“`html
چگونه مرزه بکاریم؟
مرزه یک گیاه بومی مناطق مدیترانه است. اسم علمی آن Satureia hortensisL. می‌باشد و بخشی از خانواده نعناعیان یا Labiatae است. این یک گیاه یکساله است و برگ‌های آن طعم بسیار قوی و تندی دارد. در ایران مردم معمولاً آن را به صورت تازه مصرف می‌کنند و عده‌ای هم آن را به عنوان سبزی خوردن استفاده می‌کنند. بعضی از افراد برگ‌های مرزه را خشک می‌کنند و این خشک شده‌ها را همراه دیگر سبزی‌ها در غذاها یا به عنوان چاشنی به کار می‌برند. در خارج از ایران، بیشتر مرزه را خشک می‌کنند و چون اسانس قوی‌تری دارد، در موارد گوناگونی از آن استفاده می‌شود. همچنین از آن برای خوشبو کردن چای و صابون نیز استفاده می‌کنند.
گیاه شناسی مرزه
مرزه یک گیاه علفی و یکساله است که ساقه‌های آن بین 10 تا 30 سانتی‌متر طول دارد و معمولاً به خاطر رنگ سبز مایل به خاکستری‌اش از گیاهان دیگر قابل تشخیص است. ساقه این گیاه نسبت به برگ آن تیره‌تر است و در گره‌ها انشعاباتی ایجاد می‌کند که به شکل بوته‌ای پرپشت نمایان می‌شود.
برگ‌های مرزه باریک و دراز با نوکی تیز هستند و سطح آن‌ها پوشیده از تارهای کوتاه است که باعث می‌شود برگ‌ها به رنگ سبز مات یا مایل به خاکستری دیده شوند. هر برگ یک رگبرگ اصلی دارد و روی آن نقاط ریز از غده‌های اسانس دیده می‌شود. طول برگ‌ها معمولاً بین 1 تا 3 سانتی‌متر و عرض آن‌ها 2 تا 4 میلی‌متر است. گل‌های مرزه که در تابستان ظهور می‌کنند، کوچک، دو جنسی و سفید رنگ هستند و به صورت دسته‌ای در انتهای ساقه‌ها قرار دارند. میوه این گیاه کوچک و به شکل کپسول است.
نیازهای آب و هوا برای کاشت بذر مرزه
بهترین زمان کاشت بذر مرزه
گیاه جوان مرزه به سرما حساس است و در دماهای زیر صفر دچار سرمازدگی می‌شود. دمای 20 تا 22 درجه سانتی‌گراد بهترین شرایط برای جوانه‌زنی این گیاه است. بنابراین توصیه می‌شود که کاشت آن را در فصل بهار، به ویژه در اواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت انجام دهید.
نیاز نوری برای کاشت بذر مرزه
مرزه برای رشد به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد؛ لذا بهتر است بذر مرزه را در گلدانی که در مکان پر نور است، بکارید تا بهترین نتیجه را بگیرید. این به معنای تامین نور حداقل 6 تا 8 ساعت در روز می‌باشد.
خاک مناسب برای کاشت بذر مرزه
نوع خاک مناسب برای کاشت مرزه به محلی که در آن کاشته می‌شود بستگی دارد. اگر می‌خواهید بذر مرزه را در باغچه بکارید، بهتر است مقداری ورمی‌کمپوست و خاک برگ به خاک معمولی باغچه اضافه کنید. اگر نیز قصد دارید بذر مرزه را در گلدان بکارید، بهترین ترکیب شامل خاک باغچه، کوکوپیت و پیت ماس می‌باشد.
میزان آبیاری موردنیاز مرزه
سعی کنید از خشک شدن خاک محل کاشت مرزه جلوگیری کنید و همیشه خاک را مرطوب نگه دارید، اما نباید آن را خیس و غرقاب کنید. آبیاری زیاد باعث پژمردگی حاشیه برگ‌ها و در نهایت افتادن آن‌ها می‌شود. قبل از اینکه گیاه سرسبز شود، باید روزانه آبیاری شود و پس از سرسبز شدن، آبیاری هر سه روز یک بار کافی خواهد بود. در فصل زمستان نیاز مرزه به آب کاهش می‌یابد و باید میزان آبیاری را کم کرد.
روش کاشت و تکثیر مرزه
تکثیر
“““html
این گیاه از طریق کاشت بذر رشد می‌کند. می‌توان مرزه را از اوایل فروردین تا نیمه‌های اردیبهشت کاشت. بذر مرزه را می‌توان در زمین اصلی به دو روش، یکی به صورت پراکنده (کرتی) و دیگری به صورت ردیفی (خطی) کاشت. در روش ردیفی، فاصله بین ردیف‌ها باید ۵ سانتی‌متر باشد. برای هر ۱۰ متر مربع زمین حدوداً به ۲۰ گرم بذر نیاز است. هر ۱۰۰۰ دانه بذر مرزه وزنش بین ۰.۵ تا ۰.۶ گرم است و قدرت جوانه‌زنی آن بین ۱ تا ۲ سال است. پس از اینکه شاخه‌های کوچک مرزه رشد کردند، می‌توان آن‌ها را چید تا ساقه‌ها مجدداً شاخه‌های تازه بزنند.
روش کاشت مرزه در باغ و باغچه
برای شروع، لازم است زمین را بسته به مقدار بذری که قصد دارید بکارید، آماده کنید. زیر و رو کردن خاک به رشد بهتر گیاه کمک می‌کند. سپس زمین را آبیاری کنید. بذر مرزه باید در عمق نیم سانتی‌متر در خاک کاشته شود. بعد از کاشت، مقداری خاک روی آن بریزید و آن را مرطوب کنید.
پرورش و کاشت بذر مرزه در خانه (گلدان)
- گلدانی با اندازه مناسب بر اساس مقدار بذر مورد نظر انتخاب کنید.
- برای جلوگیری از آب‌گرفتگی، در底 گلدان از سنگریزه یا پوکه صنعتی استفاده کنید.
- خاک آماده را در گلدان بریزید.
- سوراخ‌هایی با عمق نیم سانتی‌متر و فاصله ۲ تا ۵ سانتی‌متر از هم ایجاد کنید، سپس بذر مرزه را در آن‌ها قرار دهید و با خاک بپوشانید.
- به آرامی به کمک آبپاش به گلدان آب دهید.
- گلدان را در جایی که نور کافی وجود دارد، بگذارید.
- زمانی که ارتفاع بوته به ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر رسید، می‌توانید مرزه را برداشت کنید.
روش برداشت مرزه
در زمان برداشت، باید دقت شود تا از آسیب به محصول جلوگیری شود. اولین برداشت مرزه می‌تواند در آغاز گلدهی آن انجام شود. برداشت دوم معمولاً بین شهریور و مهرماه صورت می‌گیرد.
نکته مهم این است که پس از برداشت مرزه، می‌توان تا ۳ سال بعد در همان زمین دوباره مرزه کشت کرد.
بیشتر بخوانید:
سایت رضیم
“`