سندروم آلرژی دهانی چیست؟ (2 نکته مهم)

سندروم آلرژی دهانی و مشکلات ناشی از آن

سندروم آلرژی دهانی یک نوع واکنش آلرژیک است که به طور خاص بر روی دهان، لب‌ها، زبان و گلو تاثیر می‌گذارد. در این نوع آلرژی، بدن به پروتئین‌هایی خاص در غذاها واکنش نشان می‌دهد و به همین دلیل این غذاها در طول سال در دسترس هستند و فصلی نیستند.

بسیاری از افرادی که حساسیت فصلی دارند، ممکن است تعجب کنند که در فصل آلرژی به برخی غذاها هم حساس هستند. این پدیده به سندرم آلرژی دهانی معروف است و شایع‌ترین نوع آلرژی غذایی در بزرگسالان مبتلا به آلرژی فصلی است. از علائم این سندرم می‌توان به خارش دهان و گلو بعد از خوردن برخی از غذاهای خاص اشاره کرد، و بیشتر در افرادی دیده می‌شود که به گرده‌ها آلرژی دارند.

این سندرم توسط برخی مواد حساسیت‌زا در این غذاها که مشابه پروتئین‌های موجود در گرده‌ها هستند، تحریک می‌شود. سندرم آلرژی دهانی ممکن است در کودکان هم اتفاق بیفتد، اما در بزرگسالان شایع‌تر است، زیرا معمولاً ابتدا باید فرد به گرده‌ها حساسیت پیدا کند.

تعریف سندروم آلرژی دهانی

سندرم آلرژی دهانی (OAS – Oral Allergy Syndrome) به عنوان علائمی تعریف می‌شود که به دلیل آلرژی وابسته به IgE با شروع سریع در ناحیه دهان رخ می‌دهد.

این سندرم احتمالاً شایع‌ترین نوع حساسیت غذایی در بزرگسالان است. ظهور این حساسیت در دوران بعدی زندگی ممکن است باعث ایجاد مشکلات جدی مانند حملات مشابه آسم شود که می‌تواند بین ۷ تا ۲۴ ساعت طول بکشد. این سندرم فقط یک حساسیت غذایی نیست، بلکه نشان‌دهنده واکنشی متقابل بین گرده درختان یا علف‌های هرز و پروتئین‌های موجود در برخی غذاها و سبزیجات است. به همین دلیل، این حساسیت بیشتر در افرادی دیده می‌شود که به درختان و علف‌ها حساس هستند و معمولاً در مصرف میوه‌ها و سبزیجات خام دیده می‌شود.

علائم سندروم آلرژی دهانی

علائم این سندرم بین بیماران مختلف متفاوت است. در بسیاری از بیماران، بلافاصله بعد از خوردن میوه یا سبزی تازه، علائمی مثل خارش یا ورم در لب‌ها، زبان، گلو و سقف دهان بروز می‌کند. این علائم می‌تواند منجر به واکنش‌های شدیدتر نظیر شوک‌های آلرژیک شود.

در اکثر افرادی که به این سندرم مبتلا هستند، واکنش خفیف است و به محض هضم غذا از بین می‌رود. اما همچنان می‌تواند آزاردهنده باشد، به خصوص اگر ندانید که چه چیزی باعث آن شده است. در ادامه، تعدادی از غذاهایی که می‌توانند این سندرم را تحریک کنند معرفی می‌شوند.

میوه‌ها

اگر به آلرژی فصلی مبتلا هستید، هنگام خوردن میوه‌هایی مانند سیب، هلو، شلیل، گیلاس، گلابی و زردآلو احتیاط کنید. همچنین بهتر است از میوه‌های خانواده ملون‌ها مانند طالبی، هندوانه و عسلک نیز دوری کنید. میوه‌های گرمسیری مانند موز و کیوی نیز می‌توانند چنین مشکلی را ایجاد کنند. این میوه‌ها بیشترین نقش را در ایجاد این سندرم دارند.

سبزیجات

فقط میوه‌ها نیستند که می‌توانند علائم آلرژی را تشدید کنند، بلکه برخی سبزیجات نیز می‌توانند عامل تحریک باشند. سبزیجاتی که ممکن است باعث سندرم آلرژی دهانی شوند شامل هویج، کرفس، کدوسبز، فلفل دلمه‌ای، خیار، پیاز، سیب‌زمینی سفید و برگ چغندر هستند.

ادویه‌ها و دانه‌ها

قبل از شروع استفاده از ادویه‌جات، باید بدانید که چگونه برخی از آنها، گیاهان و دانه‌ها می‌توانند به حساسیت فصلی شما واکنش نشان دهند. جعفری، گشنیز، رازیانه و دانه‌های آفتابگردان ممکن است از جمله این موارد باشند.

“`html

زیره سیاه، خردل، زیره سبز و شوید ممکن است باعث خارش و ناراحتی در گلو و دهان شوند.

حبوبات و آجیل

بادام زمینی و دانه‌های سویا از جمله مواد غذایی هستند که می‌توانند به سندروم آلرژی دهانی دامن بزنند. اگر نسبت به بادام زمینی واکنش نشان دادید، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید واکنش‌تان در برابر بادام زمینی و سایر آجیل‌ها و حبوبات شدید نیست.

نقش واکنش متقابل در سندروم آلرژی دهانی

بعضی از افراد سال‌ها از یک نوع غذا استفاده می‌کنند بدون اینکه دچار آلرژی شوند، اما ناگهان در یک مقطع خاص حساسیت به آن غذا بروز می‌کند. این ممکن است به این دلیل باشد که یک ماده آلرژی‌زا جدید وارد بدن شده است که در گذشته برای آن شخص مشکلی ایجاد نکرده است. بیشتر این آلرژن‌ها بعد از بلع در دهان و معده تجزیه می‌شوند و نمی‌توانند سیستم ایمنی را تحریک کنند. اما گاهی اوقات، تغییر محل زندگی و مواجهه با گرده‌های جدید ممکن است منجر به حساسیت شود و دستگاه ایمنی را تحریک کند.

اگر بین آلرژن گرده و آلرژن موجود در غذا ارتباط وجود داشته باشد، پس از مصرف آن غذا، فرد واکنش نشان می‌دهد. به این دلیل که سلول‌های بدن که با IgE خاص حساس شده‌اند در دهان وجود دارند و این واکنش‌ها بعد از قرارگیری در معرض گرده آغاز می‌شود. بنابراین با وجود اینکه آلرژی‌های غذایی ناپایدارند، وقتی فرد با آلرژی‌زا در دهان یا سطوح دیگر بدن مواجه می‌شود، ممکن است علائم نشان دهد.

نحوه تشخیص آلرژی‌های غذایی

تشخیص آلرژی‌های غذایی نیاز به روش‌های مختلفی دارد که شامل گرفتن تاریخچه از بیمار، معاینه، تست پریک، حذف غذاهای مشکوک از رژیم غذایی و تست‌های چالش می‌شود. این فرآیند معمولاً شامل چندین مرحله است که روش‌های مطالعه بالینی و آزمایشگاهی را شامل می‌شود.

روش بالینی

در روش بالینی، پزشک بررسی می‌کند که آیا حساسیت همراه با خارش و سوزش بعد از مصرف میوه‌ها و سبزیجات به وجود آمده است یا خیر. او تاریخچه دقیقی از بیمار را جمع‌آوری می‌کند و ممکن است از بیمار بخواهد که برخی غذاها را از رژیم خود حذف کند.

روش آزمایشگاهی

این آزمایش‌ها شامل تست پوست، تست خراش یا آزمایش خون است. در آزمایش پوست، متخصص مقداری از عصاره‌های گرده، میوه‌ها یا سبزیجات را بر روی پوست قرار می‌دهد و بعد از 15 دقیقه واکنش‌ها را بررسی می‌کند. در صورت نیاز، ممکن است آزمایش خون نیز انجام شود، به ویژه زمانی که تست‌های پوستی ممکن نباشند.

چند نکته درمانی درباره سندروم آلرژی دهان

“`

تنها راه درمان سندرم آلرژی دهانی، دوری از غذاهای خاصی است که باعث بروز علائم آلرژی می‌شوند. در واقع، هیچ روش استاندارد دیگری برای درمان این بیماری وجود ندارد. اگر افراد مبتلا به این سندرم رژیم غذایی خود را به‌خوبی مدیریت کنند، می‌توانند به‌راحتی به زندگی روزمره خود ادامه دهند. اهمیت دارد که این افراد وضعیت خود را به دوستان و ممکن است آشپزهای رستوران توضیح دهند تا غذاهای مناسب برایشان تهیه شود. اگر واکنش آلرژیک نشان دهند، درمان اولیه معمولاً شامل شستشوی دهان با آب و استراحت است. نوشیدنی‌های گرم می‌توانند به از بین رفتن پروتئین‌های حساسیت‌زا کمک کنند. آنتی‌هیستامین‌ها نیز برای اثرگذاری کامل به 1 تا 2 ساعت زمان نیاز دارند، در حالی که نشانه‌های سندرم آلرژی دهانی معمولاً نیم ساعت بعد شروع به از بین رفتن می‌کنند. باید به یاد داشت که آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند اثرات ماندگاری را کاهش دهند، بنابراین باید بلافاصله پس از بروز واکنش مصرف شوند.

درمان سندروم آلرژی دهانی چگونه است؟

اگر می‌بینید در فصل بهار و تابستان نمی‌توانید به غذاهایی که دوست دارید دسترسی داشته باشید، نگران نباشید. لازم نیست کاملاً از میوه‌ها، سبزیجات، ادویه‌جات و آجیل‌ها دوری کنید. در بسیاری از موارد، پختن یا گرم کردن غذاهایی که باعث آلرژی می‌شوند، به تجزیه پروتئین‌های آلرژی‌زا کمک می‌کند. همچنین، پوست میوه‌هایی مانند سیب و هلو را بکنید تا کمتر با پروتئین‌های حساسیت‌زا تماس داشته باشید.

داروهایی که برای درمان آلرژی‌های غذایی معمولاً استفاده می‌شوند شامل حذف ماده غذایی آلرژی‌زا از رژیم غذایی، درمان‌های دارویی، ایمونوتراپی و مکمل‌های غذایی هستند. در اصل، باید از غذاهای آلرژی‌زا پرهیز کرد، اما غذاهایی که با گرده گیاهان مرتبط هستند، وقتی گرم شوند، ممکن است قابل خوردن باشند. بنابراین، نباید بدون دلیل ضروری به حذف غذاها پرداخته شود و ارزیابی دقیق تاریخچه آلرژی به غذاهای پخته و آزمایش‌های خوراکی ضرورت دارد.

پاسخ‌های نامطلوب نسبت به غذاها، مکانیسم‌های مختلفی دارند که آلرژی تنها یکی از آن‌ها است. بنابراین ضروری است که متخصصان تغذیه تفاوت میان این واکنش‌ها و درمان‌های مناسب را به‌خوبی درک کنند، به‌طوری که محدودیت‌های غیرضروری در غذای فرد ایجاد نکرده و کمبود مواد مغذی به وجود نیاید. در بسیاری از موارد، تنها راه مطمئن برای جلوگیری از نشانه‌های سندرم آلرژی دهانی، پرهیز از غذاهای آلرژی‌زا است. اما راه‌هایی هم وجود دارد که افراد با آن‌ها می‌توانند از غذاهای دلخواه خود لذت ببرند:

1. میوه‌ها (به‌ویژه سیب) را به مدت یک دقیقه در مایکروویو قرار دهید و سپس بلافاصله سرد کنید تا علائم سندرم آلرژی دهانی کاهش یابد.
2. چرا که معمولاً مقداری از پروتئین‌های آلرژی‌زا در پوست این میوه‌ها وجود دارد، پوست آن‌ها را قبل از خوردن بکنید.
3. استفاده از دستکش در هنگام پوست کندن میوه می‌تواند از بروز خارش جلوگیری کند. همچنین سرخ کردن سبزیجات خطر ابتلا به آسم را نیز به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
4. علائم افرادی که به سندرم آلرژی دهانی مبتلا هستند معمولاً در فصل گرده‌افزایی بدتر می‌شود، بنابراین بهتر است از خوردن میوه‌های آن فصل دوری کنند.
5. مدیریت آلرژی فصلی بسیار مهم است و معمولاً شامل استفاده از داروهای آنتی‌هیستامین و اسپری‌های استروئیدی است. افراد باید برای اثرگذاری بیشتر از دو هفته قبل از شروع فصل آن‌ها را مصرف کرده و بعد از آن به‌طور منظم ادامه دهند.

بیشتر بخوانید:

تهیه شده توسط بخش سلامت

مجله رضیم