دکتر حامد محمدی‌کنگرانی، یکی از اعضای کمیته رسانه انجمن روانپزشکان ایران درباره ارتباط بین بیماری افسردگی و درد کمر سخن می‌گوید. در ادامه، گفت‌وگوی ما با ایشان را می‌خوانید:
آیا افسردگی و درد کمر رابطه‌ای با هم دارند؟
بله، انسان سه جنبه بیولوژیک دارد؛ یکی مربوط به جسمش است که شامل دستگاه‌های مختلف مثل گوارش، قلب و ادراری‌است، دیگری به وضعیت اجتماعی او مربوط می‌شود که چطور با دیگران ارتباط دارد و بعد سوم به روان او مربوط می‌شود.
این یعنی اینکه از نظر احساسی چه واکنش‌هایی دارد. طبیعی است که این سه جنبه بر روی یکدیگر تأثیر می‌گذارند. مثلاً کسی که مضطرب است یا زود عصبانی می‌شود، ممکن است دچار فشار خون شود یا نتواند با دیگران رابطه خوبی برقرار کند.
از طرفی، انتقال درد از طریق اعصاب انجام می‌شود و پروسه پیچیده‌ای دارد و سلول‌های عصبی بدن هستند که این پیام‌ها را منتقل می‌کنند.
چرا افراد عصبی بیشتر در ناحیه کمر احساس درد می‌کنند؟
اضطراب و نگرانی می‌تواند احساس درد را بیشتر کند. مثلاً فردی که می‌گوید قبلاً این همه درد نداشتم و یک‌باره دردم زیاد شده، احتمالاً وضعیتش تغییر کرده و حالش بدتر شده است و سردرد و کمردرد از شایع‌ترین دردهایی است که این افراد دچارش می‌شوند.
البته قبل از اینکه بگوییم فرد به‌خاطر افسردگی دچار درد شده، باید کمردرد را با گرفتن عکس از کمر بررسی کنیم چرا که همیشه این مشکل به خاطر اضطراب پیش نمی‌آید و مسائل روان‌پزشکی می‌تواند این مشکل را تشدید کند.
چقدر تلقین در تشدید این بیماری موثر است؟
افراد افسرده، افرادی غمگین و ناراحتند که نمی‌توانند افکار خود را کنترل کنند و واقعاً می‌توان گفت افکار آنها بر آنها تسلط پیدا کرده و آنها را به شدت آزار می‌دهد. در مواردی که بیماری دیگری نیز بر افراد افسرده عارض می‌شود، فکر خود را به شدت متوجه بیماری می‌کنند و به نوعی با تلقین شدید درباره بیماری، خود را در معرض درد‌های بیشتری قرار می‌دهند.
برای مثال، فرض کنیم که فرد افسرده‌ای دچار سردرد شده است. او به محض اینکه به این درد دچار می‌شود، تمام تمرکز خود را به آن معطوف کرده و به خود تلقین می‌کند که در درد بسیار شدیدی گرفتار شده است. این تلقینات باعث می‌شود درد را با شدت بالاتری از آنچه که هست، حس کند.
چه نوع افرادی بیشتر در معرض این بیماری هستند؟
افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن جسمی که مدام دچار درد هستند، سه برابر بیشتر از افراد معمولی در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های روانی، از جمله تغییر حالت و اضطراب قرار دارند.
اگر این افراد دچار افسردگی شوند، احتمال اینکه افسردگی در آنها به یک بیماری مزمن تبدیل شود، سه برابر بیشتر از افراد عادی است. درد کمر به تأخیر در بهبود افسردگی کمک می‌کند و برعکس، افسردگی نیز باعث می‌شود کمردرد دیرتر بهبود یابد.
برای مثال، ممکن است بیمار هیچ تمایلی به شرکت در برنامه‌های توانبخشی نداشته باشد. همچنین، افسردگی باعث می‌شود که فرد از جامعه دوری کند و این انزوا باعث بدتر شدن وضعیت او می‌شود.
رابطه بین کمردرد و بیماری افسردگی!!
بسیاری از افراد با اینکه کمردرد دارند اما آن را جدی نمی‌گیرند.
بله. متاسفانه اطلاعات بسیاری از بیماران درباره کمردرد در بسیاری از موارد ناقص و گمراه‌کننده است و توضیح درستی از وضعیت خود نمی‌دهند. بسیاری از بیماران مبتلا به کمردرد به شدت نگران هستند که ممکن است به فلجی دچار شوند.
اگرچه درمان نادرست کمردرد می‌تواند به نخاع آسیب بزند و باعث فلج بیمار شود، اما این موارد بسیار نادر است و بسیاری از اوقات به دلیل بی‌توجهی بیمار به درمان به وجود می‌آید.
همچنین بسیاری از بیماران مبتلا به کمردرد نگرانند که نکند هرگز خوب نشوند در حالی که با درمان مناسب، بسیاری از آنها می‌توانند کاملاً بهبود یابند.