“`html
ویژگی های یک گاو شیری خوب
گاو شیری یکی از دام های باارزش و پر درامد برای خانواده های روستایی است و سالم بودن آن بسیار مهم است، به خصوص با توجه به هزینه بالایی که بابت خرید آن پرداخت می‌شود.
شاید شما هم در منطقه خود بازارهای هفتگی داشته باشید که در آنها نه تنها وسایل ضروری زندگی را خریداری می‌کنید بلکه دام‌ها را نیز می‌فروشید یا خریداری می‌کنید. زمانی که قصد خرید گاو دارید به چه نکاتی توجه می‌کنید؟ آیا می‌دانید یک گاو خوب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟
البته تمام دامداران می‌دانند که یک دام خوب چه نشانه‌هایی دارد. اما آیا از میزان اهمیت هر یک از این نشانه‌ها هم آگاهید؟ آیا می‌دانید مهم‌ترین نشانه‌ها و اندازه آنها چیست؟
در این مقاله ما تلاش کردیم تا به شما در خرید یک گاو شیری خوب و پربار کمک کنیم و مهم‌ترین نشانه‌های یک گاو شیری خوب را به شما معرفی کنیم.
با خرید یک دام خوب و پربار، هم تولید شما افزایش می‌یابد و هم می‌توانید دام‌های کم‌محصول خود را رفته‌رفته با دام‌های پربار جایگزین کنید و نژاد گاوهای خود را بهبود ببخشید.
نشانه های عمومی گاو شیری سالم
قبل از خرید گاو شیری باید مطمئن شوید که آن گاو سالم و بیمار نیست. باید توجه داشته باشید که گاو مورد نظر به طور منظم واکسینه شده و کارت بهداشت دارد. یک گاو سالم نشانه‌هایی دارد؛ تحرک کافی، چشمان شفاف و درشت، موهای براق و تمیز، گوش‌های ایستاده، پوزه صاف و مرطوب و لب‌های گشاده.
با دقت به حرکت‌های گاو توجه کنید، حرکت‌های غیرعادی نباید با تحرک و شادابی گاو اشتباه گرفته شود. گاو را حرکت دهید تا مناسب بودن فاصله سم‌ها، راه رفتن منظم آن و عدم لنگ زدن را بررسی کنید.
ویژگی های اختصاصی یک گاو شیری خوب
1- قد و قامت (اندازه قد)
بد نیست بدانید که قد گاو تأثیری در میزان شیردهی آن ندارد. اما گاوهای کوچک و ضعیف به دلیل اینکه نمی‌توانند غذاهای بیشتری مصرف کنند و در تلقیح مصنوعی به اسپرم‌های مناسب پاسخ نمی‌دهند، برای نگهداری مناسب نیستند. به طور کلی گاوها به سه دسته تقسیم می‌شوند:
1- قد بلند (150 تا 5/147 سانتیمتر)
2- قد متوسط (140 تا 5/137 سانتیمتر)
3- کوتاه قد (130 تا 5/127 سانتیمتر)
2- عمق بدن
عمق بدن گاو شیری را با ابزار خاصی به نام کولیس اندازه‌گیری می‌کنند، اما با نگاه کردن به ظاهر گاو نیز می‌توان به عمق بدن آن پی برد. هرچه فاصله بین چاله شیر تا آخرین دنده در قسمت عقب گاو بیشتر باشد، آن گاو می‌تواند غذای بیشتری بخورد و قدرت تولید بیشتری دارد. البته این ویژگی ارتباط مستقیمی با میزان تولید شیر ندارد، اما به عمر اقتصادی و توانایی گاو برای تولید بیشتر تأثیر دارد.
3- زاویه دار بودن بدن از منظر عقبی
این ویژگی به طور مستقیم با میزان شیردهی گاو در ارتباط است. زاویه دار بودن به این معناست که وقتی از عقب به سمت سر گاو نگاه می‌کنیم، زاویه تیزی که در سمت پایانی گردن باریک‌تر می‌شود قابل مشاهده باشد. هرچه این زاویه تیزتر باشد، دام از نظر ویژگی‌های شیردهی وضعیت بهتری دارد. البته توجه داشته باشید که نباید این ویژگی را با لاغری گاو اشتباه بگیرید.
زاویه دار بودن گاو از منظر عقبی نشان می‌دهد که این گاو سروگردن کشیده، دنده‌های برجسته و بدنی کشیده و متناسبی دارد. در واقع کمر صاف، قوی و محکم، گردن نازک و کشیده و نداشتن غبغب و زاویه دار بودن گلو باعث می‌شود که
“““html
چنین زاویه ای شده است.
4- عرض وزاویه کپل
عرض کپل اهمیت زیادی دارد و با زایمان آسان و به دنیا آمدن گوساله‌های سالم و بزرگ ارتباط دارد. هر چه عرض کپل گاو شیری بیشتر باشد، وضعیت بهتری دارد. برای تعیین عرض کپل کافیست فاصله بین دو استخوان مفصل خاصره راست و چپ گاو را اندازه‌گیری کنیم. فاصله این دو استخوان، نشان‌دهنده عرض کپل گاو است.
نکته مهم دیگر این است که زاویه کپل گاو باید شیب ملایمی از قسمت برجسته مفصل ران تا استخوان ورکی پایین داشته باشد. برای اندازه‌گیری این زاویه باید به استخوان مفصل ران توجه کرد و شیب آن را نسبت به محل پین گاو بررسی کرد. شیب‌های خیلی بالا یا پایین برای گاو شیری مناسب نیست و می‌توانند مشکلاتی در تولید مثل و خروج ناقص ترشح‌های رحمی گاو ایجاد کنند. همچنین، باریکی و یکنواختی دم از محل اتصال تا انتها، نشان‌دهنده شیروری گاو است.
5- پاها و شکل قرارگرفتن آنها
پاهای جلو
پاهای جلو باید مستقیم و بدون خمیدگی به بدن وصل باشند و نباید خیلی بلند یا کوتاه باشند. فاصله بین دو پا نشان‌دهنده عرض سینه است و عرض سینه متوسط یا بیشتر می‌تواند بر عمر اقتصادی و شیرواری گاو تاثیر بگذارد.
پاهای عقب
بد نیست بدانید که وضعیت مفصل‌های پاهای عقب گاو بر شیرواری آن تاثیرگذار است. اگر مفصل‌های پاهای عقب ظریف‌تر باشند، گاو شیرواری بهتری خواهد بود. همچنین پای‌های عقب باید به صورت مستقیم و بدون انحراف به بدن وصل باشند تا بتوان مستطیلی را بین دو پای عقب گاو تصور کرد. اگر دو مفصل پاهای عقب نزدیک به هم بوده و پاها به سمت بیرون انحراف داشته باشند، ارزش کمتری به آن گاو داده می‌شود. پاها باید بدون انحراف و مفصل‌های خرگوشی با ران و پاها و سم‌ها موازی باشند.
اگر پاهای گاو را از جانب نگاه کنید، باید مفصل‌های خرگوشی پاهای عقب به شکل داسی باشند. البته باید توجه داشته باشید که گاهی اوقات، گاو به دلیل مشکلات لگن یا عفونت، پاهای خود را به سمت داخل می‌کشد. پس باید این مورد را از خمیدگی داسی شکل پاهای عقب اشتباه نگرفت.
6- ارتفاع پستان عقبی
این ارتفاع نشانه‌ای از ظرفیت تولید شیر گاو است. برای بررسی این ویژگی، باید فاصله زیر فرج دام تا محل اتصال پستان به بدن گاو را اندازه‌گیری کنید. هر چه این فاصله کمتر باشد، وضعیت بهتری دارد.
7- عمق پستان
عمق پستان به معنای بررسی وضعیت کف پستان (به جز نوک آن) نسبت به مفصل خرگوشی پاهای عقب است. درست است که هر چه پستان بزرگ‌تر باشد، شیر بیشتری در خود جای می‌دهد، اما پستان‌های عمیق‌تر (حجیم‌تر) احتمال بیشتری برای زخم و ورم پستان دارند.
پس باید در بررسی این ویژگی به سن دام توجه کرد. هر چه سن دام بیشتر شود، عمق پستان نیز بیشتر خواهد بود. در تلیسه‌ها، کف پستان باید تقریباً 3 انگشت (حدود 5 سانتیمتر) بالاتر از مفصل خرگوشی قرار داشته باشد.
8- نگه‌دارنده پستان‌ها (لیگامان‌ها)
نگهدارندهها در واقع رباط‌های وسطی محفظه پستان هستند. این رباط‌ها به گونه‌ای در منظره پشتی…
“““html
محفظه پستان به دو قسمت تقسیم شده و رباط‌ها وظیفه نگه‌داشتن و ثابت نگه‌داشتن پستان را بر عهده دارند. اگر این نگهدارندهها ضعیف باشند، پستان به حالت شل و آویزان درمی‌آید که باعث کاهش طول عمر اقتصادی گاو می‌شود. به همین دلیل وقتی که می‌خواهید یک گاو شیری بخرید، باید دقت کنید که در نمای پشت گاو، وقتی پستان پر از شیر است، خطی وسط پستان وجود داشته باشد و این خط و شکاف بین دو پستان عمیق و کاملاً قابل رویت باشد.
9- عرض پستان
هر چه عرض پستان گاو بیشتر باشد، قدرت شیرواری آن هم بیشتر خواهد بود و همچنین طول عمر اقتصادی آن نیز افزایش می‌یابد. برای بررسی این ویژگی، باید فاصله‌ی دو طرف پاهای گاو را در محل اتصال پستان به بدن و جایی که موها به سمت دو طرف پستان برگشت می‌کنند، اندازه‌گیری کنید. البته دقت کنید که گاو به حالتی نایستاده باشد که پاهایش از هم فاصله داشته باشند.
10- اندازه سرپستانک ها
هنگام خرید گاو شیری، اندازه سرپستانک‌ها بسیار مهم است. باید طول و وضعیت سرپستانک‌ها را از جلو، عقب و پهلو اندازه‌گیری کنید. چند حالت غیرعادی وجود دارد که باید به آنها دقت کنید:
الف- سرپستانک‌ها نباید شکل بزی داشته باشند.
ب- سرپستانک‌های خیلی قطور برای شیردوشی مناسب نیستند.
ج- سوراخ سرپستانک‌ها نباید خیلی کوچک یا خیلی بزرگ باشند.
اندازه مناسب برای سرپستانک‌های جلو باید حدود 5 تا 6 سانتیمتر و برای سرپستانک‌های عقب 4 تا 5 سانتیمتر باشد، یعنی باید سرپستانک‌های جلو کمی بلندتر از سرپستانک‌های عقب باشند. به علاوه، پستان‌های گاو شیری نباید ورم کرده و گرم‌تر از حد معمول باشند همچنین رنگ آنها نباید غیرعادی یا زخمی باشد.
اگر نگران وضعیت گاو هستید، می‌توانید کمی از شیر آن را در یک فنجان، ظرف یا پارچه‌ی سیاه بریزید و بررسی کنید که آیا ذرات ریز و غیرطبیعی در آن دیده می‌شود یا خیر. این روش آزمایش فنجان سیاه نام دارد زیرا در یک ظرف سیاه، ذرات کوچک ناشی از فعالیت باکتری‌ها و میکروب‌ها به راحتی قابل مشاهده هستند.
11- محل قرارگرفتن سرپستانک‌های جلو و عقب
در بررسی این ویژگی باید به شکل و محل قرارگیری نوک پستانک‌ها نسبت به محفظه پستان دقت کنید. اگر نوک پستانک‌ها خیلی به هم نزدیک یا خیلی از هم دور باشند، این عاملی غیرطبیعی است.
برای بررسی محل سرپستانک‌ها، باید پستان گاو را به چهار قسمت تقسیم کنید به طوری که نوک هر پستان در وسط هر یک از این چهار قسمت قرار گیرد و فاصله‌ی بین نوک پستان‌ها باید مساوی و متناسب باشد.
چند نکته مفید برای خرید گاو شیری خوب
- قبل از خرید گاو شیری، از سالم بودن آن اطمینان حاصل کنید. توجه کنید که گاو مستمر واکسینه شده و کارت بهداشت دارد.
- در زمان خرید گاو شیری، به ویژگی‌های خاص حیوان توجه کنید.
- عرض کپل گاو رابطه مستقیمی با زایمان آسان و به دنیا آمدن گوساله‌ی سالم و درشت دارد.
- هرچه مفصل پاهای عقب گاو ظریف‌تر باشد، گاو شیروارتر است.
- هر چه ارتفاع پستان عقبی گاو کمتر باشد بهتر است.
“““html
بیشتر بخوانید:
سایت رضیم
“`