طرز تهیه روغن گیاهی در منزل (آموزش روغن‌گیری گیاهان دارویی)
دستورهای مراقبت از بدن و زیبایی عموماً با روغن‌های باکیفیت آغاز می‌شوند. اضافه کردن گیاهان به این روغن‌ها به شما این امکان را می‌دهد که روغن‌های خود را بهبود ببخشید و کرم‌های ماساژ، لوسیون، صابون و محصولات دیگر را به صورت شخصی‌سازی شده تهیه کنید.
گیاهان دارویی به خاطر توانایی‌شان در تسکین خارش، نیش پشه، بریدگی‌های جزئی و سایر تحریکات پوستی بسیار محبوب هستند. اگر شما در باغ خود گیاهان دارویی دارید، یا در طبیعت گیاهان مختلف پیدا می‌کنید یا از عطاری‌ها و بازارهای محلی تهیه می‌کنید، می‌توانید آنها را به عنوان گیاهان دارویی خود استفاده کنید.
کدام قسمت‌های گیاه استفاده می‌شود؟
بخشی از گیاه که برای ساخت روغن گیاهی استفاده می‌شود به نوع مصرف شما بستگی دارد. معمولاً قسمت‌هایی از گیاه که برای درست‌کردن چای، کمپرس، ضماد یا اسانس استفاده می‌شود، برای تهیه روغن گیاهی نیز به کار می‌رود.
نکته مهم این است که بخشی که استفاده می‌شود باید خواص درمانی یا زیبایی داشته باشد و برای پوست مضر نباشد.
آیا گیاهان باید خرد شوند یا نه؟
بعضی از گیاه‌درمانگران، گیاه را همراه با مقداری روغن حامل در مخلوط‌کن خرد می‌کنند و قبل از ریختن آن در شیشه، خیلی ریز می‌کنند یا پوره می‌سازند. این روش اختیاری است و برای برخی گیاهان مثل همیشه بهار خوب عمل می‌کند، اما همیشه لازم نیست.
تئوری این روش این است که با خرد کردن، سطح تماس گیاه با روغن افزایش می‌یابد. بعضی از افراد این مرحله را انجام نمی‌دهند، اما من معمولاً از این کار صرف‌نظر می‌کنم چون تمیز کردن مخلوط‌کن خیلی سخت است.
طرز تهیه روغن گیاهی در منزل
اگرچه تابش آفتاب می‌تواند باعث اکسید شدن روغن‌ها شود، اما بسیاری از افراد روغن‌های دارویی خود را در آفتاب قرار می‌دهند. به عنوان مثال، روغن گل راعی یکی از روغن‌هایی است که می‌توان آن را در کنار پنجره گذاشت.
بسیاری دیگر روغن‌های گیاهی خود را در یک کابینت تاریک نگه می‌دارند تا از نور دور بمانند. اما کدام روش بهتر است؟ بهترین روش، روشی است که برای شما مناسب است.
اگر می‌خواهید روغن‌ها را در کابینت تاریک درست کنید، می‌توانید این کار را انجام دهید (من این را برای روغن‌هایی که تاریخ انقضای کوتاهی دارند یا باید در یخچال نگهداری شوند، توصیه می‌کنم). اگر هم می‌خواهید آن را در آفتاب درست کنید، مجاز هستید. این کاملاً به سلیقه شما بستگی دارد. پس از اتمام کار، می‌توانید روغن را در ظرفی تیره و دور از آفتاب نگهدارید.
من شخصاً برای گل‌های بهاری، روش کابینت را انتخاب می‌کنم زیرا در منطقه گرمسیری زندگی می‌کنم و حتی نور آفتاب از پشت پنجره هم زیاد است.
چه مدت طول می‌کشد تا روغن درست شود؟
روغن‌های گیاهان دارویی که با گیاهان خشک درست می‌شوند معمولاً بین ۴ تا ۶ هفته زمان می‌برند. اگر روغن تزریقی بیش از ۶ هفته بماند، لزوماً بهتر نخواهد شد.
بسیاری از افراد فراموش می‌کنند روغن‌ها را تصفیه کنند. اگر این مشکل برای شما پیش آمد، نگران نباشید. می‌توانید روغن را تصفیه کنید و بلافاصله استفاده کنید.
ترفندهایی برای استفاده از روغن گیاهی تزریقی
روش‌های مختلفی برای روغن‌گیری از گیاهان دارویی وجود دارد که اکثر آنها زمان‌بر هستند. به عنوان مثال، روش تزریق آفتابی زمان کمتری می‌گیرد اما نیاز دارد که دو یا چند هفته صبر کنید. با روش تزریقی می‌توانید در عرض چند ساعت یک روغن آماده داشته باشید.
هدف خود را مشخص کنید
قبل از تهیه روغن گیاهی تزریقی، باید بدانید که هدف شما چیست. آیا می‌خواهید از این روغن‌ها در مرهم‌های خانگی استفاده کنید؟ برای درمان مو؟ برای محصولات طبیعی کودکان یا برای آشپزی؟ البته ما روش‌های روغن‌گیری مخصوص آشپزی را به طور جداگانه آموزش خواهیم داد. اما مشخص نمودن هدف از ابتدا به شما در انتخاب گیاهان و روغن‌های مناسب کمک می‌کند.
انتخاب روغن و گیاهان
اگر قصد دارید از روغن برای پخت و پز یا ساخت مرهم‌های گیاهی استفاده کنید، بهتر است روغنی با کیفیت انتخاب کنید. روغن زیتون فوق بکر معمولاً بهترین گزینه است زیرا دیرتر فاسد می‌شود. اما اگر به دنبال روغن برای محصولات زیبایی هستید، روغن بادام شیرین، روغن جوجوبا یا روغن نارگیل می‌توانند انتخاب‌های خوبی باشند.
روغن‌هایی که می‌توانید استفاده کنید شامل: روغن بادام شیرین، روغن جوجوبا، روغن آووکادو، روغن هسته زردآلو، روغن زیتون، روغن مغزهای خوراکی (مثل گردو و فندق)، روغن هسته انگور و انواع روغن‌های دانه‌ها (چون روغن کنجد و روغن آفتابگردان). برای مصرف زیبایی، بهتر است از روغن زیتون تصفیه‌شده که بوی کمتری دارد، استفاده کنید. همچنین روغن نارگیل برای تغذیه پوست و درمان آفتاب سوختگی خوب است.
روغن بادام شیرین به نرم کردن و مرطوب کردن پوست کمک می‌کند. روغن هسته انگور به سرعت جذب می‌شود و حس چربی بر روی پوست نمی‌گذارد، بنابراین برای پوست‌های چرب و مختلط عالی است. روغن جوجوبا نزدیک‌ترین روغن به چربی طبیعی پوست است و می‌تواند به عنوان یک روغن حامل و پاک‌کننده خوب عمل کند.
تقریباً تمام گل‌ها و گیاهان را می‌توان برای ساخت روغن گیاهی استفاده کرد، اما باید از خواص گیاهی که انتخاب می‌کنید اطلاع داشته باشید. بعضی گیاهان برای خاصیت تسکین‌دهنده‌اشان شناخته شده‌اند و برخی دیگر به خاطر عطر خوششان طرفدار دارند.
بهتر است از گل‌ها و گیاهان خشک برای تهیه روغن گیاهی استفاده کنید، زیرا گیاهان تازه دارای آب هستند که ممکن است باعث رشد کپک یا قارچ در روغن نهایی شود. برخی گیاهانی که می‌توانند برای تهیه روغن استفاده شوند شامل: اسطوخودوس، رز، رزماری و کاج هستند، اما انتخاب گیاه بستگی به نوع کاربرد و خواص آن دارد.
گیاهانی که می‌توان استفاده کرد
از جمله گیاهانی که می‌توانید برای تهیه روغن گیاهی استفاده کنید، می‌توان به اسطوخودوس، رز، میخک، بابونه، یاسمن، بنفشه، شمعدانی، لیلیوم، سنبل، وانیل، مرکبات، پوست دارچین، همیشه بهار، علف لیمو، کاج، نعناع، ارس، سرو، بابونه، خردل و هر گیاهی که در اطراف خود می‌بینید، اشاره کرد.
ساخت روغن گیاه با آرام پز
در ابتدا، یک حوله دست را در ته آرام پز قرار دهید. این حوله کمک می‌کند تا شیشه‌ها از گرمای مستقیم دور بمانند و گرما به طور یکنواخت پخش شود و همچنین مانع ترکیدن شیشه‌ها شود. نیمی از آرام پز را با آب پر کنید و بخارپز را روی حالت گرم بگذارید تا گرم شود.
سپس قبل از قرار دادن گیاهان در شیشه‌ها، آنها را بین دو دستان خود بسایید و در شیشه بریزید. شیشه را با ۱/۳ تا ۱/۲ گیاه پر کنید و سپس روی آن را با روغن پر کنید به گونه‌ای که حداقل یک اینچ بالای شیشه خالی باقی بماند. مخلوط را در شیشه‌ها هم بزنید تا گیاه به طور کامل با روغن پوشیده شود و هرگونه حباب هوایی خارج گردد.
درب شیشه‌ها را بگذارید و آنها را در بخارپز قرار دهید. بگذارید روغن‌ها به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت روی بخارپز، با کمترین درجه حرارت، بمانند. دما باید بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ درجه باشد. بهتر است هر چند ساعت یکبار دما را چک کنید و در صورت نیاز آرام پز را خاموش کنید.
در طول این زمان، چندین بار شیشه‌ها را به آرامی تکان دهید. وقتی روغن آماده شد، آرام پز را خاموش کنید و بگذارید تا دمای اتاق برسد. سپس روغن گیاهی را با استفاده از دستمال چای یا تنظیف چند لایه صاف کنید و باقی مانده گیاهان را دور بریزید.
روغن گیاهی به دست آمده را به بطری یا شیشه تمیز انتقال دهید و درب آن را محکم ببندید. روی شیشه برچسب بزنید که شامل ۱) نوع روغن، ۲) گیاه مورد استفاده و ۳) تاریخ باشد. برای حفظ روغن‌ها، از گرما و نور دور نگه دارید و در یک مکان خنک و تاریک نگهداری کنید. اگر به درستی نگهداری شوند، روغن‌ها می‌توانند یک سال یا بیشتر سالم بمانند. بهتر است از شیشه‌های تیره برای نگهداری استفاده کنید تا از نور محافظت شوند.
روش استفاده از ماست‌ساز
روش سرد برای ساخت روغن ممکن است چند ماه طول بکشد و ممکن است کپک بزند، در حالی که گرم کردن گیاه بر روی گاز می‌تواند خواص آن را کاهش دهد.
گذاشتن شیشه در آفتاب بعضی مواقع خوب است اما گاهی هم خیر. آرام پز برقی هم می‌تواند به آسانی داغ شود. روشن نگه داشتن فر روی ۱۰۰ درجه به مدت ۲ روز نیز یک گزینه است.
به نظر احمقانه می‌رسد. بنابراین استفاده از ماست ساز واقعاً یک انتخاب خوب است.
گیاهان تازه و مرطوب باعث می‌شوند روغن کپک بزند و میکروب بگیرد، پس بهتر است قبل از استفاده آنها را خشک کنید. برای خشک کردن، می‌توانید از روش قرار دادن آنها در توری و گذاشتن در هوای آزاد استفاده کنید، البته اگر در منطقه‌ای آلوده زندگی نمی‌کنید. یا می‌توانید آنها را در سینی بریزید و در جایی ثابت مانند بالای یخچال بگذارید. استفاده از بخاری روش مناسبی نیست و کیفیت و خواص گیاهان را کاهش می‌دهد.
در اینجا ما سه نوع روغن گیاهی را به شما آموزش می‌دهیم: روغن رزماری، روغن اسطوخودوس و روغن لیمو.
مرحله ۱: جمع‌آوری مواد لازم
برای تهیه روغن از ریحان، اسطوخودوس و رزماری ابتدا مقداری از گیاهان تازه را جمع‌آوری کنید، آنها را کمی بشویید و بگذارید چند ساعت خشک شوند. فقط دقت کنید که هیچ آبی روی گیاهان نماند.
برای درست کردن روغن اسطوخودوس، می‌توانید از خوشه گل‌های خشک یا تازه استفاده کنید.
برای تهیه روغن لیمو، پوست آن را بکنید و از باقیمانده لیمویی که برای درست کردن شربت لیموناد استفاده کرده‌اید، بهره ببرید.
مرحله ۲: گیاهان خشک را جمع کنید و خوشه گل‌های اسطوخودوس یا پوست لیمو را در یک بطری شیشه‌ای تمیز بریزید. سپس روغن را روی گیاهان بریزید تا کاملاً غرق شوند. شما می‌توانید از چند نوع روغن مختلف استفاده کنید؛ در اینجا سه نوع رایج را معرفی کردیم که حاوی آنتی‌اکسیدان و اسیدهای چرب سالم هستند و بوی خوبی دارند.
روغن زیتون: شما می‌توانید از روغن زیتون فوق بکر، متوسط یا سبک استفاده کنید. من از روغن زیتون متوسط برای رزماری استفاده کردم.
روغن بادام شیرین: من از این روغن برای گل‌های بابونه و برای استفاده روی پوست استفاده می‌کنم.
روغن آفتابگردان: برای روغن اسطوخودوس و لیمو مناسب است.
مرحله ۳: شیشه را بدون درب داخل ماست ساز بگذارید. باز گذاشتن درب شیشه باعث می‌شود بخار رطوبت خارج شود. ماست ساز را روشن کنید و بگذارید به مدت ۴۸ ساعت دم بکشد.
در ماست ساز باید درب را بست، اما شما می‌توانید در فواصل زمانی آن را باز کنید و روغن خوشبویی که در حال تهیه است را مشاهده کنید. اگر از گل‌های خشک اسطوخودوس استفاده می‌کنید، می‌توانید درب شیشه را ببندید.
پس از دو روز، شیشه‌ها را از ماست ساز خارج کنید و بگذارید با درب بسته یک یا دو روز دیگر بمانند. بوی آنها واقعاً شگفت‌انگیز است. روغن‌ها را از صافی رد کنید و حالا آماده استفاده و بسته‌بندی هستند.
در تصویر زیر، روند تغییر رنگ روغن رزماری از روشن به سبز تیره را مشاهده می‌کنید و بوی آن هم فوق‌العاده است.
طرز تهیه روغن گیاهی در آفتاب
در این روش، گیاهان خشک را در یک شیشه بریزید و روغن را روی آنها بریزید. درب شیشه را ببندید و به مدت ۸ ساعت در آفتاب قرار دهید. آفتاب تابستان ممکن است خیلی داغ باشد، به همین دلیل بهتر است این روش را در ماه‌های سرد سال و با استفاده از شیشه‌های بزرگ انجام دهید.
گرمای زیاد می‌تواند خواص مفید روغن‌ها را از بین ببرد، بنابراین در این روش باید با دقت بیشتری مراقبت کنید. در این روش، صرفاً از قدرت آفتاب بهره‌برداری می‌شود.
استفاده از بخار (بن ماری)
در این روش بخاطر گرمای ملایم، روغن و گیاهان به آرامی گرم می‌شوند. مقداری گیاه را در شیشه بریزید، روغن را روی آن بریزید و در قسمت بالایی بخارپز فلزی قرار دهید.
اگر از روغن نارگیل استفاده می‌کنید که در دمای اتاق حالت جامد دارد، ابتدا روغن را ذوب کنید و سپس گیاهان را اضافه کنید. ته قابلمه را تا ارتفاع سه سانت آب بریزید و آبکش را روی قابلمه گذاشته و حرارت را متوسط به کم بگذارید تا گرم شود.
سپس حرارت را کاهش دهید و به مدت چند ساعت اجازه دهید تا بوی آن خارج شود. در صورت عدم دسترسی به بخارپز، می‌توانید شیشه را مستقیماً در قابلمه آب جوش قرار دهید.
روش‌های استفاده از روغن گیاهی
چندین روش برای استفاده از روغن‌های گیاهی وجود دارد:
اضافه کردن چند قاشق از آنها به حمام گرم برای نرم کردن پوست و ایجاد بوی خوش برای بدن
استفاده از آنها به عنوان روغن ماساژ یا روغن بچه
افزودن به لوسیون خانگی یا اسپری مرطوب کننده
استفاده از آنها در آشپزی و تهیه سالاد
“`html
از آنها به تنهایی می‌توان به عنوان مرطوب‌کننده استفاده کرد.
استفاده از آنها در مرهم زخم و پمادهای گیاهی.
استفاده از آنها در بالم لب خانگی.
استفاده در حشره‌کش خانگی.
افزودن مقدار کمی از آنها به شامپو بدن بچه.
و همچنین استفاده در آشپزی (در ادامه به شما یاد می‌دهم که از روغن‌های گیاهی برای آشپزی چگونه استفاده کنید).
موارد استفاده درمانی از روغن گیاهی
روغن‌های دارویی که از گیاهان به دست می‌آیند، کاربردهای زیادی دارند که برخی از آنها را ذکر کردیم، اما حالا بیشتر به کاربردهای درمانی آنها می‌پردازیم. در ادامه چند روش استفاده از این روغن‌ها را بررسی می‌کنیم.
درد و کوفتگی عضلات و سختی مفاصل
برگ یا ریشه گیاه سنفیتون برای تسکین بافت‌های پیوندی بسیار مؤثر است. این گیاه برای درمان زخم‌ها، سوختگی‌ها، ورم مفاصل و کوفتگی عالی است. روغن خوراکی سنفیتون باعث کاهش درد و تورم می‌شود و از عضلات، غضروف و استخوان‌ها محافظت می‌کند. این روغن را می‌توان به شکل موضعی یا داخل بافت‌ها استفاده کرد.
روغن دارویی ریشه زنجبیل: این روغن خاصیت گرم‌کننده دارد و برای درمان دردهای عضلانی به کار می‌رود. می‌توان آن را روی پوست ماساژ داد یا در بافت‌ها استفاده کرد.
روغن گیاهی گل آرنیکا: این روغن درد را تسکین می‌دهد و برای درمان کبودی، کشیدگی‌های عضلانی و دردهای ناگهانی مفید است. می‌توان از آن بلافاصله بعد از آسیب استفاده کرد تا درد و تورم کاهش یابد. این روغن را می‌توان روی عضلات دردناک ماساژ داد.
روغن فلفل تزریقی: این روغن خاصیت گرما دارد و برای دردهای عضلانی شدید مناسب است. می‌توانید آن را به صورت موضعی روی پوست ماساژ دهید، اما باید از استفاده آن روی زخم‌ها خودداری کنید.
ساییدگی‌های کوچک، بریدگی‌ها، خراش و زخم
روغن صمغ گیاه مرمکی: این روغن خاصیت ضد عفونی‌کنندگی و مسکن دارد و برای درمان بریدگی‌ها و خراش‌ها بسیار مناسب است.
روغن گیاهی تزریقی ریشه انگور اورگان: این روغن نیز ضد عفونی‌کننده است و حاوی بربرین می‌باشد که می‌تواند باکتری‌ها و مخمرها را از بین ببرد. می‌توان آن را به صورت موضعی برای زخم‌های کوچک استفاده کرد.
روغن آویشن: این روغن خاصیت ضد عفونی‌کنندگی دارد و می‌توان آن را روی خراش‌ها استفاده کرد.
جای نیش حشرات و گزیدگی‌ها
روغن دارویی سرخارگل: این روغن برای درمان زخم‌های کوچک و نیش حشرات مفید است.
روغن برگ چنار: این روغن ضد خارش و ضد عفونی‌کننده است و به روند بهبود کمک می‌کند. همچنین باعث تسکین و آرامش نیش حشرات، خارش، زخم‌های کوچک، کبودی‌ها و تورم می‌شود.
سوختگی و آفتاب سوختگی
علف مَرغ یا حشیشه القزار: این روغن خاصیت ضد خارش و نرم‌کنندگی دارد و می‌تواند به عنوان تسکین‌دهنده برای سوختگی‌های کوچک، نیش حشرات و مشکلات پوستی دیگر استفاده شود.
روغن اسطوخودوس: این روغن تسکین‌دهنده، ضد عفونی‌کننده و ضد میکروب است. استفاده از آن به صورت موضعی برای دردهای عضلانی و زخم‌های کوچک مفید است و خواص آرامش‌بخش و خواب‌آور نیز دارد.
روغن دارویی گل راعی: این روغن برای سوختگی‌ها و زخم‌های کوچک، بریدگی‌ها، کبودی‌ها و دردهای عضلانی مؤثر است و همچنین به درمان نیش حشرات و خراش‌ها کمک می‌کند.
چگونه متوجه شوید روغن خراب شده است؟
شما می‌توانید با بوی روغن بفهمید که آیا خراب شده است یا نه. وقتی بوی آن شبیه به ماده‌ای مومی و ترشیده شود، این نشانه‌ای از خرابی است. شما با بوی روغن‌هایی که دارید، آشنا هستید و می‌توانید تفاوت بین بوی خوب و بد را تشخیص دهید.
به خاطر داشته باشید که بوی روغن حامل هم می‌تواند بر روی بوی روغن گیاهی شما تأثیر بگذارد. همچنین، گیاهانی که برای تهیه روغن استفاده می‌شوند، ممکن است به دلیل شرایط اقلیمی متفاوت، بوی متفاوتی ایجاد کنند. در نهایت، یک روغن خراب به طور واضح با روغن تازه متفاوت است.
اگر هنگام استفاده متوجه قرمزی، خارش یا کهیر روی پوست شدید، این نیز می‌تواند نشانه‌ای از خراب بودن روغن باشد. اگر روغن تأثیر…
“`
اگر روغن اسانس غلیظ باشد، می‌تواند باعث حساسیت شدید بر روی پوست شود. اما اگر روغن به درستی رقیق شده باشد، نباید باعث قرمزی یا خارش شود، حتی اگر روغن تاریخ مصرفش گذشته باشد.
شما می‌توانید از غلظت روغن بفهمید که آیا خوب است یا نه. تقریباً تمام روغن‌های اسانسی خاصیت تسکین‌دهنده مشابهی دارند و لایه مایعی با غلظت مشخص دارند. اگر روغن خراب شود، ممکن است ظاهر آن تغییر کند. این روغن ممکن است کدر و تار شود، در حالی که روغن تازه باید ظاهری صاف و شفاف داشته باشد. بعضی وقت‌ها ممکن است مواد چسبناک در روغن وجود داشته باشد که نشان‌دهنده خراب بودن آن است. شما می‌توانید روغن را از طریق تنظیف بررسی کنید و ببینید آیا سطح روغن صاف و درخشان است یا نه، و اینکه آیا مواد اضافی بر روی تنظیف باقی می‌مانند یا خیر.