راه های انتقال هپاتیت (2 نکته مهم)

“`html

“““html
سرنگ‌های آلوده به کار می‌روند.

علائم عفونت با هپاتیت A کدامند؟

همانند سایر ویروس‌های مسبب هپاتیت، فردی که به هپاتیت A مبتلا می‌شود ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. این موضوع به ویژه برای کودکان زیر ۲ سال صادق است. با این حال، برخی از افراد ممکن است علائمی شبیه به آنفلوآنزا مانند خستگی، تهوع، استفراغ و درد در ناحیه کبد را تجربه کنند. علائم دیگری که کمتر شایع هستند عبارتند از:

• ادرار پررنگ.
• مدفوع سفید رنگ.
• تب.
• اکثر افراد در نهایت تا حداکثر ۶ ماه بهبود می‌یابند.

چگونگی تشخیص هپاتیت A

بهترین روش برای تشخیص این بیماری، انجام آزمایش خون است. در این آزمایش‌ها، دو نوع آنتی بادی در مقابل ویروس شناسایی می‌شود. اول آنتی بادی ایمونوگلوبولین M که ۵ تا ۱۰ روز قبل از ظهور علائم تولید می‌شود و معمولاً کمتر از ۶ ماه در بدن باقی می‌ماند. دوم آنتی بادی ایمونوگلوبولین G که جایگزین آنتی بادی اول شده و بدن را در برابر هپاتیت نوع A ایمن می‌سازد و مصونیت ایجاد می‌کند.

تفسیر نتایج حاصل از آزمایش خون

• اگر آزمایش خون شخص نسبت به هر دو آنتی بادی ایمونوگلوبولین G و M منفی باشد، به این معناست که او هرگز به ویروس آلوده نشده و می‌تواند واکسینه شود.
• اگر در آزمایش خون، ایمونوگلوبولین M مثبت باشد، نشان‌دهنده وجود آلودگی به هپاتیت A است و ممکن است وضعیت وی تا ۶ ماه دیگر بهتر شود یا بدتر گردد.
• اگر ایمونوگلوبولین M منفی و ایمونوگلوبولین G مثبت باشد، این شخص یا به وسیله ویروس آلوده شده یا واکسینه شده و در نتیجه همیشه ایمن است.

هپاتیت نوع B

ویروس هپاتیت B یکی از خطرناک‌ترین انواع هپاتیت است. این بیماری از ایدز شایع‌تر و بسیار مسری‌تر است. تقریباً ۱.۵ میلیون آمریکایی به ویروس HBV آلوده هستند و در کشور ما حدود ۲ میلیون نفر به این ویروس مبتلا شده‌اند که از این تعداد، ۳۰۰ هزار نفر به هپاتیت B دچار شده‌اند. هپاتیت B ممکن است در حدود ۵% افراد به یک بیماری مزمن تبدیل شود (بیش از ۶ ماه طول می‌کشد). اگر بدون درمان رها شود، خطر ابتلا به سیروز (نارسایی کبد) و سرطان کبد افزایش می‌یابد.

راه‌های انتقال ویروس هپاتیت نوع B

1. تماس جنسی بین دو نفر (مرد با مرد، مرد با زن، زن با مرد و زن با زن) که یکی از آنها به ویروس آلوده باشد. البته انتقال از زن به زن کمتر است. انتقال از راه تماس جنسی ۸۰ درصد کل موارد را شامل می‌شود که بیشتر از ۷۰ درصد آن از راه تماس با جنس مخالف و ۱۰ درصد آن از طریق همجنس‌گرایی است.

2. از طریق خون و فرآورده‌های خونی آلوده یا پیوند اعضای افراد آلوده: تمام نمونه‌های اهدایی خون به سازمان انتقال خون ایران به دقت بررسی می‌شوند و تنها خونی که سلامت آن تأیید شده، استفاده می‌شود و خون‌های آلوده به روش صحیح از بین می‌روند. بنابراین امروز انتقال بیماری هپاتیت از طریق خون و فرآورده‌های آن تقریباً غیرممکن شده است.

3. استفاده از ابزارهای آلوده به خون (سرنگ، سوزن، لوازم خال‌کوبی، ختنه، سوراخ کردن گوش، طب سوزنی، دندان‌پزشکی، تیغ سلمانی، تاتو در سالن‌های زیبایی، حجامت و…). از آنجایی که استفاده از مواد مخدر غیرقانونی است و اکثر افراد معتاد به مواد مخدر تزریقی شرایط مالی خوبی ندارند، آنها از سرنگ‌های استفاده‌شده دیگران استفاده می‌کنند و بدین‌ترتیب اگر کسی به ویروس هپاتیت آلوده باشد، آلودگی را به راحتی انتقال می‌دهد.

4. انتقال از مادر آلوده به کودک: ویروس هپاتیت می‌تواند از مادر به کودک قبل از زایمان، در حین زایمان، بعد از زایمان و از طریق شیر مادر منتقل شود.

مهم: ویروس هپاتیت B در محیط خارج از بدن بسیار مقاوم است و در برابر حرارت، رطوبت و مواد شیمیایی مقاوم است. این ویروس در دمای -۲۰ درجه تا ۱۵ سال و در دمای اتاق تا ۶ ماه و در یک لیوان خشک تا ۴ هفته زنده باقی می‌ماند. اما با جوشاندن در ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۵ دقیقه از بین می‌رود.

“`

می‌توان با استفاده از گلوتارآلدئید، کلروفرم و فرمالین (به نسبت ۱ به ۴۰۰۰) این ویروس را از بین برد. همچنین در خانه می‌توان لباس‌ها را در محلول نیم درصد (ده قسمت آب و یک قسمت آب ژاول) یا با استفاده از ماده‌های ضدعفونی کننده برای لباس‌ها شستشو داد.

آیا ویروس هپاتیت نوع B به راحتی منتقل می‌شود؟

خیر، ویروس هپاتیت از طریق تماس‌های عادی مثل نشستن کنار هم، دست دادن، کار کردن در یک محل، نیش حشرات، استفاده از استخر، وسایل نقلیه عمومی، ظروف غذا، توالت، سرفه، عطسه و حتی بوسیدن و بغل کردن منتقل نمی‌شود.

چه کسانی در معرض ابتلا به هپاتیت B هستند؟

افرادی که ممکن است به ویروس هپاتیت B مبتلا شوند عبارتند از:

• کارکنان حوزه بهداشت و درمان.
• افرادی که رابطۀ جنسی بدون احتیاط دارند.
• کسانی که از مواد مخدر به صورت تزریقی استفاده می‌کنند.
• افرادی که خالکوبی دارند.
• کسانی که خون یا فرآورده‌های خونی آلوده دریافت کرده‌اند.
• بیماران هموفیلی.
• افرادی که با یک شخص آلوده در تماس نزدیک هستند (مثل اعضای خانواده) و همچنین کسانی که رابطۀ جنسی با شخص آلوده دارند. تقریباً در یک سوم موارد، منبع عفونت مشخص نیست.

علایم هپاتیت B

بیشتر افرادی که هپاتیت B را می‌گیرند علائم خاصی ندارند. اما برخی افراد ممکن است علائم شبیه آنفلوآنزا مانند بی‌اشتهایی، حالت تهوع و استفراغ، تب، ضعف، خستگی و درد خفیف شکم را تجربه کنند. علائم کمتر شایع شامل ادرار پررنگ و زردی پوست و چشم‌ها (یرقان) است. تنها راه برای تشخیص افراد مبتلا، انجام آزمایش خون است.

ناقلین هپاتیت چه کسانی هستند؟

ناقلین بیماری هپاتیت به کسانی گفته می‌شود که ویروس هپاتیت نوع B بیش از ۶ ماه در خونشان وجود داشته باشد، حال عمومی خوبی دارند و در آزمایش‌ها نشانه‌ای از مشکل در کار کبدشان وجود نداشته باشد. در این شرایط، ویروس بدون آسیب به کبد در بدن آنها وجود دارد. تقریباً ۹۰ درصد از ناقلین هپاتیت در کشورهای در حال توسعه و بیش از ۷۵ درصد آنها در آسیا زندگی می‌کنند.

ناقلین هپاتیت باید به نکات زیر توجه کنند:

• برای بررسی سلامت کبد خود، هر ۶ ماه یک بار به پزشک مراجعه کرده و آزمایش خون بدهند.
• تمام اعضای خانواده (همسر، فرزندان و کسانی که در یک مکان زندگی می‌کنند) باید واکسن هپاتیت نوع B را دریافت کنند.
• در صورت مراجعه به دندانپزشک، آزمایشگاه یا پزشک، حتماً آن‌ها را از وجود ویروس هپاتیت در بدن خود مطلع کنید.
• مصرف مشروبات الکلی باعث بدتر شدن بیماری می‌شود؛ بنابراین از آن‌ها پرهیز کنید.
• از اهدا کردن خون خودداری کنید.
• افراد دارای اضافه وزن باید تلاش کنند وزن خود را کاهش دهند.
• هرگز از وسایل و لوازم شخصی دیگران (مثل مسواک، ریش‌تراش، ناخن‌گیر و حوله) استفاده نکنید.

توجه: ناقلین هپاتیت می‌توانند مانند سایرین به زندگی روزمره خود ادامه دهند و محدودیتی ندارند.

سرانجام ناقلین هپاتیت نوع B :

در اکثر موارد، نشانه‌ای از آسیب یا التهاب در سلول‌های کبدی مشاهده نمی‌شود و در واقع یک تعامل و سازگاری مسالمت‌آمیز بین ویروس و سیستم ایمنی بدن ایجاد شده است. این سازگاری ممکن است برای سال‌ها ادامه داشته باشد و فرد مبتلا به مشکلات کبدی دچار نشود.

“`html

گاهی اوقات ویروس هپاتیت B ممکن است در حالت نهفته باقی بماند و تا آخر عمر در بدن فرد وجود داشته باشد. از هر 100 نفری که به این حالت مبتلا هستند، سالیانه یک نفر (در ایران) موفق می‌شود ویروس را از بدن خود پاک کند و نتیجه تست HBSAg او منفی می‌شود.

با این وجود، ممکن است 2 تا 3 نفر از این افراد در عرض چند سال دوباره دچار عود بیماری شوند و فعالیت ویروس در بدن آنها دوباره آغاز شود. به همین خاطر، به افرادی که هپاتیت نوع B دارند توصیه می‌شود هر 6 ماه یک بار به پزشک مراجعه کنند تا معاینات و آزمایش‌های کبدی انجام دهند و وضعیت خود را بررسی کنند.

آیا امکان منفی شدن هپاتیت نوع B در ناقلین وجود دارد؟

بله، اما این احتمال خیلی کم است. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، در طول 10 سال فقط 5 نفر از 100 نفر ممکن است که نتیجه تست آنها منفی شود. بهتر است افرادی که ناقل هپاتیت هستند به صورت دوره‌ای (هر 3 تا 6 ماه) برای بررسی عملکرد کبد معاینه شوند تا اگر بیماری آنها به شکل مزمن درآمده باشد، سریع‌تر شناسایی و درمان شود و جلوگیری از آسیب بیشتر به کبد به عمل آید.

هپاتیت نوع C

تقریباً 3.5 میلیون آمریکایی به ویروس HCV مبتلا هستند. در ایران حدود 200000 نفر به این ویروس آلوده‌اند. این نوع هپاتیت معمولاً به حالت مزمن تبدیل می‌شود. اگر درمان نشود، هپاتیت مزمن C خطر زیادی دارد که به سیروز، سرطان کبد یا نارسایی کبد منجر شود. در حال حاضر نارسایی کبد به دلیل هپاتیت C یکی از مهم‌ترین دلایل پیوند کبد در ایالات متحده است.

چه کسانی در خطر آلودگی با هپاتیت نوع C هستند؟

راه‌های ابتلا به هپاتیت C مشابه راه‌های هپاتیت نوع B است. به اختصار می‌توان گفت:

• کسانی که خون یا فرآورده‌های خونی آلوده دریافت می‌کنند.
• افرادی که خالکوبی می‌کنند.
• پرستاران و افرادی که به مواد مخدر تزریقی معتاد هستند.
• بیمارانی که دچار نارسایی کلیوی هستند و همودیالیز می‌شوند نیز در معرض ابتلا به هپاتیت C قرار دارند. بار دیگر، برای بیش از یک سوم این بیماران، راه انتقال هرگز مشخص نمی‌شود.

علایم هپاتیت نوع C

بیشتر افرادی که به هپاتیت C مبتلا هستند، علامت و شکایت مشخصی ندارند. اما برخی از آنها علایمی شبیه به آنفلوآنزا دارند که شامل: کم‌اشتهایی، تهوع و استفراغ، تب، ضعف، خستگی و درد خفیف شکم می‌باشد. علایم کمتر شایع شامل ادرار پررنگ و زردی چشم‌ها و پوست هستند. مانند هپاتیت B، تنها راه شناسایی مثبت بودن این بیماری انجام آزمایش خون است.

درمان‌های مختلفی برای بیماری هپاتیت وجود دارد

هیچ درمان خاصی برای هپاتیت A شناخته نشده و در بسیاری از موارد، کبد ظرف 1 تا 2 ماه به طور کامل بهبود می‌یابد و آسیبی به جا نمی‌ماند. درمان هپاتیت A معمولاً بر کنترل علائم تمرکز دارد، مثلاً بسیاری از افرادی که به هپاتیت A مبتلا می‌شوند، احساس خستگی و کم‌انرژی دارند و ممکن است این احساس خستگی برای چند ماه ادامه داشته باشد.

واکسن هپاتیت A می‌تواند از ابتلا به این عفونت پیشگیری کند. این واکسن معمولاً در 2 دوز اولیه و یک تزریق در 6 ماه بعد انجام می‌شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها توصیه می‌کند تمامی کودکان در سن یک‌سالگی و بزرگ‌ترهایی که در سال اول واکسن نزده‌اند و همچنین کارکنان آزمایشگاهی که ممکن است با ویروس هپاتیت A تماس داشته باشند، واکسن هپاتیت A را دریافت کنند.

اگر پزشک تشخیص دهد که یک فرد مبتلا به هپاتیت B حاد است، به این معنا است که این هپاتیت کوتاه‌مدت بوده و به طور طبیعی بهبود می‌یابد، در این صورت ممکن است نیازی به درمان نباشد و پزشک سعی می‌کند تا زمانی که بدن فرد بیمار با عفونت مبارزه کند…

“““html

پزشک می‌تواند برای کاهش علائم و نشانه‌ها اقدامات مختلفی انجام دهد و حتی ممکن است آزمایش‌های خون برای اطمینان از خروج عفونت از بدن درخواست کند. اگر پزشک تشخیص دهد که فرد به هپاتیت B مزمن مبتلا است، ممکن است داروهای ضد ویروس یا گزینه پیوند کبد را پیشنهاد کند.

واکسن هپاتیت B معمولاً شامل 3 تا 4 تزریق است که در طول 6 ماه انجام می‌شود. با دریافت این واکسن، فرد دیگر به هپاتیت B مبتلا نخواهد شد. واکسن هپاتیت B برای تمام نوزادان از بدو تولد، کودکانی که در نوزادی واکسن را دریافت نکرده‌اند، کسانی که در حال درمان عفونت‌های مقاربتی هستند، افرادی که به HIV مبتلا هستند، مبتلایان به بیماری‌های کبدی مزمن، بیماران با نارسایی کلیوی، مصرف‌کنندگان مواد مخدر، همسران بیماران مبتلا به هپاتیت، افرادی که در مکان‌های عمومی و سازمانی زندگی می‌کنند و همچنین پزشکان و پرستاران که با خون انسان سر و کار دارند، توصیه می‌شود.

چه مواردی حین رابطه جنسی خطر ابتلا به هپاتیت ویروسی را زیاد می‌کنند؟

هر نوع خراش یا زخم در حین برقراری رابطه، خطر انتقال ویروس هپاتیت را افزایش می‌دهد. رفتارهای جنسی پرخطر نیز میزان انتقال این ویروس را بالا می‌برد. بوسیدن به خودی خود ویروس هپاتیت را منتقل نمی‌کند، اما اگر در حین بوسیدن مقدار زیادی بزاق تبادل شود، خطر ابتلا به هپاتیت از فرد آلوده وجود دارد.

کاندوم تا چه حد در جلوگیری از ابتلا به هپاتیت موثر است؟

استفاده از کاندوم می‌تواند خطر ابتلا به هپاتیت را به مقدار زیادی کاهش دهد، اما به صفر نمی‌رساند. کاندوم‌های لاتکس در صورتی که ناحیه دهان با ناحیه تناسلی تماس نداشته باشد، حدود 99 درصد از ابتلا به ویروس هپاتیت جلوگیری می‌کنند. کاندوم‌های معطر حفاظت کمتری دارند و استفاده از مواد نرم‌کننده و روغنی به کاندوم‌های لاتکس آسیب می‌زند و قدرت حفاظت آن‌ها را کم می‌کند.

هپاتیت سی با داروهای ضد ویروس قابل درمان است؟

تشخیص هپاتیت C به معنای این نیست که فرد حتماً نیاز به درمان دارد. اگر پزشک درمانی را تجویز نکرد، تنها باید آزمایش‌های خون مرتب برای کنترل و ارزیابی وضعیت کبد انجام دهد. هپاتیت C با داروهای ضد ویروس قابل درمان است و این داروها می‌توانند بدن را از ویروس‌ها پاک کنند. پزشک ممکن است ترکیبی از این داروها را به مدت چندین هفته برای مبتلایان تجویز کند.

چگونه می‌توان از خطر انتقال هپاتیت B جلوگیری کرد؟

برای جلوگیری از ابتلای نوزادان، ضروری است که تمام زنان باردار نسبت به ویروس هپاتیت B غربالگری شوند، نوزادان واکسینه شوند و نیز بزرگسالانی که در معرض خطر هستند، واکسن دریافت کنند. کلینیک‌های بیماری‌های مقاربتی مکان‌های مهمی هستند که در آن‌ها غربالگری و واکسیناسیون انجام می‌شود و برای افراد پرخطر، واکسن هپاتیت B تزریق می‌شود. واکسیناسیون می‌تواند از ابتلا به سایر انواع هپاتیت نیز جلوگیری کند و این امکان…
“`

پزشکان به بیماران پیشنهاد می‌دهند که واکسن‌های هپاتیت A و هپاتیت B را دریافت کنند. این واکسیناسیون کمک می‌کند تا از ابتلا به دیگر ویروس‌هایی که ممکن است به کبد آسیب برسانند و عوارض هپاتیت C را بدتر کنند، جلوگیری شود. از اول تا هفتم آبان ماه به عنوان هفته اطلاع‌رسانی درباره هپاتیت نام‌گذاری شده است. در این هفته، مسئولان این حوزه و رسانه‌ها تلاش می‌کنند که اطلاعات مفید به جامعه ارائه دهند تا از شیوع این بیماری در کشور جلوگیری کنند.

جمع‌آوری شده توسط مجله اینترنتی رضیم

مرجان امینی

سایت رضیم