روستای وانشان؛ بهشتی تاریخی در گلپایگان
یکی از روستاهای زیبا در اصفهان، روستای قدیمی وانشان است که به شهرستان گلپایگان مربوط می‌شود. این روستا در 12 کیلومتری جنوب گلپایگان و 15 کیلومتری شمال خوانسار قرار دارد.
این منطقه بزرگ پر از روستاهای تاریخی و قدیمی است و یکی از قدیمی‌ترین نقاط تمدنی در این بخش از ایران به شمار می‌رود.
این روستای زیبا به خاطر نزدیکی به کوه‌ها، آب و هوای دلپذیری دارد. نام محلی این روستا “وانشون” است، اما در بعضی از متون به “ونیشون” نیز اشاره شده است.
قدمت روستای وانشان
قدمت این روستا از وجود امامزاده ابوالفتوح سلیمان بن موسی بن جعفر که مربوط به قرن دهم هجری است و همچنین وجود درخت بزرگ و قدیمی در کنار دیوار این امامزاده که حدود هزار سال عمر دارد، مشخص می‌شود.
در آبان ماه سال 1391، بقایای استخوان چندین انسان و ظرف‌های سفالی شکسته در کوه‌های اطراف روستای وانشان پیدا شد و بررسی‌های میراث فرهنگی نشان داد که این بقایا حدود سه هزار سال قدمت دارند، که نشان‌دهنده زندگی در این منطقه در زمان‌های قدیم است.
گویش مردم وانشان گلپایگان
زبان مردم وانشان، “وانشانی” نام دارد و شباهت زیادی به گویش مردم خوانسار دارد. این گویش یکی از گویش‌های شمال غرب ایران و ایران مرکزی به حساب می‌آید.
مکان‌های دیدنی روستای وانشان
ضریح امامزاده ابوالفتوح
در سال 1309 هجری شمسی، شخصی به نام شمعون میرزا سلیمان کلیمی برای خرید درب عتیقه امامزاده ابوالفتوح به خادم آن مراجعه کرد و از یک روحانی به نام شیخ محمد صادق علامه درباره فروش آن سؤال کرد.
کهنسالان روستا نقل کرده‌اند که جواب روحانی این بود که اگر درب قابل استفاده نیست، مشکلی برای فروش آن وجود ندارد و باید پول آن صرف مرمت زیارتگاه شود.
بعد از این فتوا، درب امامزاده فروخته شد، اما بعداً شمعون در حین خروج از ایران گرفتار شد و در بازجویی گفت که این درب را از خادم زیارتگاه خریده است.
حکومت بعد از بررسی‌ها دریافت که خادم بر اساس حکم روحانی محلی درب را فروخته است و در نتیجه، شیخ محمد صادق برای محاکمه به اراک احضار شد. این محاکمه سال‌ها به طول انجامید و در تاریخ 5 فروردین 1319، دادگاه تهران روحانی را تبرئه کرد، زیرا تاریخ معامله در سال 1309 بوده و در تاریخ 1 آذر 1310 در فهرست آثار ملی قرار گرفت.
مناره گلپایگان
مناره گلپایگان که به نام میل گلپایگان شناخته می‌شود، مربوط به دوران سلجوقیان است و قدمتی حدود 9 قرن دارد. این مناره در تاریخ‌های مختلف شاهد وقایع مهمی بوده است و روشن کردن چراغ بالای آن برای راهنمایی کاروان‌ها استفاده می‌شده است.
کبوترخانه گلپایگان
کبوترخانه گلپایگان که از خشت و گل ساخته شده است، بنای دیگری با ارزش در این شهرستان است که توجه هر گردشگری را جلب می‌کند. این بنا توسط کشاورزان ساخته شده تا کبوتران در آن پناه بگیرند و کشاورزان از فضولات آن‌ها به عنوان کود استفاده کنند.
ارگ تاریخی گوگد
ارگ تاریخی گوگد با قدمتی 400 ساله از بناهای قدیمی و کهن گلپایگان است که به سبک خشت و گل ساخته شده و در مسیر گلپایگان به تهران واقع شده است. بنا بر اسناد موجود، نیمی از ساختمان این ارگ به عنوان مهریه همسر علیخان به او واگذار شده که به همین دلیل به این ارگ “ارگ علیخانی” می‌گویند.
جاهای دیدنی دیگر وانشان گلپایگان
- چشمه لمبی
- باغ‌های زیبا و سبز
- دزی
- کوه بابا دودورشاه
- قلعه جمال
- کوه دیگا
- حسن‌آباد
- کوه محد حیدر
- مورا
- مقبره بهلون
- مزرعه امیریه
در روستای وانشان یک قلعه تاریخی و بقایای یک ارگ وجود دارد که در سال 1391 به منظور فیلم‌برداری سریال جلال‌الدین بازسازی شده و قسمت‌هایی نیز به آن اضافه کرده‌اند.
با این حال، در روز سه‌شنبه 23 شهریور 1395، قلعه سینمایی مولانا به دلیل این که در حریم رودخانه قرار داشت، توسط سازمان امور آب گلپایگان تخریب و نابود شد. جالب است بدانید که بیشتر از نصف سال این رودخانه خشک است و تنها بخشی از قلعه در حریم آن واقع شده بود.
برج حاج فرج الله و قلعه وانشان هم از جاذبه‌های دیدنی این منطقه هستند که می‌توانید از آن‌ها بازدید کنید. البته امامزاده ابوالفتوح در بین این جاذبه‌ها، جایگاه ویژه‌ای دارد.