انجام فریز تخمک و اسپرم

با ما در مجله رضیم همراه شوید

فریز تخمک و اسپرم :اگر سال‌ها پیش کسی از توقف زمان صحبت می‌کرد و می‌گفت راهی برای آن دارد، ممکن بود باور نکنید، اما امروز شما می‌توانید جنین فرزندتان را در یک مرکز درمان ناباروری نگهداری کنید و چند سال دیگر او را در رحم خود بپرورانید؛ این کاری است که مدت‌هاست در ایران به عنوان یکی از راه‌های حفظ باروری انجام می‌شود.

به دلیل تغییرات در سبک زندگی مانند تغذیه و کاهش فعالیت بدنی، سن بلوغ کاهش یافته است. امروزه بسیاری از جوانان تصمیم به تأخیر در تشکیل زندگی مشترک دارند و ازدواج خود را به سن بالای ۳۰سال موکول می‌کنند؛ این به معنی تأخیر حداقل ۱۵ ساله در استفاده از قدرت باروری است.

اهمیت باروری

حفظ باروری زمانی برای ما مهم می‌شود که نگران از دست دادن آن باشیم. این نگرانی می‌تواند ناشی از بیماری یا افزایش سن باشد. به گفته متخصصان، قدرت باروری در زنان از ۴۵ سالگی به بعد کاهش می‌یابد. هرچند قدرت باروری در مردان بیشتر است، اما آنها هم محدودیت‌هایی دارند و با گذشت زمان کاهش می‌یابد.

قدرت باروری از چه سنی کاهش پیدا می‌کند؟

در جامعه ما به طور میانگین از ۴۰ سالگی قدرت باروری به طور چشمگیری کاهش می‌یابد و بعد از ۴۵ سالگی یک زن به یائسگی نزدیک می‌شود. باید در نظر داشت برای اینکه نرخ رشد جمعیت در یک جامعه ثابت بماند، هر زوج باید بیش از دو فرزند داشته باشد. اما وقتی سن ازدواج افزایش می‌یابد، زوج‌ها فرصت کافی برای داشتن بیش از یک فرزند ندارند؛ بنابراین لزوم حفظ قدرت باروری در مردان و زنان کاملاً مشخص و واضح است.

در مورد زوج‌های نابارور، ناباروری ناشی از عوامل مختلفی از جمله انسداد لوله‌های انتقال اسپرم و تخمک، مشکلات رحمی یا علل ژنتیکی و … است؛ به همین خاطر این افراد ممکن است کاندیدای حفظ همان حداقل قدرت باروری خود باشند.

چه زمانی بهتر است که تخمک فریز شود

یک زن در سال‌های ابتدایی باروری خود احساس اطمینان بیشتری درباره زمان تشکیل خانواده دارد و وجود یک شریک جنسی که او نیز به داشتن فرزند علاقه‌مند باشد، می‌تواند در روند باروری به او کمک کند. اما متأسفانه برخی از زنان با موانعی برای بارداری روبرو می‌شوند و برخی هم نمی‌دانند چه زمانی باید برای حفظ باروری اقدام کنند.

چه چیزهایی در فریز کردن تخمک نقش دارند؟

برای فریز کردن تخمک، بیمار باید تحت درمان با تزریق هورمون قرار گیرد، مشابه افرادی که برای IVF آماده می‌شوند. تنها فرق این است که بعد از برداشت تخمک، آنها به مدت زمانی منجمد می‌شوند و سپس در شرایط مناسب بارور می‌شوند.

تکمیل مراحل فریز کردن حدود ۴ تا ۶ هفته زمان نیاز دارد که با مراحل ابتدایی IVF مشابه است و شامل ۲ تا ۴ هفته تزریق هورمون و مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری برای جلوگیری از تأثیر هورمون‌های طبیعی است (این مرحله در موارد اضطراری مانند درمان سرطان ممکن است نادیده گرفته شود).

منجمد کردن تخمک

زمانی که تخمک‌ها به اندازه کافی بالغ شوند، با استفاده از سونوگرافی واژینال، سوزنی به داخل تخمدان‌ها برده شده و تخمک‌های بالغ برداشت می‌شوند. این فرآیند با بی‌حسی درون‌وریدی انجام می‌شود و دردناک نیست. تخمک‌ها بلافاصله منجمد می‌شوند. وقتی بیمار آماده باردار شدن باشد، که ممکن است چند سال بعد باشد، تخمک‌ها ذوب شده و با تزریق یک اسپرم بارور می‌شوند و سپس به عنوان یک رویان به رحم منتقل می‌شوند.

“““html

داخل رحم منتقل می‌شود.

تا چه زمانی تخمک‌ها منجمد باقی می‌مانند؟

برای باروری، تخمک‌ها را به همان روش منجمد می‌کنیم که رویان‌ها را یخ می‌زنیم. درجه حرارت انجماد برای تخمک‌ها ۱۹۶ درجه سانتیگراد است. بر اساس اطلاعات علمی و تجربیات ما در رابطه با بارداری با استفاده از رویان‌های منجمد، در یک مورد خاص رویانی که به مدت ۱۰ سال منجمد شده بود، ما مطمئن هستیم که نگهداری طولانی‌مدت تخمک‌های منجمد شده تأثیری بر کیفیت باروری ندارد.

تعداد تخمک برای دستیابی به باروری

طبق اطلاعات اولیه از تحقیقات ما و مطالعات دیگر، ۷۵ درصد تخمک‌های ذوب شده و ۷۵ درصد لقاح در زنان تا سن ۳۸ سالگی قابل پیشبینی است. بنابراین اگر ۱۰ تخمک منجمد شود، انتظار می‌رود ۷ عدد از آن‌ها بعد از ذوب شدن باقی بمانند و حدود ۵ تا ۶ مورد آن‌ها بارور شوند و به رویان تبدیل گردند. معمولاً ۳ تا ۴ عدد از این رویان‌ها به داخل رحم زنان تا سن ۳۸ ساله منتقل می‌شود. بنابراین پیشنهاد می‌شود که برای هر تلاش بارداری، حداقل ۱۰ تخمک ذخیره شود. در بیشتر زنان زیر ۳۸ سال، در هر سیکل معمولاً ۱۰ تا ۲۰ تخمک به دست می‌آید.

آیا منجمد کردن ایجاد مشکل می‌کند؟

مشکلات مرتبط با حاملگی در جنین‌های منجمد افزایش نیافته و بیش از ۳۰۰۰۰۰ نوزاد در سراسر جهان از طریق رویان‌های منجمد به دنیا آمده‌اند. نواقص مادرزادی نیز در این بین افزایش نیافته است. اگرچه این داده‌ها اطمینان‌بخش هستند، اما نیاز است مطالعات بیشتری برای تأیید این مطلب انجام شود.

مراحل انجام فریز تخمک

• القاء تخمک‌گذاری
• بازیابی تخمک
• انجماد

فریز کردن اسپرم

سلول‌های جنسی مردانه ممکن است به عفونت‌ها، آسیب‌های فیزیکی و برخی درمان‌های پزشکی مانند رادیوتراپی و شیمی‌درمانی حساس باشند و به عدم توانایی در تولید اسپرم منجر شوند. به همین دلیل، پزشکان و محققان به فریز کردن اسپرم روی آورده‌اند.

بعد از انجام آزمایشات خاص، نمونه‌های اسپرم در ظرف‌هایی با نیتروژن مایع و در دمای ۱۹۶ درجه سانتی‌گراد منجمد می‌شوند. وقتی فرد به استفاده از نمونه نیاز داشته باشد، با روش‌های پیشرفته، نمونه از حالت انجماد خارج شده و برای تکنیک‌های IUI، ICSI و IVF آماده می‌شود. تکنیک‌های باروری خارج از رحم، به ویژه ICSI، اثرات منفی فریز را بر روی سلول‌های زایای مرد جبران می‌کنند.

اسپرم چقدر می‌تواند خارج از بدن زندگی کند؟

اسپرم در آب، مانند داخل وان، مدت بیشتری زنده می‌ماند زیرا به محیط گرم و مرطوب علاقه دارد. اما اینکه اسپرم بتواند به تخمک داخل بدن زن برسد و آن را بارور کند، تقریباً غیرممکن است. اگر اسپرم در داخل بدن زن باشد، بسته به شرایط واژن، می‌تواند تا ۵ روز زنده بماند.

افزایش سلامت اسپرم

“` از سیگار کشیدن بپرهیزید و اگر به ورزش بدنسازی می‌پردازید، هرگز به سراغ استروئیدهای آنابولیک نروید.

خود را در معرض مواد سمی، انواع آفت‌کش‌ها و فلزات سنگین قرار ندهید.

غذای سالم بخورید و تا حد ممکن از چاقی شکمی دوری کنید.

سعی کنید بیضه‌های شما در طول روز خیلی داغ نشوند.

روش‌های حفاظت از باروری در زنان و مردان

• اگر فرزند پسر شما قبل از سن بلوغ به بیماری‌ای مبتلا شود که نیاز به شیمی درمانی داشته باشد، یکی از روش‌های حفظ باروری او در آینده، برداشت قسمتی از بافت بیضه یا حتی یک بیضه کامل و نگه‌داری آن به صورت منجمد است؛ زیرا شیمی درمانی به بافت بیضه آسیب می‌زند.
• اگر مرد بالغی به بیماری‌ای مبتلا شود که باروری‌اش را تحت تأثیر قرار می‌دهد، می‌توان اسپرم او را منجمد و نگه‌داری کرد. یک مرد سالم به طور متوسط روزانه بیش از ۱۰۰ میلیون اسپرم تولید می‌کند، به همین دلیل در هر بار انزال بیش از ۳۰۰ میلیون اسپرم خارج می‌شود. اسپرم به عنوان یکی از مهم‌ترین سلول‌ها برای ادامه نسل، بسیار مقاوم است و می‌توان آن را به صورت منجمد نگهداری کرد. این روش سابقه‌ای بیش از ۵۰ سال دارد.
• منجمد کردن بافت بیضه و سپس استخراج اسپرم از بافت ذوب شده برای تولید جنین در خارج از بدن، یکی دیگر از روش‌های حفظ باروری در مردان بالغی است که اسپرم ندارند.
• منجمد کردن تخمک یک روش دیگر برای حفظ باروری در زنان بالغ، قبل و بعد از ازدواج است.
• اگر دختری هنوز به سن بلوغ نرسیده و به بیماری‌ای مبتلا شود که بر باروری‌اش آسیب می‌زند، می‌توان بخشی از بافت تخمدان او را برداشت و در دمای منجمد نگه‌داری کرد تا در آینده استفاده شود.
• هر زن در هر ماه تنها یک تخمک بالغ تولید می‌کند، اما می‌توان با استفاده از داروهای هورمونی و تحریک تخمک‌گذاری تعداد تخمک‌ها را به ۱۰ یا بیشتر افزایش داد و بعد از به‌دست آوردن این تخمک‌ها، آن‌ها را برای استفاده در آینده منجمد کرد.
• برای دختران نابالغ، گزینه دیگری برای حفظ باروری وجود دارد که برداشت و منجمد کردن بافت تخمدان است. این بافت شامل تخمک‌های نارس است که می‌تواند بعد از انجماد و ذوب شدن مراحل رشد و بلوغ را در داخل یا خارج از بدن طی کند.

شانس فرزنددار شدن پس از فریز اسپرم چقدر است؟

برخی از اسپرم‌ها در حین فریز ممکن است بمیرد یا تغییر شکل دهند. از این روش بیشتر برای درمان ناباروری با استفاده از روش ICSI (تزریق اسپرم به داخل سیتوپلاسم تخمک) استفاده می‌شود. اما موفقیت در روش‌های IVF و DI نیز به سن زن دریافت‌کننده اسپرم بستگی دارد.

امیدوارم با روش فریز کردن اسپرم و تخمک آشنا شده باشید. نظرات خود را با من در مجله رضیم از طریق کامنت‌ها درمیان بگذارید.

تهیه و گردآوری مجله رضیم

مرضیه ملایری