی یا آسیب‌های شدید به بافت‌های عضلانی مرتبط است.
- علاوه بر این، این وضعیت می‌تواند ناشی از فعالیت‌های شدید، مشکلات متابولیکی، ضعف در گردش خون، مشکلات دمایی، عفونت‌ها و سموم باشد. به دلیل وجود دلائل متنوع ایجاد این بیماری، تشخیص دقیق علائم آن اهمیت ویژه‌ای دارد.
تشخیص رابدومیولیز
- در اشکال خفیف این بیماری، ممکن است تشخیص تا زمانی که آزمایش خون انجام نشود، دشوار باشد. اما در شرایط حاد، این بیماری با نشانه‌هایی مانند درد شدید عضلات، خستگی و ضعف بروز می‌کند.
- افرادی که از آسیب‌های یاد شده رنج می‌برند، معمولا هنگام اضطراب و فشار نشانه‌هایی مثل حالت تهوع، استفراغ و حتی نارسایی کلیه را نشان می‌دهند.
- برخی از نشانه‌های ثانویه هنگامی ظاهر می‌شوند که بافت‌های عضلانی خیلی ملتهب هستند و باعث مسدود شدن گردش خون در دیگر نواحی بدن می‌شوند و از عملکرد درست آن جلوگیری می‌کنند. در بعضی از موارد، آسیب جدی به عضلات وارد می‌شود.
- یکی از نشانه‌های شایع، تغییر رنگ ادرار به قهوه‌ای مایل به قرمز است که می‌تواند نشان‌دهنده آسیب به سلول‌های عضلانی باشد. برای درمان بسیاری از این موارد نیاز به جراحی وجود دارد.
- با این حال، نباید منتظر بمانید تا کلیه‌های شما از کار بیفتند. اگر علائم گفته شده را در خود مشاهده کردید، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید.
درمان رابدومیولیز
مصرف مایعات:
اگر خوش شانس باشید و تنها نیاز به درمان خانگی داشته باشید، بهترین روش، مصرف مایعات است.
در بیمارستان ممکن است از مایعات وریدی برای دفع سموم از بدن استفاده کنند، اما شما می‌توانید این کار را در خانه نیز با نوشیدن آب و مایعات انجام دهید. این کار به دفع ادرار و بهبود عملکرد کلیه‌ها کمک می‌کند و سموم را از بدن خارج می‌کند.
توقف تمرینات ورزشی:
اگر بیماری شما به دلیل فعالیت‌های شدید فیزیکی باشد، بهتر است این فعالیت‌ها را متوقف کنید. اگر روی فشار و حجم تمرینات ورزشی خود نچرخید، ممکن است آسیب بیشتری به عضلات وارد کنید. بهتر است در این شرایط با پزشک مشورت کنید.
قطع مصرف مواد مخدر:
استفاده از مواد مخدر می‌تواند باعث بروز این بیماری شود یا علائم آن را بدتر کند. تلاش کنید مصرف این مواد به خصوص کوکائین را به صورت سریع متوقف کنید. این مواد می‌توانند به کلیه‌ها آسیب برسانند و وضعیت بیماری را وخیم‌تر کنند.
افزایش گردش خون:
چون بیشتر مشکلات این بیماری به عضلات و بافت‌ها مربوط می‌شود و این بافت‌ها باید در خون قرار بگیرند، بنابراین داشتن گردش خون خوب و اکسیژن کافی و تازه بسیار مهم است. برخی از مواد غذایی که می‌توانند به بهبود گردش خون کمک کنند شامل پرتقال، فلفل، سیر، زنجبیل، شکلات تلخ، هندوانه و گوجی بری هستند.
بهبود عملکرد کلیه‌ها:
کاملاً واضح است که اگر روشی برای افزایش کارایی کلیه‌ها برای دفع سموم پیدا کنید، می‌توانید وضعیت بیماری را بهتر کنید. برخی از مواد غذایی و گیاهانی که به بهبود عملکرد کلیه‌ها کمک می‌کنند شامل فلفل قرمز، کلم، سیر، سیب، سفیده تخم‌مرغ و روغن زیتون هستند.
قطع مصرف داروهای غیر ضروری:
مصرف برخی داروها، به خصوص داروهای قوی ممکن است به این بیماری منجر شود. اگر علائم این بیماری را مشاهده کرده‌اید، بهتر است با پزشک مشورت کرده و بعضی از داروها را متوقف کنید یا از داروهای دیگر استفاده کنید.
همچنین بخوانید:
رابدومیولیز چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص، پزشک معمولاً ابتدا روی عضلات بزرگ بدن تمرکز می‌کند و در صورتی که درد و حساسیت در این عضلات وجود داشته باشد، آن‌ها را آزمایش می‌کند. به علاوه، ممکن است پزشک آزمایش خون و ادرار نیز برای شما بنویسد.
آزمایش‌های رایج برای تعیین آسیب به کلیه و عضلات شامل موارد زیر است:
- کراتین کیناز، این آنزیم در عضلات بزرگ، مغز و قلب وجود دارد.
- میوگلوبین در خون و ادرار که پروتئینی است که از تجزیه عضله به وجود می‌آید.
- پتاسیم که ماده معدنی مهمی است و ممکن است از عضلات آسیب‌دیده به خون نشت کند.
- کراتینین در خون و ادرار که نتیجه فروپاشی عضلات است و معمولاً توسط کلیه‌ها دفع می‌شود.
- سطح بالای این مواد نشان‌دهنده آسیب به بافت های عضلانی است.
هشدار: