“`html
تشخیص روماتیسم چگونه انجام می‌شود؟
تشخیص روماتیسم برای شناخت بیماری‌ای که باعث درد در مفاصل می‌شود، مورد نیاز است. ممکن است نام بیماری‌های روماتیسم و آرتروز را بارها شنیده باشید و نتوانید تفاوت بین آن‌ها را درک کنید.
شاید حتی گاهی به اشتباه فکر کنید که این دو، یک بیماری هستند و ممکن است برای شما سوال پیش آمده باشد که روماتیسم و آرتروز چه علائمی دارند و علت ایجاد آن‌ها چیست؟
در پاسخ به این سوالات باید گفت که بیماری‌های روماتیسم و آرتروز دو بیماری مختلف هستند که بر مفاصل تاثیر می‌گذارند. التهاب در مفاصل یا آرتریت (arthritis) اصطلاحی است که برای توصیف انواع مختلف التهاب مفصلی به کار می‌رود. این مشکل می‌تواند یک یا چند مفصل را درگیر کند.
روش‌های تشخیص روماتیسم مفصلی
آزمایش‌های لازم برای تشخیص روماتیسم
روماتیسم مفصلی یا Rheumatoid arthritis یک بیماری است که باعث التهاب، درد و ورم در مفاصل می‌شود. این بیماری معمولاً مزمن است و اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به آسیب‌دیدگی مفاصل شود.
تقریباً از هر صد نفر، یک نفر در طول عمرش به نوعی به این بیماری مبتلا می‌شود. روماتیسم مفصلی ممکن است زمینه ارثی داشته باشد. این بیماری می‌تواند در هر سنی بروز کند، اما معمولاً در سنین بین ۴۰ تا ۶۰ سالگی شایع‌تر است و در زنان تقریباً سه برابر مردان بیشتر دیده می‌شود.
تشخیص روماتیسم اولین قدم برای درمان این بیماری است. در ادامه آزمایش‌های لازم برای تشخیص روماتیسم معرفی می‌شود:
1. آزمایش Anti CCP برای تشخیص روماتیسم مفصلی
آنتی CCP یک نوع آنتی بادی در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید است. سطح این آنتی بادی را می‌توان با آزمایش خون شناسایی کرد. اگر نتیجه این آزمایش مثبت باشد، آن را می‌توان همراه با سایر آزمایش‌ها، تصویربرداری و معاینات فیزیکی برای تایید تشخیص روماتیسم استفاده کرد.
در حالت عادی، سیستم ایمنی بدن فقط به عوامل بیگانه واکنش نشان می‌دهد و آن‌ها را از بین می‌برد، اما در بیماری‌های خود ایمنی، سیستم ایمنی سلول‌های خودی را نیز به عنوان بیگانه شناسایی کرده و بر ضد آن‌ها آنتی بادی تولید می‌کند.
این آنتی بادی که به آن اتوآنتی بادی گفته می‌شود، می‌تواند به بدن آسیب برساند. در بیماران روماتیسمی، این آنتی بادی‌ها بر ضد پپتید حلقوی سیترولیه ccp تولید می‌شوند.
در آزمایش anti ccp، این نوع اتوآنتی بادی شناسایی می‌شود. اگر این آنتی بادی در خون شناسایی شود، احتمالاً فرد دچار آرتریت روماتوئید یا روماتیسم است.
آزمایش خون برای تشخیص روماتیسم
2. آزمایش ANA برای تشخیص روماتیسم مفصلی
یکی دیگر از آزمایش‌هایی که برای تشخیص روماتیسم درخواست می‌شود، آزمایش ANA است. آزمایشات ANA یک نشان‌دهنده کلی از بیماری‌های خود ایمنی هستند. از آنجا که روماتیسم مفصلی یک بیماری خود ایمنی است، بسیاری از کسانی که به آن مبتلا هستند، نتایج مثبتی در آزمایش ANA دارند.
البته باید توجه داشت که یک نتیجه مثبت به معنی ابتلا به روماتیسم مفصلی نیست. در این آزمایش، اتوآنتی بادی‌ها علیه هسته سلول مورد بررسی قرار می‌گیرند.
روش‌های تشخیص زودهنگام روماتیسم
3. پروتئین واکنشی C یا CRP برای تشخیص روماتیسم مفصلی
CRP یا پروتئین C واکنشی در مواقعی که التهاب یا ورم حاد در بدن وجود دارد، در خون پیدا می‌شود. این پروتئین معمولاً در خون وجود ندارد یا اگر هم باشد، سطحش بسیار کم است و توسط روش‌های معمولی قابل شناسایی نیست.
CRP یک نشانگر عمومی التهاب است. یعنی زمانی که سطح CRP بالا می‌رود، نشان‌دهنده این است که در جایی از بدن التهاب وجود دارد. شناسایی این پروتئین…
“`تشخیص روماتیسم می‌تواند بسیار مفید باشد.
تست تشخیص روماتیسم مفصلی
4. فاکتور روماتوئید RF برای تشخیص روماتیسم مفصلی
فاکتور روماتوئیدی نوعی آنتی بادی است که توسط سیستم ایمنی بدن ساخته می‌شود. این آنتی بادی‌ها در حالت طبیعی برای مبارزه با عفونت‌ها استفاده می‌شوند، اما در بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، می‌توانند باعث درد در مفاصل شوند.
این آنتی بادی‌ها به طور نادرست به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کنند و این باعث ایجاد درد در مفاصل می‌شود.
این تست به عنوان تست ویژه برای تشخیص روماتیسم شناخته می‌شود. نکته مهم این است که علایم ظاهری بدن نمی‌توانند به تنهایی برای تشخیص وجود فاکتور روماتوئیدی در بدن استفاده شوند. همچنین، علائم درد مفاصل همیشه قابل اعتماد برای تشخیص روماتیسم نیستند.
زیرا افرادی که این فاکتور را دارند ممکن است به بیماری‌های دیگری مانند بیماری رینود، اسکلرودرما، اختلالات خود ایمنی تیروئیدی، لوپوس اریتماتوز سیستمیک، سندرم شوگرن و یا سایر بیماری‌های عفونی مزمن مثل هپاتیت ویروسی مبتلا باشند.
فاکتور روماتوئیدی در ۷۰ تا ۹۰ درصد بیماران مبتلا به روماتیسم وجود دارد، هرچند ممکن است در برخی افراد وجود نداشته باشد. در افرادی که علائم شدید روماتیسم را دارند، معمولاً غلظت‌های بالایی از RF در آزمایش‌ها مشاهده می‌شود که احتمال وجود روماتیسم را در آن‌ها تقویت می‌کند.
سطح بالای فاکتور روماتوئیدی معمولاً با شدت بیماری ارتباط دارد.
البته لازم به ذکر است که نتیجه منفی آزمایش RF به معنای وجود نداشتن آرتریت روماتوئید نیست. حدود ۲۰ درصد از افراد مبتلا به روماتیسم، سطوح RF بسیار پایینی دارند. در چنین مواردی، آزمایش آنتی بادی CCP ممکن است مثبت باشد و برای تشخیص روماتیسم استفاده شود.
تست ویژه برای تشخیص روماتیسم
5. آزمایش مایع مفصلی (مایع سینوویال) برای تشخیص روماتیسم مفصلی
آزمایش مایع مفصلی (مایع سینوویال) در بیمارانی که به آرتریت روماتوئید مبتلا هستند، نشان‌دهنده وجود التهاب است. تعداد گلبول‌های سفید خون (WBC) در مایع سینوویال ممکن است متفاوت باشد.
اما معمولاً بین ۵ تا ۵۰ هزار است و اغلب نوع نوتروفیل هستند. بر خلاف آرتروز یا استئوآرتریت که تعداد گلبول‌های سفید در مایع مفصلی آن‌ها کمتر از ۲ هزار است.
از نظر بالینی، آزمایش مایع مفصلی (مایع سینوویال) یکی از معتبرترین روش‌ها برای تشخیص روماتیسم محسوب می‌شود و همچنین می‌تواند عفونت یا آرتریت‌های ناشی از بلور مانند نقرس را رد کند.
آزمایش مایع مفصلی در شناخت روماتیسم
6. رادیوگرافی با اشعه X یا تصویربرداری ساده برای تشخیص روماتیسم مفصلی
مهم‌ترین نشانه آرتریت روماتوئید در رادیوگرافی ساده با اشعه X، وجود استئوپنی در اطراف مفصل است. سایر علائم آرتریت در رادیوگرافی عبارتند از:
- تورم بافت نرم اطراف مفصل.
- کاهش فضای مفصلی و از بین رفتن تقارن آن.
- ساییدگی‌ها یا فرسایش‌های زیر غضروفی که بیشتر در مچ دست، انگشتان دست و پا مشاهده می‌شود.
تصویربرداری با پرتو X در مراحل پیشرفته روماتیسم مفصلی می‌تواند علائم تخریب شدید را نشان دهد، از جمله دررفتگی و کلاپس مفصل.
تشخیص روماتیسم با عکس رادیولوژی
7. ام آر آی MRI برای تشخیص روماتیسم مفصلی
ام آر آی یکی از بهترین روش‌ها برای شناسایی سینوویت و مایع اضافی در مفاصل است. این روش همچنین می‌تواند تغییرات زودهنگام در استخوان‌ها و مغز استخوان را نشان دهد. این نوع مشکلات بافت نرم معمولاً قبل از بروز مشکلات استخوانی اتفاق می‌افتند و بنابراین می‌توانند زودتر از عکس‌برداری با اشعه ایکس دیده شوند.
تورم یا ورم در مغز استخوان می‌تواند یکی از نشانه‌های اولیه التهاب مفاصل باشد و ممکن است به بروز ساییدگی یا آسیب‌های دیگر در عکس‌برداری با اشعه ایکس و ام آر آی منجر شود. اما، هزینه بالای ام آر آی و در دسترس نبودن آن در برخی مکان‌ها می‌تواند استفاده روزمره از آن را محدود کند.
تشخیص روماتیسم با عکس ام آر آی
8. سونوگرافی برای تشخیص روماتیسم مفصلی
سونوگرافی، به ویژه با استفاده از داپلر رنگی، می‌تواند برای شناسایی آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی بسیار مفید باشد. این روش می‌تواند آسیب‌ها یا مشکلات بیشتری را نسبت به عکس‌برداری با اشعه ایکس شناسایی کند، به خصوص در مفاصلی که به راحتی قابل دسترسی هستند.
سونوگرافی همچنین می‌تواند سینوویت را که به معنای افزایش رگ‌های خونی در مفاصل به خاطر التهاب است، شناسایی کند. کارآیی سونوگرافی به تجربه و مهارت پزشک بستگی دارد، اما این روش مزایای زیادی دارد که شامل:
- قابلیت حمل آسان.
- عدم استفاده از اشعه و ایمن بودن آن.
- هزینه پایین‌تر سونوگرافی نسبت به ام آر آی.
این مزایا باعث شده است که سونوگرافی به یک روش محبوب و پرطرفدار تبدیل شود.
تشخیص روماتیسم با سونوگرافی