“`html
علت شیرین شدن دهان چیست؟
آیا شما بدون اینکه چیزی شیرین خورده باشید، احساس شیرینی در دهان می‌کنید؟ شما تنها نیستید و افراد زیادی به دلایل مختلف این حس را تجربه می‌کنند. در این مقاله می‌خواهیم دلایل شیرینی دهان را از جنبه‌های مختلف بررسی کنیم.
علت شیرین شدن دهان از نظر علم پزشکی
حس شیرینی در دهان می‌تواند علل گوناگونی داشته باشد، از جمله مشکلات متابولیکی مانند دیابت، به‌ویژه اگر این حالت برای مدت طولانی ادامه پیدا کند. با این حال، علت دقیق این پدیده هنوز به‌درستی شناخته نشده است و برخی بیماری‌های دیگر نیز به این لیست اضافه می‌شوند، مانند حملات ناگهانی مثل صرع، سکته، و بیماری‌های قلبی.
همچنین ویروس‌ها که به اعصاب بویایی و چشایی حمله می‌کنند، می‌توانند عامل بروز این حس در افراد باشند. به علاوه، عفونت باکتری‌های سودوموناس در سینوس‌ها، بینی و گلو می‌تواند باعث شیرین شدن دهان شود. این مشکل همچنین ممکن است به دلیل انتقال‌دهنده‌های عصبی از زبان به مغز باشد که در پی آن، برخی افراد به بیماری‌های آلزایمر یا پارکینسون مبتلا می‌شوند. در برخی موارد نادر، وجود کیست یا توده در مغز که البته احتمال آن کم است، می‌تواند حس شیرینی در دهان ایجاد کند، به‌ویژه اگر همراه با سردرد، گیجی و خستگی باشد.
به‌علاوه، حس شیرینی دهان می‌تواند به بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) مربوط باشد که در آن، مقدار اسید معده نامتعادل شده و باعث می‌شود که اسید به سمت دهان بازگردد و احساس شیرینی ایجاد کند.
برای تشخیص اینکه چه عاملی عامل ایجاد حس شیرینی در دهان است، لازم است که معاینات پزشک انجام شود و درمان نیز بر اساس آن صورت گیرد. پزشکانی که به طب سنتی مشغول‌اند نیز دیدگاه‌های خاصی درباره علت شیرین شدن دهان دارند. آنان بر این باورند که بیماری‌ها و مشکلات براساس اخلاط چهارگانه بدن تقسیم‌بندی می‌شوند و در طب سنتی باور بر این است که این اخلاط باید متعادل باشد تا فرد سالم بماند. در صورت غلبه یکی از این اخلاط بر دیگران، علائم خاصی در فرد بروز می‌کند.
اخلاط چهارگانه شامل صفرا، خون، بلغم و سودا هستند. در هنگام غلبه خون، فرد علائمی مشخص را تجربه می‌کند (به عبارتی در طب سنتی اعتقاد بر این است که غلبه خون به معنی کثیف و سوختن خون است)، که شامل سنگینی سر، خمیاز کشیدن، خواب آلودگی، کندی فکر، شیرین شدن دهان، لزج شدن بزاق، سرخی زبان، خارش بدن، و ایجاد جوش‌های کوچک در بدن (به‌ویژه در پیشانی و پشت سر) می‌باشد. گاهی اوقات ممکن است خون از لثه‌ها و دندان‌ها بیافتد، که نهایتاً به کسالت و خستگی مداوم می‌انجامد. افرادی که دچار غلبه خون هستند به «دموی مزاج» معروف‌اند و یکی از دلایل اصلی غلبه خون، پرخوری و مصرف زیاد غذاهای سرخ کرده و تند است.
افراد دموی مزاج اغلب نگران آرامش خود هستند. غذاهای مضر برای این افراد شامل: غذاهای سرخ شده و چرب، شیرینی، ادویه‌جات تند، غذاهای شور و انواع شور مانند خیارشور و کلم‌شور، سرکه، سیر، چای، قهوه، نسکافه، ماست، بادمجان و غذاهای ساندویچی. در عوض، غذاهای مفید شامل: نوشیدن روزانه ۶ لیوان آب خنک، زرشک، کاهو، خیار، میوه‌هایی همچون سیب و انار، سبزیجات، سوپ جو، سالاد با لیمو ترش، حبوبات، روغن زیتون و غذاهای بخارپز می‌باشند.
از جمله دلایل احتمالی طعم‌های غیر طبیعی در دهان عبارتند از:
- عدم رعایت بهداشت دهان: بهداشت ضعیف دهان می‌تواند به مشکلات لثه و دندان مانند ژنژیویت منجر شود که موجب…
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی: بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، آلرژی و سینوزیت می‌توانند باعث احتقان بینی و کاهش حس بویایی شوند و این گونه حس چشایی را هم تحت تاثیر قرار می‌دهند.
- بارداری: در آغاز بارداری، خیلی از زنان تغییراتی در حس چشایی خود احساس می‌کنند. ممکن است طعم فلزی یا عجیبی در دهان‌شان حس کنند یا برخی غذاها و نوشیدنی‌های که قبلاً خوشایند بودند، حالا ناخوشایند به نظر بیایند. همچنین ممکن است به غذاهایی که قبلاً دوست نداشتند، علاقه‌مند شوند.
- شیمی درمانی و داروهای درمان بیولوژیکی: افرادی که تحت درمان سرطان هستند، ممکن است طعم‌های عجیبی مانند مزه فلزی، تلخ یا شور در دهان خود احساس کنند.
- مصرف داروهای دیگر: چندین نوع دارو که برای درمان مشکلات مختلف مثل آلرژی، آلزایمر، کم‌خونی (آنمی)، آسم، فشار خون، آب سیاه چشم، پارکینسون، نقرس، آرتروز روماتیسمی، اسکیزوفرنی و مشکلات تیروئید استفاده می‌شوند، می‌توانند باعث ایجاد طعم نامناسب در دهان شوند. همچنین، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد قارچ، کورتیکواستروئیدها، دیورتیک‌ها و چسب‌های نیکوتین هم در این زمینه موثرند.
- بیماری‌ها: خشک شدن دهان به خاطر کم‌آبی یا مشکلات در غدد بزاقی می‌تواند منجر به حس طعم فلزی شود. افرادی که دیابت یا مشکلات تیروئید، کبد یا کلیه دارند، همچنین کسانی که به ام اس، فلج صورت یا سکته مغزی مبتلا هستند، بیشتر از دیگران ممکن است دچار مشکلات چشایی شوند.
- سوء هاضمه: مشکل در هضم غذا به ویژه به خاطر بیماری ریفلاکس مری به معده می‌تواند طعم‌های شیرین یا اسیدی در دهان به وجود آورد.
- پیری یا سوء تغذیه: گاهی اوقات طعم‌های شیرین و شور به خاطر تغذیه نامناسب یا پیری کاهش می‌یابند.
- سندرم سوزش دهان: این مشکل که به نام‌های گلوسودینی، گلوسوپیروز، استومودینی و دیسستزی دهان هم شناخته می‌شود، با حس سوزش مداوم در لب‌ها، زبان یا دیگر قسمت‌های دهان مشخص می‌شود. این وضعیت ممکن است با طعم‌های تلخ یا فلزی ناخوشایند و همچنین کاهش حس چشایی همراه باشد.
- عمل جراحی: جراحی‌هایی که در ناحیه دهان، بینی و حلق انجام می‌شود ممکن است به عصب‌های چشایی یا غدد بزاقی آسیب بزنند.
- اختلالات چشایی: این مشکلات نادر هستند، اما ممکن است برخی افراد به طور ارثی نتوانند درست بچشند یا بو بکشند. ضعف چشایی به معنی کاهش حس چشایی و اختلال چشایی به معنی حس طعم غیرطبیعی است. احتمالی وجود دارد که مشکلات بویایی موجب بروز مشکلات چشایی مزمن شوند.
“`
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
- در صورتی که طعم‌های غیرطبیعی به دلیل عفونت دستگاه تنفسی فوقانی یا مصرف داروها ایجاد شده باشد، باید طی چند روز تا چند هفته بعد از رفع عفونت یا قطع دارو برطرف شوند و اگر به خاطر بارداری باشد، معمولاً بعد از گذشت سه ماهه اول بارداری بهتر می‌شود.
- اما اگر حس چشایی‌تان به طور طولانی تغییر کرده است، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
- پزشک عمومی ممکن است شما را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع دهد.
- شناسایی طعم‌ها معمولاً با استفاده از محلول‌های مختلف در نواحی مختلف دهان و زبان انجام می‌شود.
- طعم‌های شیرینی با ساکروز، طعم‌های شور با کلرید سدیم، طعم‌های تلخ با کنین و طعم‌های ترش با سرکه یا اسید سیتریک مشخص می‌شوند.
- ممکن است آزمایش خون برای کمک به تشخیص نیز توصیه شود. در صورتی که درمان لازم باشد، شیوه آن به وضعیت حس چشایی بستگی دارد.
- در موارد خشکی دهان ممکن است بزاق مصنوعی پیشنهاد شود، یا ممکن است داروهای بلندمدت تغییر یابد به گونه‌ای که عوارض کمتری داشته باشند.
در دوره‌ای که حس چشایی…
چشایی تغییر کرده است، چه اقدامی می توانم انجام دهم؟
- در اینجا چند پیشنهاد برای کمک به لذت بردن شما از غذاها (در صورتی که حس چشایی‌تان موقتی تغییر کرده باشد) آمده است:
- اگر طعم غذاها برایتان یکسان شده، از غذاهایی با طعم قوی‌تر استفاده کنید.
- برای افزودن طعم بیشتر به غذاها، می‌توانید از گیاهان معطر، سس‌ها و ادویه جات استفاده کنید.
- گوشت قرمز را می‌توانید در سرکه یا آب میوه بخوابانید یا با سس کاری یا سس شیرین و ترش مصرف کنید.
- غذاهای سرد ممکن است طعم بهتری نسبت به غذاهای گرم داشته باشند.
- استفاده از ترشی یا خوراک شور در کنار غذا می‌تواند طعم را بهتر کند.
- اگر قهوه یا چای معمولی برایتان خوش طعم نیست، می‌توانید آب لیمو یا چای سبز را امتحان کنید.
- نوشیدنی‌های گازدار یا زنجبیلی با طعم قوی‌تر ممکن است جذاب‌تر باشند.
- سعی کنید مقدار زیادی آب بنوشید. می‌توانید کمی آب لیموی تازه به آن اضافه کنید.
- مرکباتی مانند پرتقال، گریپ‌فروت و کیوی نیز می‌توانند مفید باشند.
- جویدن آدامس بدون قند یا مکیدن آب نبات سفت می‌تواند مفید باشد.
- دندان‌هایتان را دو تا سه بار در روز مسواک بزنید و هنگام مسواک زدن به آرامی زبان خود را هم مسواک بزنید. فراموش نکنید که روزانه از نخ دندان، به ویژه بعد از غذا، استفاده کنید.