فواید بی نظیر سبزی شاهی
شاهی (تره تیزک) یک گیاه از خانواده چلیپاییان است که با نام علمی Lepidium sativum شناخته می‌شود. این گیاه اصلیت بومی مدیترانه شرقی دارد و یک ساله است و معمولاً به ارتفاع 20 تا 30 سانتی‌متر می‌رسد و در بسیاری از نقاط ایران نیز رشد می‌کند.
شاهی به عنوان یک ماده غذایی و دارو به کار می‌رود. این سبزی را به راحتی می‌توان کشت و بسیار سریع آماده برداشت می‌شود.
این گیاه همچنین برای کشت به روش هیدروپونیک (رشد گیاه در آب) مناسب است. قسمت‌های قابل استفاده از شاهی شامل ریشه‌ها، برگ‌ها و دانه‌های آن می‌باشد. ریشه شاهی طعمی تند و تلخ دارد و برای درمان سیفیلیس و مشکلات ادراری مفید است.
برگ‌های شاهی خاصیت محرک، ادرارآور و ضد باکتری دارند. این برگ‌ها برای درمان بیماری اسکوربوت و بیماری‌های کبدی مؤثرند. همچنین شاهی می‌تواند به عنوان یک پماد برای تسکین درد یا آسیب در نواحی مختلف بدن استفاده شود.
تخم شاهی چه خواصی دارد؟
تخم شاهی دارای طعمی تند و تلخ است. این دانه خاصیت چربی‌سوزی، تصفیه خون، افزایش شیردهی، قاعده‌آور و مقوی (نیروبخش) و ادرارآور دارد. همچنین برای بهبود دردهای چشمی مؤثر است. تخم شاهی به تقویت قوای جنسی کمک می‌کند.
تخم شاهی برای بیماری‌هایی مانند جذام، بیماری‌های پوستی، اسهال خونی، اسهال، سوء هاضمه، بیماری‌های چشمی، اسکوربوت، آسم و سرفه مفید است. همچنین تخم شاهی خاصیت سقط‌کنندگی جنین دارد و می‌تواند ملین نیز باشد.
فواید شاهی برای سلامتی بدن
شاهی ضد سرطان
به دلیل وجود ویتامین C و E در شاهی، این گیاه خاصیت آنتی‌اکسیدانی بسیار قوی دارد و می‌تواند به جلوگیری از آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک کند. بنابراین، شاهی می‌تواند در جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی مؤثر باشد.
پروفسور “لئون بینه” عصاره شاهی را بر روی موش‌های مبتلا به سرطان آزمایش کرد و متوجه شد که این عصاره جلوی رشد سلول‌های سرطانی را می‌گیرد.
درمان کم‌خونی با شاهی
شاهی علاوه بر ویتامین C، حاوی مقدار زیادی آهن و اسید فولیک است، به همین دلیل برای افرادی که دچار کم‌خونی هستند مفید است.
کاهش چربی خون با شاهی
در یک تحقیق انجام شده در ایران که به بررسی تأثیر شاهی بر چربی خون افرادی در دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی پرداخته شده است، مشخص شد که میزان کلسترول در این افراد کاهش یافته است.
شاهی مفید برای آسم
شاهی به خاطر حاوی ویتامین A و روغن‌های فرار، برای مشکلات تنفسی و افرادی که آسم دارند بسیار مفید است. کسانی که برونشیت دارند یا سرفه‌های شدیدی می‌کنند می‌توانند روزی 60 تا 150 گرم عصاره شاهی مصرف کنند.
شاهی مفید برای کلیه‌ها
شاهی مانند دیگر سبزیجات خانواده چلیپاییان دارای گلوکوزیدها و روغن خردل (روغن تلخ) است. این مواد می‌توانند به تحریک فعالیت کلیه‌ها کمک کرده و به تقویت معده و کیسه صفرا کمک کنند. بنابراین، مصرف شاهی به کسانی که دچار سنگ کلیه و مثانه هستند توصیه می‌شود.
دیگر فواید شاهی
- شاهی دارای مواد معدنی مانند کلسیم، آرسنیک، منگنز، مس، روی و گوگرد است که به افزایش اشتها کمک می‌کند و برای درمان مشکلات مفصلی و نقرس مؤثر است.
- عصاره شاهی می‌تواند کرم‌های بدن را از بین ببرد و جویدن برگ‌های تازه شاهی به سلامت و استحکام لثه‌ها کمک می‌کند.
- شاهی می‌تواند لکه‌های قهوه‌ای (کک و مک) را برطرف کند. برای این کار می‌توان برگ شاهی را کوبید و بر روی لکه‌ها گذاشت یا تخم شاهی را با آب خیس کرده و روزی یک بار روی لکه‌ها بمالید تا نمایان شود.
- شاهی همچنین می‌تواند لکه‌های سفید پوست را برطرف کند. برای این کار می‌توان تخم شاهی را کوبید و با کمی عسل مخلوط کرد و روی لکه‌ها قرار داد و این کار را روزی یک بار تکرار کرد تا بهبودی حاصل شود.
خواص برگ شاهی
در طب سنتی، از دانه‌های شاهی برای معالجه بیماری‌ها استفاده می‌شود. دانه یا تخم شاهی خاصیت گرمی و خشکی دارد. برخی از خواص درمانی آن به شرح زیر است:
استفاده از تخم شاهی می‌تواند برای تسکین درد چشم مؤثر باشد. همچنین این دانه برای درمان مشکلات گوارشی مانند اسهال، به خصوص اسهال خونی و بهبود سوءهاضمه مفید است. مصرف تخم شاهی می‌تواند به تقویت نیروی جنسی کمک کند. این دانه به عنوان یک ملین عمل کرده و برای درمان یبوست نیز مناسب است.
متخصصان طب سنتی بر این باورند که به دلیل گرمی تخم شاهی، این دانه می‌تواند رطوبت‌های اضافی بدن را کاهش دهد و از بین ببرد.
در طب سنتی، از تخم شاهی به عنوان درمانی برای بیماری‌هایی مانند جزام و برخی از بیماری‌های پوستی استفاده می‌شود. این دانه همچنین برای درمان آسم و سرفه مؤثر است. یکی دیگر از خواص تخم شاهی، از بین بردن لکه‌های سفید پوست و کک و مک است. برای اینکار می‌توان تخم شاهی را کوبید و با کمی عسل مخلوط کرد و روی لکه‌ها قرار داد.
این کار را یک بار در روز تکرار کنید تا زمانی که بهبودی کامل حاصل شود. همچنین برای از بین بردن کک و مک و لکه‌های قهوه‌ای کوچک می‌توان برگ شاهی را کوبید و روی لکه‌ها گذاشت یا تخم شاهی را کوبید و در مقداری آب خیس کرد و یک بار در روز روی لکه‌ها گذاشت و این کار را تا زمان بهبودی ادامه داد.
تخم شاهی به دلیل داشتن ویتامین A برای درمان بیماری‌های چشمی مناسب است. دیگر خاصیت تخم شاهی و برگ آن از بین بردن بوی بد زیر بغل است. برای این کار می‌توان هر صبح ناشتا مقداری از شاهی یا تخم شاهی را مصرف کرد و این کار را چند روز ادامه داد.
شاهی در آشپزخانه
شاهی معمولاً در ساندویچ‌های انگلیسی مانند ساندویچ تخم‌مرغ و شاهی (که با تخم‌مرغ آب‌پز، مایونز، نمک و مقداری شاهی تهیه می‌شود) استفاده می‌شود. اما در ایران بیشتر به عنوان یک نوع سبزی خوردن مصرف می‌شود.
شاهی باید در سبزی خوردن یا به صورت سالاد میل شود. افرادی که نمی‌توانند این سبزی را خام بخورند، می‌توانند آب آن را بگیرند و مصرف کنند.
همچنین بخوانید: