رابطه میگرن و قاعدگی در زنان
سردردهای میگرنی می‌توانند در هر سنی رخ دهند، اما در زنان جوان، به ویژه در سنین باروری، بسیار رایج‌تر هستند و مشکلات بیشتری برای این گروه ایجاد می‌کنند. بنابراین، شیوه‌های پیشگیری و درمان میگرن در زنان جوان باید متناسب با ویژگی‌های جسمی و روحی آنها طراحی شود.
می‌دانیم که میگرن علل مختلفی دارد، اما حدود 60 تا 70 درصد سردردهای میگرنی در زنان جوان به دوره‌های قاعدگی آنها مرتبط است و با نزدیک شدن به یائسگی، این سردردها به طرز قابل توجهی کاهش می‌یابند. حملات میگرن در روزهای قاعدگی بسیار شایع است، اما در برخی از زنان، سردرد فقط در این روزها مشاهده می‌شود که به آن “سردرد قاعدگی واقعی” می‌گویند.
این نوع سردرد که مختص روزهای قاعدگی است، حدود 14 درصد کل موارد میگرن در زنان را شامل می‌شود. برخی از محققین سردردهایی که از دو روز قبل از قاعدگی تا سه روز بعد از آن به طور مرتب تکرار می‌شوند را “سردرد قاعدگی واقعی” می‌نامند. دلیل این نوع میگرن، افت سطح استروژن قبل از خونریزی است.
سردردهایی که از 7 روز پیش از قاعدگی تا 3 روز قبل از آغاز خونریزی در برخی زنان به وجود می‌آید، معمولاً جزو میگرن محسوب نمی‌شود و ممکن است بخشی از “سندرم پیش از قاعدگی” باشد. این سندرم علائم دیگری هم دارد که شامل خستگی، تحریک‌پذیری یا افسردگی، نوسانات خلق، تغییرات در اشتها، حساسیت و درد در سینه‌ها و همچنین سردرد هستند. اغلب دختران و زنان جوان این سندرم را می‌شناسند و بحث ما درباره آن نیست.
سردردهای ناشی از افسردگی و تنش‌های عصبی نیز ممکن است در دوران قاعدگی تشدید شوند، اما تفاوتی که آنها را از میگرن قاعدگی یا سردرد “سندرم پیش از قاعدگی” جدا می‌کند، این است که این سردردها عموماً در روزهای بیشتری از ماه به وجود می‌آیند، در حالی که میگرن قاعدگی یا سردرد “سندرم پیش از قاعدگی” در روزهای 4 تا 12 سیکل قاعدگی، معمولاً وجود ندارند.
مراحل مختلف یک حمله میگرنی:
در مرحله ابتدایی: حدود 12 تا 24 ساعت قبل از حمله علائمی مانند خستگی، احساس دلتنگی یا شادی، گرسنگی، حساسیت زیاد به نور، صدا و بو به وجود می‌آید.
مرحله اورا:
حدود 20 درصد از افرادی که میگرن دارند، قبل از آغاز سردرد، یک دوره به نام “اورا” را تجربه می‌کنند. این دوره معمولاً 20 تا 60 دقیقه قبل از سردرد شروع می‌شود. در این مرحله، فرد می‌تواند جرقه‌ها و لکه‌های نورانی را در میدان دید خود مشاهده کند و بخش‌هایی از میدان دیدش تار و کدر به نظر برسد. همچنین ممکن است احساس بی‌حسی یا ضعف در یک سمت بدن پیدا کند و از احتمال وقوع سکته مغزی بترسد، در حالی که در واقع سکته‌ای در کار نیست و این مرحله معمولاً به زودی پشت سر گذاشته می‌شود. سایر علائم نیز ممکن است به وجود بیایند، اما آنها هم به تدریج فروکش می‌کنند.
مرحله سردرد:
در این مرحله سردرد اصلی شروع می‌شود که احساس ضربان و فشار دارد. بسیاری از بیماران از درد شدید سردرد صحبت می‌کنند. سردرد میگرنی با حرکت بیمار تشدید می‌شود و معمولاً با حالت تهوع و استفراغ همراه است.
درمان:
مانند سایر انواع میگرن، درمان میگرن قاعدگی نیز شامل اقداماتی برای پیشگیری از سردرد و درمان آن هنگام بروز است. کسانی که دچار میگرن قاعدگی هستند باید در روزهای نزدیک به شروع قاعدگی خواب منظمی داشته باشند و از بی‌خوابی یا بی‌نظمی در خواب خودداری کنند. توصیه دیگرمان این است که در این روزها از گرسنگی پرهیز کنند، زیرا خالی بودن معده برای ساعات طولانی می‌تواند باعث ایجاد و تشدید سردرد شود. روش‌های غیر دارویی دیگری مانند بیوفیدبک و آرام‌سازی عضلانی تدریجی نیز برای پیشگیری و درمان میگرن وجود دارد که در شماره‌های آینده به تفصیل توضیح خواهیم داد.
درمان‌های دارویی برای جلوگیری از میگرن‌های مربوط به قاعدگی، ممکن است با درمان‌های معمول میگرن متفاوت باشند و پزشک شما باید داروی مناسب را برای شما تجویز کند. از جمله درمان‌هایی که ممکن است پزشک شما برای دوره لوتئال (دوره‌ای از عادت ماهانه) تجویز کند، می‌توان به استفاده از ژل‌های استروژنی و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی اشاره کرد. برای کنترل یک حمله سردرد شدید، درمان‌ها مشابه سایر حملات سردرد میگرنی هستند. برخی داروها مانند استامینوفن و آسپرین را می‌توانید بدون نسخه پزشک تهیه کنید، اما برخی دیگر فقط با تجویز پزشک قابل دریافت هستند.
معمولاً میگرن قاعدگی در دوران بارداری و پس از زایمان برطرف می‌شود.
منبع: دانشنامه دکتر محمد علی آرامی